Tuesday, May 12, 2020

Ruahnak Petu




Ziangtluk mifim, milian, mithiam le thluak ṭha khal ruahnak petu (adviser lole mentor) an ṭul. Mi ih ruahnak pek kan ṭul lo kan ti ahcun, kan mah le kan mah check awk sal a cu zo tinak a si. Lole mi ih ruahnak (advise) pekmi kan ngai paihlo/pom theilo a si khal le kan mah lamah tlaksammi pakhatkhat kan nei tinak a si.

A tlunlam ih Mirang ih “mentor” an timi hi, a tlangpi in ram ṭhanso zo mi pawlih, phunsang tlawng ahcun, a bikin “final” kum thleng zik hrawngah ruahnak petu, thuronpitu (mentor) tlawngta pawl in an saya/mah lak ihsin nei ciar a si. Cu pawl cun, tlawngta ih zir mi thuhla thawn pehparin tampi ruahnak an pek. Minung kan nunnak ah tlawngkai lai lawngah siloin, nitin ih thusia thuṭha in simtu ding kan ṭul ṭheh. Curuangah ram ṭhansomi hmuahhmuah ahcun, ram uktu “President” tiang in thurontu “adviser” lole “mentor” an nei ṭhepṭhep.

Chin mi huapin a tawi zawngin kan sim asile, Kawhhran tivek ah khal Department ciar ah thoron upa nei kan um. Kawhhran hrekkhat ahcun, hman ṭangkai zet na, hrekkhat ahcun ṭangkai lo na in, kan bangaw cio lo. Neih hrimhrim cu a ṭha.

A tlunlam pawlih nganmi cu official ih thuron upa neih nak pawl an si. Pakhat a um lala mi cu official silonan, duhsaknak lilolio ih mi thusim paih le thoron pektu an um ṭheu. Cuvekin thusimtu le thurontu kan nei ahcun lungawi tuk sawn ding kan si.

Kum mal lai a rei zo, veikhat cu mi pakhat in, Chinmi ih kan rinsan zetmi thuhla (Biography) phun in Chin (Falam) ṭongin cabu fate a nganih, a cafang hman dan le calai ngan daan “quality” siar a harsa tuk tikah, mal lai ruahnak ka rak pekih, ka parah a thinheng.

Pakhat lala le seherhnak thawn a cabu nganmi tete ah cafang hman dan tete, kan calai thiam deuhmi pawl edit tir hmaisa dingin ka simih, tusun nitiang a lungawi lo riangri, Facebook ih comment ṭha tete in ngansak mi pawl tiang a delete ṭheh J. Calai thuhla thei zet ka si tinak siloin, “quality” umlomi cangan dan cu ka thei veih, “quality” um zet ding ka duhsak tuk thu sawn a si.

Cuvek thotho in, thil tuah sual rori mi lole theihsual rorimi, “na ti sual, a dik lo” tin sim khalah, “aw singai” ti um dah lo bakah, a tuah sualmi le a simsual mi khalah “sorry” ti duh lo. Sim bet le thinheng sinsin lam. Amah cun mi thusim cu a paih zetnan, zohman ih thusim theihlo a si zia rak thei aw lo tivek an um. Duhsaknak thawn thusim theihlo an um. Cuvek kan si ve pang ahcun, tlaksamnak nasa tak kan nei sawn tinak a si ṭheu.  

Abikin Chin mi, Pathian zarih kan ṭhanso ciamco nak hi, a rei tuk hrih lo. Rawngbawltu siseh, cathiam, mifim, upa nauhak zaten ziangvek dinhmun sang le niam ih kan um khalah thu in simtu, nun in simtu le thuron in petu pawl parah lungawithu sim sawn ding kan si. Thu in simtu kha kan hngakih zirsang, mithiam, mifim, mi neinung an si ringring lo ding. Sinan, cumi ruangah an “qualify” lo tinak a si hrimhrim lo, ruahnak ṭhaṭha, tlawng lenglam, biaknak lenglam, sum dawnnak lenglam tvp ka hmuh banlomi lenglam ta hmu bantu tampi an um ti theih a thupi zet.

Ruahnak petu neimi kan si ding hi thil thupi tukmi a si. Ruahnak petu neilo ding hi kan phan dingmi sawn a si. Official ih Kawhhran, pawlkom tvp ih thuron upa cu an retnak ah “qualify” mi (Hmuhtonmi, zirnak, theihnak..tvp) an si cu a ṭul. Ruahnak in pemi pawl, kan hrangih ṭhatnak ding a si phawt ahcun, kan cohlang thiam ding a thupi zet.

A thupi zetmi pakhat lala cu, ruahnak petu kan si le “ka hmuh dan cun..” tivek men fang siloin, kan hmuh/ruah dan kha ziangmi ah hram bun (based) in kan sim, thli lakih ruahnak men siloin, (facts) thil a si ngaingaimi le pomtlakmi, san nei (logic) zetmi a si a ṭul. Ram hrang rak ṭuan zettu pakhat interview an rak tuah ih, “Ka pu Chin ram hrang na vision in sim aw” an ti tikah “Mizan ka mang vek asile cu..” tin a rak ti..Cuvek fang men cu a ngahlo.

Zovek khalin duhsaknak thawn ruahnak in pe tikah, an parah lungawi thiam sawnin le thinlung sangkaa kaupi ong in cohlang thiamtu si zuam cio uh si tiah………

No comments: