Thursday, October 18, 2012

Na fa, lawngfangkheh zuk zoh ih a um tikah ziangtin tuah ding

How to Respond When Your Child is Caught Viewing Porn
Nu le pa in fa le lawngfangkheh zuk tthalo pawl an zoh tikah ziangtin an tuah ding?

Hmaisabik ah cun, thil a takih cangmi pawl kan theih hmaisa a ttul. Tusun ah “survey” ih an hmuh dan vek a si le:

• A tlangpi in hmaisabik lawngfangkheh zuk pawl an zoh hi kum 10 ah a si. Hrekkhat cu kum 10 hnakih nauhak tla an um.

• 90% kum 8 ihsin kum 16 mi in online in an zoh.

• 80% kum 15 ihsin 17 mi in video in an zoh.

• Kum 16 simi, 5 sungah 4 in online in an zoh thei ringring.

A pawinak pakhat cu kawhhran tampi ah hivek thuhla hi rel le simtthat nak a um nawnlo. Khawhhran ih pulpit par ihsin le mino group tivek khalah sim le rel tlang nak a um nawnlo. Inn lam khalah, hivek thuhla hi a hnial in kan hnial. “Kan innsang ah cun, hivek ah buainak a um lo kan ti ttheh”.

Tthanthar tampi cu rualpi hneh ihsin hivek lam an zir thok. Abikin smart phone nei ih, internet restriction umlo ih tuahmi pawl an si duh. Zumtu tiaw pawl, mipa 50%-60% in lawngfangkheh zuk an zoh ti hmuhsuah a si fawn.

Na fa hivek zuk tthalo a zoh na hmuh a si le na tuk le ningzat ding khawpin kawk le sim si sawnlo in, a nem zawngin sim thiam a ttul. Culo le, theihthiam aw lonak, ningzat nak le thinnat nak le sual tuah duh sinsin nak le mahten, thiar fihlim aw duh nak a suak tir thei.

Atanglam ih nganmi pawl hi hivek zuk tthalo an zoh tikih, step tete nun simaw dan an si.

1) A takin tuah tum aw (Be Proactive):

Tusan kawhhran tampi cu thil a cang zomi ah lawng thusim an hmang. Cucu inn pakhat a hrek tluk kang hnu lawngah meimit tum thawn a bangaw. Na fa in nu le pa (sex) thuhla hi a rualpi hnen in si lo in, nu le pa hnen ihsin an theih hmaisa sawn a ttul. Hilam ram (Western)dinhmun vek a si le cu kum 8 tluk ihsin an theih a ttha. Culo le an thinlung pitlin dan ih zir in sim an ttul. Hitin ti ruangah, a zaten sim ciamco ding ti silo in, an kum ih zir in an theih ttulmi le an ralring ttul mi tete, an tawn hlanah sim ding tinak a si.

2) Pathian ih nu le pa sinak, tumtahmi simfiang aw (Set God’s standard for sex):

Pathian in nu le pa sinak cu nupa thianghlim ten neiaw hnu ih hman dingah lawng a tuah ih cucu nu pakhat le mipa pakhat veve hrang lawngah a si. Ningzat ding a umlo bakah, Baibal sungah khal fiangzet in Pathian in in sim mi a si. Nupa karlak siarlo nupa sinak va hman cu sual a si ih, cumi in ningzat le mualpho nak a suah tir thei.

3) Timlam cia aw (Plan ahead):

Na fa le pawl lawngfangkheh zuk pawl zoh thei cin an si hlan ihsin timtuah nak nei cia aw. Tthim nak ah, TV neilo lawlaw lole “block” sak. Cuvek thotho in computer khal ah “block” nak ret sak.

4) A ttul tikah, na tawndah mi pawl sim ve aw (When appropriate, share your story):

Na fa a tthanlian vivo vekin, na no can laiih, hivek lam thawn pehpar in narak tawnmi pawl sim ve aw. Nangmah khal tihsa thawn ummi minung na si zia sim fiang aw. Himi in na fa thawn nan pehtlaih aw nak le thuruah duh aw nak a ti kau vivo ding. Zumtu cu hivek lakah Pathian in nehtu sinak in pek zia sim fiang aw.

5) Lau/phang tuk hlah (Don’t freak out):

Na fa le khal nangmah thawn nelaw zetin thu ruahaw/rel tlang thei dingin biak aw. Na tuk in kawh le ningzat in tuah an si le nu le pa thurawn duh nawnlo nak le mahten si lolo khawruah ih um le a si lo zawngin nun duh nak a suak sawn pang thei.

6) Duhdawt zetin aw nem ten biak aw (Maintain a kind, compassionate tone):

Thinheng tuk laiah ttawnglo ding in zuamaw. A ttul le na nupi/pasal hnenah na thinheng nak sim hmaisa aw. Thlacam aw. Thinheng tuk lai ah nun sim tum hlah. Duhdawtnak aw nem thawn nun sim sawn aw.

7) Tumtah mi theitum aw (Remember the goal):

Tumtah mi sawn cu bawm, lamzin dikah fehpi le na fa le tleirawl an sinak lamzin ah fehpi kha a si. Fa le tampi cu thinlung hngawkin ka nu le pa in ziangtin in ti pei tiih, an umlai fang caan a si. Nangmah lala khal na nu le pa in ziangtin lo ti ve sehla timi ruat thiam in, nu le pa cu ziang tik khalih, an beunak le an harsat caan ih an pan nak hmunnuam a si zia lang tir aw.

8) An simmi ngai tum sawn aw (Focus on listening):

Mah sawn riangri ttawngtam tuk hmaisa le thil a feh sual thei. Mawhthluk hlanah, thusut nak thawn thawk hmaisa aw. Aw nem ten, ziangtin hivek zuk tthalo an zoh thawkih, ziangtluk a rei zo ti pawl sut tum aw. Mi tampi cu hivek zuk an zoh/hmu ruangah thinheng le ningzat tla an um ih, nu le pa hnenih an ruahnak an sim tikah, cu pawl tla cu an hlo ttheh thei. An simmi ih zirin nu le pa in lamzin dik le nundik ah kaihhruai thei an si. Cubakah, hivek ih lemcang pawl cu an cang laiah, zuri le siri ih tuahmi a tam bakih, ngaingai ih cawnlo ding a si zia pawl sim aw. Pathian mithmu ah fihnungza a si zia le Pathian ih tumtahmi le duh zawng nu le pa sinak sim fiang aw.

9) Nuamten/ngaihttha in an um thei nak dingin tuah aw (Put them at ease):

Ngaithiam theilo mi sualnak an tuah lo ti thei sak in, na fa le na duhdawt zia fim fiang aw. Jesuh cu kan sualnak thianfai dingah a thi ih ngaithiam kan si zo thu le tuah nawnlo ding in thlacam ding in zirh aw.

10) Tlacam tlang aw (Pray with them):

Thlacam sak aw. Mithmuh sualnak an tuahmi pawl sual ngaidam nak dil tlang uh. Fa le pawl in an duh le nangmah ih na thlacam vekin lo cawng vivo seh. Sualnak pawl phuanaw hnuah, Pathian hnenah in ngaithiam ruangah tin lungawi thu sim sal uh. Cuticun, fa la pawl ih thinlung ah thianfai/ thianhlim nak a um ve ding.

11) Tuah dingmi, anmah thawn nei aw (Make action plan with them):

Fa le pawl kha ziangvek in tukforh nak ih luat thei dingah timtuah nak an nei duh timi sut aw. Himi in nu le pa lawnglawng rinsan loin, kan mahten khal kan tuah thei timi rinsan aw nak lungput a nei tir ding. Cutin, na ruah banglo in, idea tthattha le tuah ding tthattha khal an lo pe ve thei ding..Tuah theimi pawl…………

• Hnaihngawk nak pawl khamsak tthehaw (Mtt.5); Computer, le phone tivek in hivek lem/zuk tthalo an zoh a si le “ap/software solution” lei aw la khamsak thei a si. Zuknung, game le rualpi tivek hnen ihsin a si ah cun, a ttul dandan in, hnamhnih aw lo dingin tawlrel sak aw.

• Rinsantlak an si le silo a can tuah sak in check ttheu aw (James 5:6); Zarhkhat veikhat lole thlakhat vei khat tivek in ziang an bang ti check ttheu aw. Ziangtluk in an sual timi zohsak nak sawn si lo in, ziangtluk in rinsan an tlak timi ah focus sawn aw.

• An hrangah nitin thlacam in,anmah khal thlacam fial aw; Hihi nasa zetin thlarau ral an do ti theih a ttul. setan khalin a cang thei tawkin a thlem tum ringring ti theih a ttha. Lawngfangkheh zuk tthalo pawl zoh hi leilung pi tawknak a si lo ih, kan Pathian cu kan tawnmi harsat nak hnakin a tum sawn ti kan theih a ttha. Nu le pa in duhdawt nak le aw nem te thawn kan sim thiam ding khal a thupi zet. (Galatians 6:1)



Thursday, June 28, 2012

Duhdawtnak Ttawng Phun (5)

                        (Rei Daihmi Duhdawtnak Thuthup)



                                         (By:Piangte)

Himi catlangpi hi Pathian mihman Dr. Gary Chapman ih cabu hminthang, “The 5 Love Languages” cabu ta a tthami pawl le, a tawi zawngin ngan salmi leh Calettu ih belhmi mallai thawn kawm khawm ih ngan mi a si. Kan Chin nunphung thawn a kiahaw lomi a um pang peimaw tin ka ruat rero tikah, a kaihaw lo mi um lo in ka hmu. Ziangah tile himi cabu cu zumtu pawl ih thlun dingih ngan mi a si. Zumtu a si hmuahhmuah le nupa innsang nuam tungding duhtu hmuahhmuah hrangah hmual nei zetmi cabu a si.

1) Ttawngkam Thupit Nak:

Mark Twain nih cu, “Miih ttawngkam tthazet thawn tha pek nak pakhat te in, thlahnih sung cu ttha ten thazang ka ngah thei”, a ti. Ttawngkam mawi le thazang pekaw nak paruk cun, kumkhat sung in daih ding tinak tluk a si.

Nupa karlak duhdawtnak lang tir dingah, ttawngkam in a suak a ttul ttheu. Solomon siangpahrang khalin Baibal sungah tampi a ngan ve. Nupa tampi in, kan ttawngkam ih hmual a neihzia hi,kan hngilh ttheu. Tthimnak ah, “na va mawi cuangve, tusun cu”, “…”..in tuah sak ruangah ka lungawi”, “himi angki thawn cu, na mawi tuk” tvp… in nupa pakhat le pakhat ttawngkam thlum le mawi thawn tha pe aw ding kan si. Nupa karlak ah, vei tampi, ttawngkam naa leh thil tthalo tuahmi a um ttheu. Cangcia zomi leh kan tuahcia zomi cu, kan phiatsal thei nawnlo. Curuangah kan tuah theimi um sun cu, nehhnu ih cang nawnlo ding leh tuah nawnlo dingih um leh ngiahthiam dilaw lawng a si. Kan nupi/pasal kan ningna, thinnat tir tikah,kan tuah thei umsun cu, ngaihthiam dil le tuah nawnlo dingih um a si.



Tuah Theimi:

• Nupi/pasal ih, an thiamnak/an tthatnak kha hmanthiam sinsin dingin thazang pek aw nak leh an thlaksamnak kha thinhenglo in, khihhmuh aw in, rem tthat tum vivo ding.

• Zanih zik le zing thawh ih kan ttawngkam hmaisabik leh neitabik cu “ka lo duh”, “na mawi tuk” ti si thei ringring seh.

• Thilsual tuahmi parah, ngaithiam dil hmaisatu si ringring tum ding ih, ngaithiam theilomi neilo ding.



2) Hmunkhat Teih Caan Hman NaK:

Ramtthanso zomi pawl ih, nupa tthenaw tambiknak pakhat ih telve mi cu, nupa duh vekin tikcu an hmantlang theilo nak hi a tel. Chinmi tampi tla ramtthanso mi ram pawl ah nuntu khuasa in kan um hnuaihni zo tikah, himi hi napin kan ruat a ttul.



Tuah Theimi:

• Naunawi neimi nupa si le, thlakhat veikhat maw tal naute, sungkhat/rualpi hnenah retin, lenglamah nupa te lawng rawlei in, tikcu hman thiam ding.

• Thupi hlapi kan simaw duhmi a um le kan nupi/pasal a buai tuk lai caan: tthimnak ah, nauhak thawn an lek rero lai caan, rawl suangih buailai caan, phone in mi an biak lai caan, computer ih a buai rero lai caan, thinheng laicaan tvp ..caan ah thupi hlapi simaw/ruah aw lo ding.

• Kumkhat ah veikhat tal sungkau in picnic lole khawhla ah tlawngin (vacation) caan hman thiam ding.

• Thu kan simaw tikah, theifiang dingin tthaten ngaisak aw ding.

• Veng kiangkap ah kee lole bicycle thawn feh ttheu ding.

• Nitin thil tuah kelmi tuah ringring loin, a cancan le danglam deuhin pahnih lungkim in thil tuahdan/um dan thleng ding.

• Nupi/pasal zohduh, tuahduh/fehduh nak tivek theithiam aw in tuah sak aw ding.

• Leknak maw lole thil dang nupa ten nuam tih tlangmi tuah/lek nak ding caan pe ttheu ding.



Tikcu caan hmunkhat ih hmantlang ti tikah, pakhat in cabu siar pakhat in TV zoh tivek kha si ding a si lo. Acang thei tawkin, nupa ten thinlung ih um mi ruahaw in, thawzetin thuruahaw nak caan hrimhrim pek ding . Ttawngkamthlum, ttawngkamttha te thawn komaw nak caan pek ding tinak a si.



3) Laksawng Pek aw Nak:

Laksawng hi duhdawtnak lang tirnak thil pakhat a si. Kan duhdawtlo mi laksawng kan pek dahlo ding ka zum. Nupa si hnu khalah laksawng pekaw thiam hi a thupi ngaingai. Mi tamsawn cu fala tlangval silai lawngah laksawng pe aw dingah an ruat. Nupa si hnuah pekaw thiam ding a thupi sinsin. Laksawng tih tikah, mankhung pipi leh lei ttulmi tengteng si a ttullo. Mahten khal tuah a theih.



Tuah Theimi:

• Nupi/pasal an duh zawng theih tum in, an suahni lole nui sunlawihni/pai sunlawihni tivek ah laksawng pe aw ding.

• Cabu ttha leisak ih, nupa in, zaan tinten siar tlang.

• Thinkung fate lole pangpar kung leisak ih, nupi/pasal sunglawih nak ah an hmin pek in phun sak.

• Mizaten duhdan a bangaw cio lo nan, kan nupi/pasal kan duhdawhnak le kan sunlawihnak lang tirnak ah, laksawng pakhat khat tuahsak/leisak a sual lo.



4) Thil Tuahsak leh Hna Ttuantlan Thiam Nak:

Ka mangbang zetmi pakhat cu mirang ka rualpi nupa tamsawn cu hnipuan sawpaw tikah, mahta mahta kan sawp an ti. Nupa si hnu khalah, nata, ka ta tin tiaw laimi an tampi. Cumi pawl ih a hrinsuahmi tamsawn cu, duhdawtnak si sawn loin, huataw nak ah a thlen ttheu. Sim duhmi cu zumtu pawl hrangah inn sungsang ih hnattuan ttulmi le tuah ttulmi ah mipa hna,nunau hna tiih, thlengdang ciamco ding a si lo. Nunau ih, an tlinlo cin tivek le mipa ih tuahttulmi deuh cu theih thei an si. Nupa karlak ah buainak tete le tthenaw nak tiang suak tirtu ttheu cu thil fate in an si ttheu. Kheng khawlh lo ruangah, tii pek duhlo ruangah, nau rak zoh sun paihlo ruangah tvp.



Tuah Theimi:

• Nitin ten ka nupi/ka pasal ziang ka bawm thei/ttul timi ruahnak thawn bawmaw tum ringring ding.

• Rawlsuan, ihnak tuah, thil sawp, inn thianfai amah ih tuah/ttuan ding hrimhrim a si ti sianglo in, man dan ih zirin, bawmaw ding.

• Nupi/pasal khual an tlawngih an ra tlung tikah, fa le thawn hlunhlai zetin, hmuak thiam ding.

• Thlakhat veikhat maw lole a ttul dan ih zirin, nupi/pasal hrang liolio ah innsungsang ah, bawi pakhat vekin, a ttul mimi duhdawtnak thawn tuah sakaw thiam ding.



5) Taksa Tham/Daiaw Thiam Nak:

Nauhak lam doctor thiam pawl in, “naute cawitam mi leh, hnam tam deuhmi cu, cuvek ih tuah dahlo naute thawn, an tthanlen dan a danglam aw” an ti. Taksa daiaw le thamaw hi, a bikin nupa hrangah cu thupi zetmi pakhat a si. Kutkaiaw, hmanaw, pomaw leh nupa sinak hmang ti vek pawl hi, duhdawtnak langtirtu an si. Minung ih theih theinak ci/phun 5 (5 senses) kan neimi lakah taksa tham/daiaw nak hi danglam cuang a si. Kan taksa tham/daiaw nak in, huataw nak lole duhdawtaw nak a suak tir thei. Minung pawl tla kan suahkeh nak ram ih zirin, taksa tham/dai aw ih, cibai buk dan kan nei cio. Nupa kar lak hrimhrim ah cu thil ttul zetmi a si.



Tuah Theimi:

• Nupi/pasal ih duh zawngin an taksa tham/dai thiam ding

• Hrekkhat an taksa parih tham/dai nuam an ti lonak a um ti theih ding.

• An duh nak le nuam an ti nak tham/dai thiam ding.

• Nemten le nuam an ti zawngin tham thiam aw ding.

• Nupa taksa daiaw/thamaw duhmi veve si ah cun:

a) Leng suak tikah, kut kaiaw ding.

b) Pahnih te lawng rawlei tlang tikah, khuk le khuk daiaw in to ding.

c) Nupi/pasal hnari teah, “ka lo duh tuk” tin a theih ding fangin sim ding.

d) Tokham ih to laiah, dunglam ihsin, a liang nuamten hmet sak aw.

e) Hnattuan feh zikah, hnam/pawm aw.

f) Nupi/pasal hna ttuan ihsin tlun tikah, hnam/pom aw.



A tlunlam ih “Duhdawtnak Ttawng Phun 5” hi, mizate hrangah cu a si ttheh theilo men ding. Asinan himi 5 lakah, pakhat tal cu a si ttul. Himi 5 sungah pakhat tal na hmang suak ah cun, na inn sungsang, nupa karlak ah caan saupi daihmi duhdawtnak in a lo umpi ding. Abikin, Chinmi tamsawn cu nupa thuhla ah, duh vekin, kan sim/phuang ngam hrihlo ih a pawi zet. Hivek thu le hla hi, nasa zetin kan simaw le kan zirhaw a ttulmi a si. A siartu zaten thlasuah neitu kan Pathian in thlasuah lo pe in, zohtthimtlak innsang le nupa lo si tir hram seh. Cutin, inssang ihsin kan thawk a si le kan miphun kan ram khal zohtthimtlak miphun le ram ah kan cang suak thei ding.



@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@





Theih Kau Nak 43

1. 2011 kum sungih FBI ih sim dan vek a si le USA ih ttihnung bik khua pakhat nak cu Flint, Michigan a siih, minung 1,000 ah 23.4 tluk thilsual tuah (crime) an um ih, cumi lakah tualthat/mithat 52 a um.


2. Ttihnungbik khua pahnih nak cu Detroit, Michigan a si ih, minung 1,000 ah 21.4 tluk thilsual tuah (crime) a um ih, tualthat nak 344 a um.

3. Pathum nak cu St. Loius, Mo, minung 1,000 ah 18.6 sualnak/thilsual tuah (crime) a um ih, tualthat nak 113 a um.

4. Pali nak cu Oakland, CA, minung 1,000 ah 16.8 tluk sualnak tuah (crime) a um ih, tualthatnak 104 a um.

5. Panga nak cu Memphis, TN, minung 1,000 ah 15.8 tluk in thilsual (crime) tuah leh tualthatnak 117 a um.

6. USA ih ralkap ralram ih ratlung pawl cu June thla 2012 tiang, nikhat mi pakhat zik te tluk in, mah le mah an that aw.

7. Nitin minung in litre 1.7 tluk a si mi ciil (saliva) kan suah.

8. Mipa 75% in an fala neihmi cu nupi dingah an zohcih ttheu.

9. New York khawpi ih, milem tumpi “Statue of Liberty” ih kenmi lungto parih, nganaw mi cafang cu July IV, MDCCLXXVI.

10. Bangaladesh ah nauhak kum 15 an si khalah, camibuai ah ca an fir le thawng thlak thei an si.

11. USA ih Lebanon, Virginia ah nupi ihkhun ihsin, sirhtlak cu danpah bal (illegal) tinak a si.

12. Mirang zuknung ih an hman tambikmi ttawngfang cu (let’s get out of here) “hitawk ihsin kan tlan/suak pei” timi a si.

13. Mi harsa deuh pawl cu milian ngaingai pawl hnakin, an cann ih 50% cu “video game’ leknak ah an hmang.

14. Ek hngawtnak cahnah “toilet paper” an tuah hlanah, French ramih, siangpahrang te innsang cu puan-tthazetmi (fine linen) thaw an ek an thianfai.

15. Cuba ih dothlennak rak thawktu lakih milar “Che Guevara” cu thawsam “asthma” natnak a nei.

16. Ramsa lakih tumbik a nungih hmuhmi umsun cu “blue whale” timi nga a si ih, a saulam feet 113.5 leh a rihlam ton 170 a si.

17. Mipakhat in a tlangpi in a dam sungah phone biakin kum 2 sung tluk caan a hmang.

18. Mipakhat in a tlangpi in a dam sungah ciil (saliva) gallon 10,000 tluk a suah.

19. Fiji ram cu tikulh tete (islands) 332 komkhawm mi ram a si.

20. Leitlun ih mipum 11% tluk cu kehtlak (left-handed) an si.

21. Hnihsuahnak lam lemcangthiam Charlie Chaplin cu kum 50 sungah zuknung 81 a tuah man.

22. Minit pakhat ah kalauk hngawngsau lung (heart) in gallon 160 tluk thisen a pump thei.

23. Nazi pakhat tinten USA ram parah vanzam 61,000 tluk an zam.ringring.

24. Syria ram ih um Damascus cu minung catloih rak um ringring nak khawhlunbik a si ih, B.C 2000 hrawngin a rak um zo.

25. Strawberries pum 8 cu orange (lingmaw) pakhat hnakin Vitamin C a tam sawn.

26. American pawl cu leitlun ih “peanut” mepe ei tambik an si.

27. George Washington nih Washington D.C. Federal City tiih, khawhmin a rak pek mi cu a thihhnu ah Washington D.C. tin an thleng sal.

28. Maine timi USA ih khua cu leitlun ih, “toothpick” hathercawihnak khawpi a si.

29. Thlaler ram “Sahara Desert” ih a neitabik vurtlak nak an record mi cu Feb.18, 1979 a si.

30. Leilung-dang “Pluto” cu Clyde Tombaugh in Feb. 10, 1920 ah a hmusuak.

31. USA ih tiluang khamnak hminthang “Hoover Dam” cu kum 2,000 tiang daih dingih tuahmi a si.

32. Caffeine cu Olympic leknak ih teldingmi pawl hrangah khamsak a si.

33. Caffeine 12 micrograms Olympic ih teldingmi zin/zun ah an hmu a si le, lek nak ah an tel theilo.

34. Caffeine 12 micrograms cu coffee no 5 tluk in thawn a bangaw.

35. Bible bung saubik cu Psalm 119 a si ih, caang 176 a um.

36. Rawl kan eimi cu kan rilte sungah nazi pakhat peng 0.002 mph tluk in a lut. Cucu nazi pahnih tluk a rei tinak a si.

37. Rawl kan eimi cu kan rilpi sungah 0.00007 mph tlukin a lut ih, nazi 14 tluk a rei.

38. Leitlun ih lal/siangpahrang ttuan reibik cu Pepe II nak Egypt ramah a si ih, kum 6 a si ihsin kum 94 tiang lal a ttuan.

39. Bloomington, Minnesota ih dawr (mall) tumzia cu dawr sungah tlawng bus 24,226 athlem.

40. Phengphelep (butterfly) lakih zam cakbik cu “monarch” timi a si ih, nazi pakhat ah peng 17 tluk cak in a zam thei.

41. A tlangpi in zungih hnattuan pawlin nitin minute 50 sung cu an “files” hlomi hlawlnak ah caan an hmang.

42. Vainim siti haite khat suak dingah vainim pum 12 a ttul.

43. Ukrainian miphun pawl in Christmas cu January ni 7 ah an hmang. Cumi cu Orthodox Christian Day an ti.

44. George Washington cu amah hmuaknak (inauguration) tuahnak ih fehnak ding hrangah paisa a cawi cawp.

45. Kum zabi 15 (15th century) tiang “Punctuation” timi a rak um lo.

46. Hlasakthiam “Sting” cu phunhra tlawng saya a rak si.

47. USA ih Congress Library ah cabu million 73 a um ih, cumi cabu pawl cu peng 350 tluk saumi cabu retnak ah an ret.

48. Uico hriih ttawnmi cu ttawnlomi hnakin a letthum in mi an keu tam sawn.

49. Minit 10 tinten, ramnung pakhat khat lole thilnung pakhat khat an hlo/thi.

50. Leitlun ih thisen phun (blood type) tambik cu type “O” a si.

51. “Apollo 11’s lunar module” thlapi par a ttum laiah, datsi (fuel) second 20 tluk daih lawng a tang.

52. American pawl ih an eitambik mi hanghnah/rah cu aaluu (potatoes) a si.

53. American mi pakhat in kumkhat ah pound 140 tluk aaluu an ei.

54. Hlasak hminthang “The Beatles” ih hmin pawl cu George Harrison, John Lennon, Paul McCartnet leh Ringo Starr an si.

55. “The Beatles” hlasak group ih, hmaisa deuhih rak telmi pahnih cu “Pete Best” leh “Stu Sutcliffe” an si.

56. Brazil ih diamonds pawl cu Africa ih diamonds hnakin an hak sawn.

57. Leitlun ih hmaisabik miliam hminthang (billionaire) cu John D. Rockefeller a si.

58. Bible ah ci/cite (salt) timi ttawngfang cu vei 30 ngan khum in a um.

59. Nazi thehlarnak (advertisement) ih an hmang tinten, nazi parih tikcu caan lang tambik mi cu 10:10 a si.

60. USA ih Honda mawtaw 75% cu USA ah tuahmi an si.

Monday, June 18, 2012

Theih Kau Nak 42

1. USA ih mi pakhat ih kumkhat sung coffee in mi cu, a tlangpi in, gallon 26.7 a si ih, cumi cu no (cup) 400 thawn a bangaw.


2. Rang in minung aiin, ruh 18 tam sawn a nei.

3. USA ih Juneau leh Alaska cu lawng leh vanzam in lawng thleng thei a si.

4. USA president Richard Millhouse Nixon cu president hmaisabik a hminngan mi cafang ihsin "criminal" (sualnak tuahtu) timi ngan theihmi president a si.

5. A pahnih nak cu William Jefferson Clinton a si.

6. Panama Canal pi kang dingah, "Crown Prncess" timi lawngpi ih, fehman "toll" man May 2, 1993 ih a pek mi cu $141,349,97 a si.

7. Kharkhem (snail) in haa 25,000 tiang an nei thei.

8. Ton million khat "oil" cu electric kilowatt nazi 13,000,000,000 hrawng thawn a bangaw.

9. Minung um zatih zirin, USA ih khua "stop sign" tambik nak cu LaConner, Washington a si.

10. Kawngsang (mosquito) ci 2,700 tluk a um.

11. Cangai (crabs) pawl in an mi cep nak leh an taksa ah hmul malte an nei nak san cu, tii undan/fehdan an theih thei nak dingah a si.

12. 1960 ah USA ih kum 100 tlun dammi cu 4,000 tluk an si ih, 1995 ah cun, 55,000 tluk an si.

13. USA ih, St. Louis Gateway arch hmin ngaingai cu “The Jefferson National Expansion Monument” ti a si.

14. Himi monument cu a kaulam hnakin a sanglam a sau sawn a bangnan, a sang le kau lam feet 630 cekci veve an si.

15. Leitlun ih hnawm (garbage) ih 20% cu American pawl hnen ihsin ra suak mi an si.

16. Atlangpi in, nunau in nikhat ah ttawngfang 7000 tluk an ttawng ih, mipa in cu 2000 tluk lawng an ttawng.

17. 52% American pawl in coffee an in.

18. Beatles pawl ih sakmi hla “Strawberry Field Forever” timi cu Liverpool ih ummi nu le pa neilo pawl umnak “orphanage” an phuah san mi a si.

19. Las Vegas, USA ih meisa vangmi pawl cu van boruak ihsin hmuh an theih.

20. Tisarttam ih thluak cu kuak (cigar) tia fang a si.

21. 1918 ih tlangrai natnak “flu apandemic” ruangah minung million 20 hnakih tam an thi.

22. ‘Atlantic salmon’ timi nga cu ti parah meter 4.5 tluk a pet thei.

23. 1975 ah nazi pakhat tluk reimi TV ih “drama” tuah dingah, $180,000 tluk lawng a rak cem.

24. A tlangpi in mipa pawl in, an ‘virgin’ nak cu kum 16 ah leh nunau in kum 17 ah an hloh ttheu.

25. Leitlun ih ihthatlo ih um reibik pa cu Randy Gardner a si ih, nazi 264 sung, ni 11 a si. Cumi kum cu 1965 ah a si.

26. ‘International Space Station’ cu ton 500 tluk a ritih, bawlung leknak hmun tlukih tum a si.

27. Canada mi “tattoo” suaithiam pakhat in a taksa ah tattoo 4,831 a suai.

28. Minung taksa ih a tumbikmi ‘cell’cu nunau pawl ih nauneih theinak/ nunau cii “ovum/egg cell” timi a si.

29. Minung taksa ih fatebikmi ‘cell’ cu mipa bua/cii “sperm” a si. Himi bua/cii 175,000 tluk cu nunau cii ‘egg cell’ pakhat thawn an rihlam a bangaw.

30. Cukcu ih a eilomi pakhat cu fanghma/zil a si.

31. Atlangpi in minung pakhat in thau ‘fat’ kan taksa ah billion 45 tluk kan nei.

32. USA president John F. Kennedy cu a tluak sizung (autopsy) ih an check laiah, an hlo tir ruangah, tluakum lo in an phum.

33. Baibal ih “Esther” cabu sungah Pathian timi cafang pakhat hman a um lo.

34. Vanzam rak tuah hmaisabiktu Orville Wright ih vanzam hmaisabik a tla laiah, a ‘passenger’ French pa cu a thi.

35. Hmaisabik Moscow ih ‘museum’ cu 1791 ah a rak um thawk.

36. USA ah tiva 250,000 hnakih tam a um ih, an zatekom ih saulam cu peng million 3.5 tluk a si.

37. Khuai pakhat in pound khat khuaitizu tuah nak dingah pangpar vei million 2 tluk a tlan ttul.

38. Philippines rampi thantar cu, danglam zetin, an ram ah daihnak a um tikah, a pawl (blue) color lam kha tlunah an retih, raldo nak le buainak a um tikah, a sennak (red) lam kha tlun lamah retin an tar.

39. USA, 2012 kumih pai sunlawih (father’s day) ni ih paisa hman dingmi cu billion $12.1 tluk a si.

40. Vurlakih um savom (polar bear) pawl in an taksa rihlam ih 10% tluk rawl cu nazi pakhat hnakih mal sungah an ei ttheh thei.

41. USA ih high school tlawngta pawl May thla 2012 ih survey tuah nak vek a sile, 24% in kaanza (marijuana) leh 18% in kuak an fawp.

42. 1892 ah Italy ah nunau kum 12 kim mi cu pasal neih a ngah.

43. Japan ram ah hlanlai deuhah cun, nupi kehtlak (left handed) a si le, tthen a thiang/ngah.

44. Canadian reasearchers pawl ih an hmusuakmi cu Einstein ih thluak cu thluak pangai hnakin, 15% tluk a kau deuh an ti.

45. Mipa 15% tluk in an zahmawhhmul an met.

46. Leitlun ah “cheese” phun 450 tluk a um ih, 240 cu France ram ihsin a si.

47. Milar, Pamela Lee-Anderson cu hmaisabik Canada kum 100 kimnak leh Canada independence ni (7/1/1967) ih suakmi a si.

48. Japan ram cu ramdang pawl hnakin, “energy” kumtin ten hmang tambik ram a si.

49. Second tinten million 2 “red blood cells” an thi.

50. Ziangtik caan khalah, USA ah million 100 tluk phone ih biakaw rero an um ringring.

51. Sangkaa heraw theimi (revolving door) cu 1888 kum ah Theophilus Van Kannel nih a rak tuah.

52. Rutherdorf Hayes cu USA president vote, khat lawng tam in, a tling.

53. USA ih naute, kum 2000 ih suakmi pathum ah pakhat cu, an in,ei dan ruangah “type II diabetes” zunthlum natnak nei thei an si.

54. Africa ram ih 28% cu ramngaw/ramcar (wilderness) asi ih, North America ih 38% cu cuvek a sive.

55. 1789 kumih USA cozahpi ih leibaa neizat cu $190,000 a si.

56. “Penguin” timi vate phunkhat, tumbik ih sanglam cu feet 3.5 zikte a si ih, pound 90 tluk a rit.

57. Hmaisabik “baseball team” vanzam thawn khualtlawng cu 1946 ih “the New York Yankees” pawl an si.

58. USA ih hmaisabik rawlsuannak cabu cu 1796 ah an suah.

59. Saphawhlum leh lehnak pawl angki ih, number ngan cu 1913 ah hmaisabik an rak hmang.

60. Hmaisabik rak hmangtu cu Univ of Chicago leh Univ of Winsconsin “foorball” team pawl an si.

Theih Kau Nak 41


1. Hollywood sign cu 1923 ah hmaisabik an rak tuah ih, a tir ah cun, Hollywoodland tiih ngan a rak si.


2. Hollywood sign ih a sanglam cu feet 50, a saulam feet 450 leh a ritlam pound 450,000 a si.

3. 1789 ah Morocco ram cu USA ram sinak pompi hmaisabik tu ram a si.

4. Silam mithiam pawl ih hmuhsuakmi cu minung 18% tluk cu thoaa ih feh an hmang (sleepwalking) ti a si.

5. Mi 5 sungah 2 cu an duh hmaisabikmi (first love) thawn an nei (tthit) aw.

6. Ekinn (toilet) tidai in kan tleuk (flush) tikah, mitih hmuh theilomi ti feet 6 lai thli lakah a kap suak.

7. Kawngsang (mosquito) in veikhat thi a zuk tikah, a rihlam zat leh hrek tluk thi a in thei.

8. Haktheu (sneeze) tikah, nazi pakhat peng 100 tluk cak ih feh mi thawn a bangaw.

9. Lemsuai thiam Vincent Van Gogh cu a damlai ah a lemsuaimi pakhat te “The Red Vineyard” timi lawng a zuar suak ngah.

10. Kumtin USA ih tuahsuakmi “plastic film” cu Texas state khuh thei ttheh ding tluk in a tam.

11. Kehtlak pawl in rawl an khai tikah an kehlam haa in an khai.

12. Minung ih vun (outer skin cells) cu a thlengaw ttheuih, ni 27 sungah vunthar a suak sal ttheu.

13. Minung pakhat dam sungah vun thar vei 1,000 hrawng a thleng aw.

14. Britain ih hmaisabik “escalator” cetkaililawn cu 1878 ah an hmang thawk.

15. 1800 hrawngah naute suakmi pawl ih hrek lawng kum 10 tlun an dam. Tusan ah cun, 90% tluk dam in an um.

16. Jellyfish timi nga phunkhat in, tisuar a tho hla nazi 10 ihsin 15 karlak ah theih theinak a nei cia.

17. Leitlunmi zin/zun (urine) hmuahmuah khawl sehla, “Niagra falls” tisuarpi parah minit 45 tluk a luang thei ding.

18. “Antarctica” ah rul pakhat hman hmuh ding a um lo.

19. District of Columbia ah mipa nauhak in khuitawk khalah, leh ziang tik khalah lungto deu sian a si lo.

20. “Navy SEALS” timi USA ih ralkap special ih training pekmi 900 lakah, 650 cu training kaittheh suaklo in an um.

21. Leitlun ah uihli ci 2,400 hnakih tam a um.

22. USA president Thomas Jefferson cu amah request vekin, a thlanlung parah, president a rak ttuandah tin ngansak a si lo.

23. Rul tlancakbik cu “Black Mamba” timi rul a si ih, nazi pakhat ah peng 7 tlukcak in a tlan thei.

24. Inn ih zuahmi zawhte in a caan neihmi ih, 70% cu ihthah nak ah a hmang.

25. Nitinten billion 15 tluk cigarettes cu fawp in a um.

26. Nitinten thilnung 150 tluk cu an hlo ringring.

27. “Barrel” khat “petroleum” cu gallon 42 a si.

28. Tingteng (dragonflies) pawl nih ke 6 an nei nan, an feh thiamlo.

29. “Anaconda” timi leitlun ih rul tumbik phun in, tii ti lo in, fa a nei.

30. 1685 ah France ram ah, “playing cards” cu pianawi an nei daihlo ruangah paisa aiah an rak hmang.

31. 2016 ah cun, internet ttawngkam, “gigabytes” aiah, “zettabytes” timi ttongfang hman a si thlang ding.

32. “Zettabytes” cu “gigabytes” trillion khat thawn an bangaw.

33. 2016 ah cun, internet ih traffic cu 1.3 “zettabytes” ah a thleng leh ding.

34. 2011 ih thizomi hlasakthiam “Amy Winehouse” ih innpi, London ih ummi cu million $4.2 in lei theih a si thu, June 1, 2012 ah an tarlang.

35. London ih Heathrow vanzam ttumnak ah, 2012 Olympic ih telmi pawl nithum sungih minung 10,000 an ram an tlung thei lohli nak dingih, “temporary terminal” an tuah nak ah million $31 tluk an cem.

36. Khabehmul cu minung hmul lakih tthancakbik a si ih, metlo in um sehla, mipa pakhat ih a damsung khabehmul cu feet 30 tluk a si ding.

37. Rua (bamboo) cu nikhat ah inch 36 tluk a tthan thei.

38. Nunau pawl cu mipa hnakin ttawng an thiam cak sawn.

39. Chocolate kokkhat nih minung feet 150 tluk fehthei ding khawpin thazang a neih tir.

40. Pennsylvania ih hmunsangbik nak cu, Colorado ih hmunniambik hnakin, a niam sawn.

41. Sho Yano timi pa cu kum 21 lawng a si ih 2012 ah, Chicago University ih kumnobik, (siilam) doctor degree ngahtu a si.

42. Sho Yano cu kum 2 a si ah, ca a siarthiam ih, kum 3 ah ca a nganthiam ih, kum 5 ah music lam a nganthiam.

43. Sho Yano cu kum 9 a siah university ah alut thei ih, kum 12 a si ah, Chicago University ah a lut.

44. Kawpi (cabbage) cu 91% tii a si.

45. Rawl dawlh dingah tha (muscles) 25 acangvai ttul.

46. “Nobel prize’ cu hmaisabik 1901 ah an rak pek thawk.

47. America ih sun can ih “drama” TV ih ra ttheimi “soap operas” tin an ko nak san cu, hlanlai deuhah, sahpiadip (soap powder) thehlar nak ah an rak hmang ruangah a si.

48. Lou Gehrig timi pa, New York Yankees ih baseball lek thiammi pa in kum 17 sungih a paisa ngahmi cu $316,000 a si.

49. Lou Gehrig ih 1927 ih rak hrukmi kawr (jersey) cu 1992 ah $363,000 in mi pakhat in a lei.

50. USA ih ramsung raldo nak (civil war) a cem zawngih paisa 40% cu paisa lem pawl an si.

51. USA ah kumtin a tlangpi in, chocolate leh mitthai (candy) pound billion 7 tluk an tuahsuak.

52. Zimhnam leh rang cu an luak theilo.

53. “Saluki” timi uico phun cu innzuat ui lakih, um hmaisabik lam an si ih, B.C 6,000 leh 7,000 hrawngah an rak um zo.

54. Minung taksa ih, inch pakhat tinah “bacteria” million 32 tluk an um.

55. Zuknung ‘Quo Vadis’ timi ah minung 30,000 tluk an tel.

56. ‘Louvre Museum’ ih retmi Mona Lisa ih lem/zuk cu August 21, 1911 ah mi pakhat in a firih, kum hnih hnuah an hmu sal.

57. “Medieval” timi hlanlai deuhih lotuah (peasant) pawl ih an damsung kum cu kum 25 tluk lawng a rak si.

58. ‘Jedi’ timi cu Australia ramih biaknak phunkhat a si ih, minung 70,000 lai an um.

59. England ih ‘stonehenge’ timi lungto tum pipi umnak cu Rome ih ‘Colosseum’ hnakin kum 1500 tluk a upa.

60. American mi 50% tluk in, lamzin ih, meisen (red light) kan pahtlang tin an rel.

Tuesday, May 29, 2012

Theih Kau Nak XXXIX

1. Sabek pawl cu kum 10 tiang an nung thei. 2. Kharkhem (snail) tamsawn cu nu le pa sinak an nei veve. 3. Atlangpi in USA mi 20% lawngnih passport an nei. 4. Minung taksa ih a cakbikmi tha cu lei a si. 5. USA ih cangthlan (motto) “In God We Trust” timi cu 1956 hnuih an hmanmi a si. 6. Khuai siangpahrangnu in a mi hen nak cu khuai siangpahrangnu lala hen nak ah lawng a hmang. 7. Lemcang milar Arnold Schwarzenegger ih 1992 ih a leimi Hummer mawtaw cu pound 6,300 a ritih, a kaulam feet 7 a si. 8. Caw pawl in nitin ti, gallon 25 ihsin 50 tluk an in. 9. Charles Osborne timi pa cu kum 69 sung a irh. 10. Kiosa (lion) ih huukaw cu peng 5 hlah in theih thei a si. 11. Kumtin May thla zarh netabik ih tuah ttheumi USA, Indianapolis-500 mawtaw tlan-zuamaw nak ih, aw/thawm ringzia cu “128 decibles” a si. 12. “Chain saw” cetih thing atnak le khawri ih aw/thawm ringzia cu “120 decibles” a si. 13. Vanzam “jumbo jet” leh helicopter tumpi pawlih, aw/thawm ringzia cu “100 decibles”a si. 14. Motor cycle “90 decibles”, leh vate/sava aw ringzia cu “40 decibles” an si. 15. A tlangpi in USA ah pound 400 hnakih rit minung 400,000 tluk an um. 16. Nunau pawl cu mipa hnakin malte an IQ a sang sawn. 17. Mipa pakhat in a tlangpi in kumkhat ah nazi 60 sung khabe/hmur hmul met nak ah a cang a hmang. 18. Leilungpi hi ton 6,588,000,000,000,000,000 hrawng rit a si. 19. “Auction” ih man tambik ih an zuar ngahmi zuklem cu Dr. Gachet lem, Vincent Van Gogh ih suaimi a si ih, May 15, 1990 ah Ryoei Saito nih million $75 in a lei. 20. Ek hnawtnak (toilet paper) tuahtu pa hmin cu Joseph Gayetty a si ih, 1857 ah a rak tuah. 21. Caw pakhat cu atlangpi in nikhat ah vei 14 hrawng a ding, a bawk. 22. Leidoral II nak laiah, “Oscar” laksawng tuahnak ah thir pawl ngah ding a harsa tuk ruangah “plaster” in an tuah. 23. Mirang ttawngin “queue” timi cafang cu a dunglam ih cafang pali tello in khal a aw suah a bangaw thotho mi cafang um sun a si. 24. “Goldfish” timi nga pawl cu an thil cinkeng theinak second 3 lawng a daih. 25. Atlangpi in USA ah mi pakhat in radio 2.1 ciar an nei ttheh. 26. Kumtin vanzam ih thimi hnakin lak (donkey) ruangih thimi an tam sawn. 27. Kedam (footwear) hlunbik cu kum 8,000 tluk hlunmi a si ih, USA, Missouri ih lungkua pakhat ah an hmu suak. 28. Mirang ca ih cafang hmailam leh dunglam ih ngan khal ih a san a bangaw thotho mi pahnih cu “racecar leh kayak” timi an si. 29. London siarlo ah, Loverpool khua cu British khawpi lakih, zuknung tuahtam biknak hmun a si ih, 2002 ah zuknung 140 an tuah. 30. “Blue whale” timi nga tumpi pawl cu, an suahpek ihsin reilo teah, nikhat ah pound 200 tluk rit in an tthan. 31. Hlanlai Greece ram ah, nunau in Olympic ih leknak pakhat khal a zoh pang a si le, thah an si. 32. “Burger King” rawldawr in kumkhat ah “orange juice” million 400 ounces tluk a zuar suak. 33. Savom tumpi (panda bear) a suah pekah cun, ounce 4 tluk lawng a si. 34. Atlangpi in American mi pakhat in a dam sungah mepe (peanut) pound 200 leh sa pound 10,000 tluk a ei. 35. Las Vegas ah paisa thawn leknak (slot machine) mi 8 hrangah 1 ciar daih in a um. 36. Ttek ih tlak ngahmi 10 ah 9 cu an dam. 37. Tisarttam pawl ih an mikeu rang dan cu, second 1/8th ah mi an keu man. 38. USA ih president hmaisabik mawtaw to ngahtu cu Wiiliam McKinley a si ih, 1901 ah a si. 39. A to mi mawtaw cu an kap ngah ruangah, sizung ih a phurtu mawtaw “Columbia electric ambulance” timi a si. 40. USA president lakih nupi neilo um sun cu James Buchanan a si. 41. “SWIMS” timi mirang cafang cu a linglet zawngin siar le khal a mah kel thotho ih siar thei a si. 42. Nikhat ih nazi um zat ngaingai cu nazi 23, minit 56 leh second 4.09 a si. 43. Tipi thuanthum ih tii gallon khat ah ci pound ¼ tluk a um. 44. “Toadfish” timi nga cu tisungih nu le pa sinak an hmang tikih, a aw than dan cu, tikap ih ummi pawl in an thei ban. 45. Thir cu a sat le a dok aw thei rungah “Eiffel Tower” pi cu ni umlo nak lam ah a kung (lean) deuh ringring. 46. USA ih an hmanmi cathlaknak pung (postal service mailbox) ah ca 4,000 tluk a tlem. 47. 1940 kum ih “Nylons” USA ih an zuar hmaisabik laiah, ni malte sungah million 4 lai an zuar ngah. 48. Tuluk ram, Shanghai ih sizung/zato hrekkhat ah cun, nurse pawl in, hmursen an hmang tengteng ding timi an an nei. 49. Kaungsang (mosquitoes) in haa an nei. 50. USA president William Henry Harrison (1773-1841) cu, zungsung ih thi hmaisa bik le ni mal bik (ni 32 lawng) president ttuantu a si. 51. Leilungpi ih tthenhra tthenkhat hrawng cu vur in ziangtik laikhalah a khuh ttheh ringring. 52. New York ih zuarmi Marlboro cigarettes cu state dangih zuarmi hnakin “nicotine” a tam sawn. 53. Hnam aw cu haa hrangah a ttha. Ziangah tile hnamaw laiah, cil danglam a suakmi in haa nget dingmi pawl a kham sak. 54. USA ih president, Franklin Pierce cu president a ttuan laiah, rang a to mi in, pitar pakhat a pah ngah ruangah an kai dah. Asinan, an thlah sal. 55. Thlakhat ah chocolate veithum ei mi cu, tamtuk ei pawl leh ei lo lawlaw pawl hnakin an dam rei deuh. 56. Thlihran cakbik record ih um mi cu April 12, 1934 ih hranmi nazi pakhat ah peng 231 tluk ih cakmi a si. 57. “Rattlesnake” timi rul in tur nei sal ding in,. thlakhat sung lai a hngak ttul. 58. Kumtin cahnah ton 85,000,000 tluk USA in a hmang. 59. Brazil cu leitlun ih coffee tthenthum tthenkhat zikte suaknak ram a si. 60. Second pakhat tinten American pawl in chocolate pound 100 tluk an ei.

Theih Kau Nak XXXVIII

1. Kumtin minung million 15 cu rilrawng in an thi. 2. “Indiana” timi ttawngfang cu “Native American” ttawngin “Land of the Indians” Indian pawl leiram/ umnak tinak a si nan, Indiana ah Native American pawl cu 16,000 hnakih mal lawng an um. 3. Insung ih “pollution” cu lenglam ih “pollution” hnakin ttih a nung sawn. 4. Hmaisabik USA president hrilaw nakih sungmi cu Thomas Jefferson a si ih, John Adams in a neh. 5. Kuakfawp cawlhnu kum 3 a rei tikah, lungphucawl “heart attack” ngahnak ding “:chance” cu kuakfawp dahlo thawn an bangaw. 6. USA ih ralkap zungpi “Pentagon” 1941 ih an sak laiah $49,600,000 a cem. 7. USA mi 15% cu a thupten an kezungpi an keu ttheu. 8. 1906 ih San Francisco linghnin laiah, wine gallon million 15 tluk a siat ttheh. 9. Minung pakhat ih dam sungih kan lungih a pump suakmi thisen cu barrel million khat tluk a si. 10. A tlangpi in zanah inch hrek ih hrek kan sau deuh. 11. Cukcu cu, lubul in ni 9 sung an nung thei. 12. Palap (bat) pawl cu sunah in itthah ih, zan ah rawl an hawl. 13. Leidoral II nak hlanah, New York ih phone cabu ah Hitler timi hmin 22 a um ih, raldo nak cem hnuah cu pakhat hman hmuh ding a um nawnlo. 14. Leitlun ih ui tumbik cu “Irish Wolfhound” a si. 15. USA ih Maine timi khua cu leitlun ih hathercawihnak khawpi “toothpick capital of the world” a si. 16. Watt 75 neimi bulb pakhat cu watt 25 neimi bulb pathum hnakin avang sawn. 17. 1783 ah France ah “hot air ballon” an rak tuah thawk. 18. Braiberd, Minnesota ih ummi mipa hmuahhmuah cu khabehmul nei/zuah tengteng dingin dan tuah sak an si. 19. “Avacados” timi tthawphattii cu vate hrangah poison an si. 20. Cleveland, Ohio ah ramsa kahnak/ ramtawinak license (hunting license) neilo in, zinghnam kai sian a si lo. 21. Kumtinten USA ah biakinn 2,700 tluk an khar/ahlo. 22. Leitlunih canganthiambik le cabu zuarngah tambik hmin cu “Brabara Cartland” a si ih, cabu copy million 500 hnakih tam a zuar suak. 23. Rampai (geese) pawl leilung parih um khawm mi cu mirang in “gaggle” an tiih, van ih a zamkhawm mi cu “skein” an ti. 24. Baibal sungih inzuat ttilva/ramsa hmin a um lomi cu zawhte lawng a si. 25. Vate pawl in thil-thak an thei theilo. 26. “Fortune cookies” pawl cu 1918 ah Charles Jung nih a rak tuah thawk. 27. “The Great Lakes’ pawl ah tidai thiang/fim gallon quadrillion 6 a umih, cumi cu leitlun ih tifim tthen 5 tthen 1 tluk a si. 28. USA president hmuahhmuah mitkharh an khrah tthehnan, mipi lakah, an kharhlo. 29. “Shark” timi nga tumpi ruangih hliamhma ngahmi 90% cu an dam sal. 30. Mawtaw tuahmi 230 sungah 1 cu an fir sak ttheu. 31. Mipa 47% nih nunau pawl ih, an fimnak kha an uarnak bik a si an ti. 32. 1990 ihsin 1998 tiang USA sungah vanzam leh vate vei 22,000 tluk an pah aw ngah. 33. Santa Claus timi hmin cu nauhak duhdawt zettu, bishop Saint Nicholas timi pa hmin ihsin ra suakmi a si. 34. Hmaisabik USA ih Olympic Games an tuah nak cu St Louis, Mo a si ih, 1904 kum ah an rak tuah. 35. Antarctica ih ramro pakhat ah, scientist pawl ih simdan vek a si le kum million 2 sung ruah a surlo an ti. 36. USA ih Eisenhower interstate system, lamzin tuahmi ah peng 5 tinten peng 1 tal cu ding zerzer dingin tuah a si. Asan cu ral a tho pang le vanzam ttum thei nak dingah ruatcia a si. 37. Shakespeare hmin cu Psalms (King James version) number 46, cafang 46 nak ih “shake” timi leh bungcang cemnak ihsin cafang 46 nak “spear” timi ih lakmi tin zum a si. 38. Arti cu an thar laiah, ti sungah a pil thei ih, an hlun tikah an lang aw. 39. 1955 ah USA ih mawtaw Volkswagen Beetles zuar suakmi cu 330 lawng an si ih, pakhat ah $1800 a si. 40. ‘Seaweed’ timi tipi thuanthum sungih hrampi cu nikhat ah inch 12 tluk a tthang thei. 41. USA president lakih niambik, James Madison cu feet 5 leh inches 4 a si. 42. USA president lakih sangbik, Abraham Lincoln cu feet 6 leh inches 4 a si. 43. Napoleon ih “chief surgeon” nih, second 13 sungah minung ke a tang (amputate) ttheh man. 44. Mawtaw nazi pakhat ah peng 100 cakin mawng in feh a si le anaibik arsi ah kum million 29 ah thleng thei nerno fang a si ding. 45. Marselles timi khua cu France ramih khawhlunbik a si ih, B.C 6,000 ih rak um zomi khua a si. 46. Minung ih thilrim theihtheinak (scent membrane) cu milu (postage stamp) tia hrawng a si. 47. Uico ih rim theihtheinak cu “handkerchief” tia hrawng a si. 48. Thingkung zinkap, meisakiang (street light) ih ummi cu hramlak ih ummi thingkung hnakin a hnah a mal sawn. 49. “Online” ih lawngfangkheh (pornography) zohtambik pawl cu kum 12 ihsin 17 mi an si. 50. “Hippopotamuses” timi ramsa cu a thlan ah thi (sweat blood) a tel cih. 51. Kumtinten USA ah minung million 1, nikhat ah minung 3,000 tluk nih kuatfawp an thawkih, a tamsawn cu nauhak an si. 52. Leidoral II nak laiah “Kit Kat” chocolate tuahnak ah cawhnawi in a daihlo ih, cawihnawi tel lo in an rak tuah. 53. Thlapi par kai “Apollo 11” ih thlapi parih an tantami “plaque” ih nganaw mi cu “Here men from the planet Earth first set foot upon the Moon July 1969, A.D./WE CAME IN PEACE FOR ALL MANKIND. ti a si. 54. Leitlun ih mitthai (candy) ei tambik ram cu Denmark a si ih, a tlangpi in mi pakhat nih kumkhat ah pound 29.5 tluk an ei. 55. USA President Jimmy Carter cu, sizungih suakmi president hmaisabik a si. 56. USA ih Manhattan Island (tikulh) cu a lu in a cem nak tiang inches million khat lawng a si. 57. Haite khat “neutron star material” cu ton million 110 tluk a rit. 58. “Humming bird” timi vate in second pakhat ah a thla vei 90 a zap manih, minit pakhat sungah vei 5000 hnakih tam a zap. 59. Caw hnawi ih a suak pekmi cawhnawi cu a satlam 36 degrees Celsius tluk a si. 60. Khasuanrang na ke tangah tah aw la, a rim na taksa sungah a lut ttheh theiih, na kaa in a rim a rak suak sal thei.

Tuesday, May 15, 2012

Theih Kau Nak XXXVII

1. Albert Einstein cu 1952 ah Israel president dingin an tinan, a rak el. 2. Cukcu (cockroach) tumbik cu inches 3.81 tluk saumi a si. 3. Lei-doral II nakah minung million 54 hnakih tam an thi ih, raldo nak ih thi tambik a si. 4. Naute pawl cu upa hnakin mang an nei tam sawn. 5. Southbridge, Massachusetts ah zanlam nazi 8:00 pm hnuah lamzin parih casiar cu dan pahbal tinak a si. 6. President Kennedy cu leitlun ih, thusimrangbik a si ih, minit pakhat ah ttawngfang 350 tluk a sim man. 7. Kum tinten kan taksa ih “atoms” 98% tluk cu an thlengaw ringring. 8. Finland ram ah tili (lake) 188,000 hnakih tam a um. 9. USA state pawl ah, rampi thantar tlukih sangin tar sianmi thantar cu Texas state thantar lawng a si. 10. Nitin ten kan lungin thisen gallon 2,000 tluk a pump. 11. May 3, 2012 cu USA rampi thlacam khawm ni a si. 12. U.S.Capitol innpi ih kaibak cu 365 a si. Kumkhat sungih nizat in an tuahmi a si. 13. Leithlun ih ngatumbik “coral reef (the great barrier reef)” timi cu Australia ah a um ih, a saulam kilometer 2023 tluk a si. 14. “The citrus soda 7 up” cu 1929 ah an rak tuah thawk. 15. “A cesium atom” timi “atomic clock” (nazi) ih ummi cu second pakhat ah billion 9 hnakih tam a feh (beat) man. 16. Sihte (ant) an itthat dahlo. 17. Baibal ih cang 500 cu thlacam thu, cang 500 hnakih mal zumnak thu leh cang 2000 hnakih tam sumpai thu ngan in a um.. 18. USA ih Alaska state cu “national park” neitambik a si ih, 8 a um. 19. “Taxi” timi cafang cu Mirang, German, French, Swedish leh Portuguese ttawng in an bangaw ttheh. 20. Kum 50 tlunlam in thil khaami an duhlo nak a hlo vivo. 21. Billion 1 hnakih tam mipum umnak Tuluk ramah, million 250 tluk lawn nih TV an hmang thei. 22. USA ram ih “postal service” nih leitlun ih “mail” 40% hnakih tam a ttuan. 23. President George W Bush cu Texas ih Central Little League timi ah baseball a rak lek dah. 24. McDonald’s cu leitlun ih lem “toy” tambik zemsuaktu a si. 25. Pisa Tower timi Innpi cu August 9, 1173 ah an sak thawk. 26. Michael Jordan, basketball lekthiampa nih Nike timi company ihsin, kumkhat sung ih a ngahmi sumpai cu Malaysia, Nike factory ih hnattuantu zate ih kumkhat sung sumpai la lutmi hnakin a tam sawn. 27. 1950-60 ih an rak tuah thawkmi Laser timi cu “Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation” tinak a si. 28. Haa sibawi pawl ih an simmi cu haattuahnak (tooth brush) cu “toilet” ekthawh nak thawn a malbik feet 6 hlat nakah ret ding an ti. 29. Cutin an ti nak san cu ekinn tidai “flush” tikah, thli ih ummi natnak “airborne particles” kailo dingah a si. 30. Mi pakhat dam sung, a tlangpi in ke ih a feh zat cu, leilungpi vawithum hel tluk thawn a bangaw. 31. Monu pawl (pasal neiding) cu a tlangpi in thla 7 ihsin thla 12 sung timlam aw nak an nei ttheu. 32. Aluu phel khat tluk kedam sungih zankhat ret a si le, kedam a rim a thaw tir bakah, savum a nem tir. 33. Naute 4% lawng an suah dingni tiih an timi niah an suak. 34. London ih “Big Ben” timi nazi tumpi cu feet 320 tluk a sangih, a “bell” cu tone 13.5 rit a si. 35. Leilungpi hi rawn (flat) ttheh sehla, cule tipi thuamthum (oceans) pawl hi bangaw ten cumi parah phahaw sehla, tidai ih thuk lam cu peng 2 tluk a si ding. 36. Michigan, USA ah khua hmin “Paradise” timi leh “Hell” timi a um. 37. Norway ram khal ah khaw hmin “Hell” timi a um ve. 38. Miinung hnar sungah rim theihtheinak (scent receptors) million 5 a um. 39. Hmisabik mawtaw tlanzuamaw hmun cu Indianapolis ih Motor Speedway a si. 40. Kheng khawlh nak cet (dishwasher) thawn kheng khawlh le tii gallon 10.5 tluk hman a si ih, kut in khawlh le gallon 20 tluk a cem. 41. Liberty Statue cu ton 225 a rit. 42. Leitlun ih ca (alphabets) tam sawn cu kum 3600 liamzo mi ah, ‘Middle East” in a rak suakmi an si. 43. Cu pawl cu “North Semitic Alphabet” tin an ko. 44. “Mockingbird” timi vate cikhat cu minit pakhat ah awsuah vei 87 a thleng man. 45. Russia ram cu ram fete te ah an tthekdarh aw ttheh nan, leitlun ih ram tumbik pahnih nak a si thotho. 46. Kum 6 le thla 9 sung a pehpeh in na voih a si le “atomic bomb” tuah thei ding khawpin, “energy” na suah thei tinak a si. 47. Thlapi parih kai pawl ‘astronauts” in pound 800 tluk a si mi lunar lungto pawl leilung ah an rak tlun. 48. Kumtin ten USA ah cuap cancer natnak thar 178,000 tluk a um. 49. “Amish” timi miphun pawl, mipa in khabehmul a zuah a si le nupi neizo tinak a si. 50. Zuknung lam hminthang Jean-Claude Van Damme nih mirang ttawng cu “The Flintstones” cartoon zoh in a zir cawpmi a si. 51. Microsoft ih hmaisabik kum a sumlut zat cu $16,005 lawng a rak si. 52. Kum upa lam pawl ih thil cingkeng theinak “memory” cu zinglam ah a ttha/cakbik ih sun hnulam ah cun, a mal vivo. 53. USA president Andrew Johnson ih thlanlung parah, president a ttuandah timi an ngan lo. 54. “Blue whale” timi nga tumpi ih thisen fehnak, thahri (the main blood vessel) cu minung pakhat bawk thei tluk in a kau. 55. Mipa 75% tluk in an fala neihmi cu nupi dingah an duh cih. 56. Ram pahnih raldo reibik cu England leh France an si ih, 1338-1453 tiang kum 115 sung a rei. 57. Zawhte fate cu an suahpek ah mitcaw le hnaset in an suak. 58. Vui/saipi cu nikhat ah peng 20 tluk ti an leuh thei. 59. Kumtin in sungkua pakhat nih a tlangpi in puansawp nak ah ti gallon 18,000 tluk hman a si. 60. “Ocean sunfish” timi nga nih veikhat ah million 30 ti a ti thei.

Tuesday, May 1, 2012

Theih Kau Nak XXXVI

1. Atlangpi in German mi pakhat in bawngbite sawplo in ni 7 sung a hruk.
2. Francis Scott Key nih America rampi hla “The Star-Spangled Banner” timi cu, envelope dunglam teah a rak ngan.
3. 1800 kum ah leitlun ih khua 50 tluk nih mipum 100,000 tlun an rak nei.
4. Number 37 nih number hleifuang umlo in number 111, 222, 333, 444, 555, 666, 777, 888, leh number 999 pawl a ei (wholly divide) thei.
5. Jupiter cu “planet” lakih hercakbik a si ih, nazi 10 hnakih malah vawikhat a heraw suak.
6. Minung pakhat dam sungah a tlangpi in rawl pound 60,000 tluk kan ei.
7. Hmaisabik diamond cu kum 4,000 liamzo miah, India ram ih Golconda ih tiva kiangah an rak hmu suak.
8. Ni (sun) cun nazi pakhat titen feet 5 in a cawm/fate vivo.
9. Leitlun ih lilawn saubik (suspension bridge) Akashi Kaikyo cu April 5, 1998 ah an rak ong ih meter 3,911 (feet 12, 831) tluk sau mi a si. Feet 6529 sau a si tin tla a um.
10. Himi lilawn cu hmaisa ih lilawn saubik England ih um mi Humber Bridge hnakin, meter 580 (feet 1,900) in a sau sawn.
11. Dr. Caroline Leaf hmuhsuakmi cu minung pakhat in nikhat ah vawi 30,000 tluk thu kan ruat.
12. 1783, England ram ah kum 24 a simi William Pitt cu prime minister a rak si dah.
13. “Red blood cell” pawl cu atlangpi in, ni 120 tluk lawng an nung. 14. USA president ttuan dahlomi dollar paisa ca ih an zuk a langmi pawl cu Alexander Hamilton $10 ca, Benjamin Franklin $100 ca leh Salmon Chase $10,000 ca pawl an si.
15. Uihli (fleas) pawl cu kumkhat hnakih rei an nunglo.
16. USA upa, pitling 3 ah 2 in “hemorrhoids” timi tawlsen natnak an nei.
17. Vom fate a suah pekah pound hrek leh pond khat karlak tluk lawng an rit.
 18. “Heineken beer” cu minit 5 sung cekci phul (foam) um dingin tuahmi a si.
19. VHS timi cu “Video Home System” tinak a si.
20. Tisarttam pawl in tithuk sinih an lut thei nak dingah, lungto an dolh ttheu.
21. Hmaisabik “Nuclear-powered submarine” tisung feh theimi-lawngpi cu USA nih 1954 ah a tuah ih, Jan.17, 1955 ah tisungah a feh suah.
22. Meisa tlang “volcano” a puakmi in, vanlam ah 50km tluk sang thlengin a kap suak thei.
23. Lemsuaithiam Vincent van Gogh cu kum 27 a kim ah lawng lemsuai a thok.
24. Mifim “Albert Einstein” ih thluak cu nehhnu ih, zirnak ih hmang dingah, tthaten an ret ttha.
25. China ram, Forbidden City ih hmaisabik zuknung tuah an sianmi cu “The Last Emperor”, 1987 ah a si.
26. USA rampi nih, leilungpi vawi 150 hel thei ding daihin a ram ah zin a tuah zo.
27. Telegraph timi thirhrithawih nak rak tuahtu cu Samuel Morse a si. 28. University of Chicago ih hmusuakmi cu color lak ah aire “yellow” hi larbik leh hmuh awlbik ti a si.
29. Curuangah “Yellow cab company” nih, an taxi hmuahhmuah aire in an tuah.
30. Siangpahrangnu “Queen Lydia Liliuokalani” cu Hawaiian Islands ih an rak neihsun a si ih, USA ih, siangpahrangnu neihmi um sun arak si. 31. India ram ih Taj Mahal innpi saktu ngaingai zo a si timi theifiang ngaingai a si lo.
32. “Condoms” leitu 10 lakah 4 cu nunau an si.
33. Kumtin USA ah thauluar (obesity) ruangih thimi, 300,000 tluk an um.
34. Orange County, California ah lung natnak ih thimi an tambik ih, a pahnihnak cu cancer a si.
35. Kum 32 cu, second billion 1 tluk a si.
36. Leitlun ih golf club reibik cu 1744 ih an rak dinmi Edinburgh Golfers a si.
37. Mipa pawl cu nunau hnakin a let 6 in ttekih tlak ngah ding a tam sawn.
38. “Happy Birthday” timi hla cu vanboruak ih sak hmaisabikmi hla a si.
39. Cumi hla cu March 8, 1969 ah Apollo IX nih a rak sak.
40. Mipa 61% in internet an zoh tikah, lawngfangkheh zuk pawl an zohih, a hrek tluk nih zarhkhat ah nazi pakhat tluk cumi hrangah can an hmang.
41. USA ah a tlangpi in zawhte million 65.8 tluk an um.
42. Kum 70 tiang dammi ih kum 70 sung a can hmandan tlangpi cu, kum 23 sung ihthat, kum 16 sung hnattuan, kum 8 sung TV zoh, kum 6 sung rawlei, kum 6 sung khualtlawn, kum 4 sung caan-awl hman, kum 4 sung damlonak, kum 2 sung hnipuan hruknak, leh thla 6 sung lawng sakhua/biaknak lamah caanhman a si.
43. Atlangpi in USA ih pastor pawl in nikhat ah minute 4 sunglawng thlacam nak ah caan an hmang.
44. Kharbawk in tii a tih tikah, thlatang ih siat thei lo dingin, thilhnang phunkhat in a tii pawl a khuk sak.
45. Atlangpi in vui/saipi pakhat ih rihlam cu “Blue whale” timi nga tumpi ih lei pakhat rihlam thawn an bangaw.
46. Minung pakhat in atlangpi in dam sungah cil (saliva) gallon 10, 000 tluk kan suah.
47. William Shakespeare ih tesinfa pawl a dam mi an um nawnlo.
48. 1977ah George Willig cu World Trade Center inpi ah danlo in, a kai ruangah $1.10 an cawk.
49. Tuluk pawl in aluminum cu AD 300 laiah, thil tuahnak ah an rak hmang thawnk zo.
50. Aluminum cu 1827 lawngah western ram pawl in an hmang thawk ve.
51. USA ih khua Saginaw, MI cu nunau hrangih ttihnungbik nak khua a si.
52. Ralbawi hminthang Napoleon in a raldo dan ding pawl (battle plans) cu leidip/phut kuang (sandbox) hmangin a tuah.
53. New York ih Empire State innpi cu ton 365,000 tluk a rit.
54. New York ih ummi “The Statue of Liberty” milem ih kaa cu feet 3 tluk a kau.
55. France ram ih Eiffel Tower pi cu a sanglam nikhua um dan ih zirin, inch 6 hrawng a sang/a niam ttheu.
56. “Continent” pawlih hmin cafang thawk nak leh cemnak an bangaw ttheh. Tthimnak ah, Africa (A in a thawkih a in a cem), Europe, Asia, America & Antarctica tvp.
57. Pakistan ram hmin cu 1933 ah Punjab, Afghan, Kashmir, Sind, leh Tan timi state hmin pawl komkhawm ih hmin pek mi a si.
58. 1930 ah vanzamleng ih hnattuan nunau (flight attendant) ttuan ding cun, pound 115 hnakih ritlo leh fala an si a ttul.
59. December 1972 ah astronaut “Eugene Cernan” cu thlapi parih ttum netabik a si.
60. USA, Michigan state ih dan vek a si le nupi ih sam cu pasal ih ta a si.

Thursday, April 19, 2012

Theihkaunak XXXV


1. “Electirc Eel” timi nga in, volt 500 tluk cakmi electric tha a suah thei. Cumi cun rang pakhat shock a ngah tir thei.
2. “Hippos” timi ramsa in Africa ram ah ramsa dang hnakin mi a that tam sawn.
3. Golf ball ah a bo tete 336 an um.
4. Kumtin USA ah minung 35,000 tluk cu “flu” timi tlangrai nat in an thi.
5. 1987 ih American Airlines ih first class pawl eimi olive mukhat an telh nawnlo ih, paisa an hlepmi cu $40,000 a si.
6. 1931-1969 ah Walt Disney nih Oscar 35 a ngah.
7. Bellingham, Wasington ih danhlun an neihmi ah nunau an lam tikha, dungsip in vawi thum bak sip siang a si lo.
8. Tennessee state, USA ah lungkau 3000 lenglo lai a um.
9. Nunua pawl cu nunau dan thlakhat vawikhat an neih laiah, thilrim theih theinak a cak bik.
10. Leitlun ah banhla (banana) phun 500 lenglo a um.
11. "The Mills Brothers" nih hlasak thiam a tamsawn pawlih hla pawl an record sakmi cu 2,250 tluk a si.
12. Christmas card cu Englishpa Henry timi in 1843 ah a rak tuah.
13. Lemcangthiamnu, Debra Winger nih 1982 ih suakmi E.T zuknung ih (Extra Terrestrial) awsuah a bawm.
14. Minung ruh 25% cu kan kee ah a um.
15. December 17, 1991 ah USA basketball NBA leknak ah , Cleveland Cavaliers team nih Mami Heat team cu 148-80 in nehin, NBA leknak ah "score" tambik a rak si.
16. USA ramsung ah telephone wirehri peng 1,525,000,000 tluk a um/azam.
17. USA ih hnattuan pawl 32% cu suncaw ei phahin hna an ttuan.
18. Leilungpi cu ton 6,588,000,000,000,000,000 tluk a rit.
19. Scotland ram ah, samsen an tambik.
20. "Formula One Car" mawtaw, nazi pakhat ih 120 tlangmi cu a cak tuk ruangah, leikua fehnak ah a linglet zawngin a feh thei
21. Tisarttam in second 1/8 tluk rangin mi a keu thei.
22. Scorpion pawl cu an mah ten an poison in an thi thei.
23. Khuitizuu phun 300 a um.
24. Polar bear timi vur lakih tlangmi vom pawl cu kehtlak an si ttheh.
25. Naute pawl cu nikhat ah 200m tluk an vak (bawkvak) tlangpi.
26. Caw pumpi in khan (compartments) pali a nei.
27. Mipa pawl cu nunau hnakin vawihnih lole vawi thum lai an lung an tthin tam sawn.
28. Toronto, Ontario, Canada ih CN towerpic thla 40 sung million $63 cem in sakmi a si.
29. USA ih milem (statue) tambik cu Sacagawea, Lewis Clark ih Indian nunau lamzin hmuhtu lem a si.
30. A tlangpi in kum 4 nauhak nih nikhat ah vawi 437 tluk thu sut nak a nei.
31. Zuknung ‘Brave heart’ ih Mel Gibson ih hmanmi namtawng feet 5 saumi cu 2001 ah $170,000 in an zuar ngah.
32. New York ih Central Park cu Monaco timi ram hnakin a lethnih ziklai in a tum sawn.
33. Tisung ramsa ‘Octopus’ in lung 3 a nei.
34. Hmaisabik “Allies” pawlih leidoral II nakih Berlin ih bomb an thlakmi in Berlin ramsahmuan (zoo) ih saipi pakhat lawng a thi tir.
35. New Jersey ah ‘spoon museum’ timi hai hlir retnak innpi a um ih, cumi ah state tin ih, hai 5,400 tluk s um.
36. Hmisabik nunau president zuam vetu cu Victoria Woodhull a siih, 1872 kum ah a rak zuam.
37. Minung thihnak petu tambik ramsa cu kawngsang (mosquito) a si.
38. Vawikhat hnamaw dingah tha ‘muscle’ dangdang 20 tluk a cangvai ttul.
39. India pa in a kehlam kutzungtin inches 76 sau in a zuah.
40. Rua ‘bamboo’ cu nikhat ah inches 36 tluk a tthang thei.
41. Leonardo da Vinci nih bakceh/kaihci (scissors) a rak tuah suak.
42. USA ih nunau kum 13-19 karlak pawl, HIV natnak neimi lakah 50% tluk an si.
43. Pakistan ram ah “stock market” ttha thei nak dingah, kel/me (goat) cu raithawi nak ah an hmang ttheu.
44. Tuluk caafang (characters) 40,000 lenglo a um.
45. Leitlun mipum ih, 0.7% cu ziangtik lai khalah zuu an ri ringring.
46. Minung billion 2 lakah pakhat lawng kum 116 tlun a nung.
47. SARS virus neimi/ngahmi minung cu a dam sal theinak ding 95-98% tluk a um.
48. Arizona ah, na fehcia bangnak hmun nazi pakhat sungah vawi 3 hnakih tam feh sal ah cun, dan pahbal tinak a si.
49. 1920 ah Hollywood ih lemcangthiam nunau 57% pawl cu mipa hnakin an man a tam sawn.
50. 1990 ah cun, nunau lemcang thiam 18% nih lawng mipa hnakin tam deuh paisa an ngah.
51. Mirang ih 40 “fourty” number cu abc a tlarten umsun number a si.
52. Mirang ih 1 “one” number cu abc a linglet zawngih umsun number a si.
53. Tipithuanthum pawl “ocean” hi sui si tteh sehla, leitlun ummi mi pakhat ciarin, sui kg 20 ciar tluk kan nei ding.
54. Minung ih kan thaw suah leh hawpmi cu second 10 ah thli litre 1 tluk a si.
55. Hmaisabik awsuak thei zuknung cu Alfred Hitchcock nih a rak tuah.
56. Cumi zuknung cu England ah 1931 ah tuah a si ih, “Blackmail” timi zuknung a si.
57. Kumtin in 40,000 hnakih tamsawn in USA sungah ekinn hmang ruangah hliamhma an ngah.
58. USA ah an raldo nak hmuahhmuah ih mithimi hnakin mawtaw accident ih thimi an tam sawn.
59. Khuaisiangpahrangnu (queen bee) nih nikhat ah tii 1,500 a ti.
60. Scottish Hebrides ah tikulh (island) ih an pom dan cu, tuu (sheep) pakhat a um theinak cu tikulh (island) ah an pawm.

Thursday, April 12, 2012

Theih Kau Nak XXXIV


1. Second 3 tinten naute pakhat a suak ringring.
2. Kitkat chocolate bars minute 15 sung tuahmi in ‘Eiffel tower’ hnakih sang a suak thei.
3. Bill Gates ih inn cu Macintosh computer hmangin tuahmi “designed” mi a si.
4. David Wolf cu hmaisabik “absentee ballot” vanboruak “space” ihsin thlaktu a si.
5. Cumi cu 1997 ah “Mir” timi “space station” ihsin email in Houston mayor a vote.
6. Mei/kel ih hnawi cu caw hnawi hnakin leitlun ah an hmang tam sawn.
7. Muslim leh Jewish mipa pawl zate deuh thawnin vunzimtan an si ih, anmah in leitlun ih vunzimtan 70% tluk an aiawh.
8. Hmaisabik diamond zunghruk nupi ham nak (engagement ring) cu 1477 ah Austria ah an rak hmang.
9. 1666 ih London ih meisakang “the great fire of London” ruangah London khawpi ih hrek tluk a kang ttheh nan, mi 6 lawng hliamhma an ngah.
10. 1971 ih zuknung lar ‘Dirty Harry” timi cu ahmaisabik ah Frank Sinatra, John Wayne leh Paul Newman pawl lemcang ding an si nan, a net nakah Clint Eastwood in a cang.
11. La Paz, Bolivia ih ummi cu leitlun ih khawsangbik a si.
12. Nunau dawr thil lei dingih dawrsung ih lut pawl 90% cu vorhlam ah an pial hmaisabik.
13. Silam thiamnaknei pawl nih hnih hi a na nak reh tir theinak (effective pain killer) a si ti an hmu suak.
14. Hlasakthiam Billy Joel cu kum 21 a si laiah, inn thilri-hngawtnak tii (furniture polish) in in a rak thataw zik dah.
15. USA ih nikhuasabik an rak neihmi cu 134 degree July 10, 1913 Death Valley, California ah a rak si.
16. Peru ramah mipi hman dingmi ekinn (public toilet) a um lo.
17. Hmaisabik TV ih langmi “Academy Awards” zemnak cu a vawi 25th nak, 1953 ah a si.
18. Leilungpi cu nitin ton 100 tluk a rit deuh ringring. Ziangah ti le vanboruak ihsin a tlami hnawmbalkhu (dust) ruangah a si.
19. Hmaisabik president zuk an lakmi cu John Quincy Adams a si.
20. Toronto khawpi cu hmaisabik ”computerized traffic signal syste” neitu a si.
21. Vanzam tumpi “Boeing 747-400” ah “parts” million 6 a um.
22. Thomasville, NC ah zarhpini 11 am ihsin 1 pm tiang an khaw parah vanzam zam siang a si lo.
23. Ui tarbik cu kum 29 ah a thi.
24. Hlasakthiam Cindy Laupher cu “dyslexia” timi natnak a nei ih, tlawngca zaten a sung ttheh (pass lo).
25. “Kleenix tissues” cu “gas masks” filter nakih an rak hmanmi a si.
26. “Goldfish” nga in second 3 sung lawng thu a cing thei (memory span).
27. Baibal caang tawibik cu Jn 11:34,” Jesuh a ttap.” timi a si.
28. ‘Wedding cake” hmaisabik an rak hman dan cu, ei loin, monu leh mopa deng nak ah an hmang.
29. Naupai laiah, pumah ‘coca butter” hnuh a si le pum ttial a kham.
30. Mipa 75% tluk in fala an “date” ih, an duhaw ngaingai hlanah, mipa in paisa liamkuang ding tin an pawm.
31. “Honorificabilitudinita” timi Mirang cafang cu “consonants” leh “vowels” a sangaw cekci ciarih um sun cafang umsun a si.
32. Australia ram ih “kangaroo” sen pawl cu vawikhat an pet ah feet 27 tluk in an khir/pet thei.
33. Atlangpi in, American mi pakhat ih, kumkhat sungih, sa ei mi zat cu pound 260 tluk a si.
34. Number pakhat hril awla, cumi cu pung tir (double) awla, cumi cu 10 in komaw la, 2 in ei (divide) aw, cule number hmaisabik na hlrilmi kha zuk (subtract) aw la, a cemnak ah 5 a si ringring ding.
35. USA president lakih fate nei dahlo pawl cu George Washington (known as the father of the nation), James Madison, Andrew Jackson, James Polk, James Buchanan leh Warrem Harding pawl an si.
36. Indiana University ih “Main library” innpi cu kumtin inch khat hnakih tam leilung ah a pil vivo. Ziangruangah tile an rak sak laiah, engineers pawl in cabu pawlih, rihlam an rak ruatcia lo/hngilh.
37. IBM pawlih thukeng “motto” cu “Think” (Ruahnak/khawruahnak) ti a rak siih, Apple pawl cu “Think different” (Danglam ih khawruahnak/ruahnak) ti a si.
38. Vui/Saipi pawl cu didawlawk vekin an feh ttul, ziangah tile, an ke dunglam ah ruh um loin, thau lawng a um ruangah a si.
39. “Humming birds” timi vate phunkhat pawl lawng dungtawlh in an zam thei.
40. Minung 25% tluk cu khawvang/meivang an hmuh tikah an haktheu ttheu.
41. 2011 kum sungih USA state sung, nunau kum16-19 karlak naunei tambik nak state cu Mississippi a si ih, a malbiknak cu New Hamshire state a si.
42. Native American pawl in tax an pe ttul lo.
43. Las Vegas ih MGM Grand Hotel ah nitin, a tlangpi in lukhamphaw 15,000 tluk an sawp.
44. Beattles pawl zohman awnmawi lam an siar thiam lo (don’t know how to read music). Asinan Paul McCartney cu a mah ten a zirhaw ih a thiam sal.
45. Africa ram ih palap phunkhat (African heart-nosed bats) pawl cu an hna a fim tukih, cep (beetle) leivut parih a vakmi ke awn cu feet 6 hlah nak ihsin an thei thei.
46. Caw pakhat in nikhat ah voih (gas) gallon 125 tluk a suah.
47. Na tukih na hahtheu (sneeze) le na hngakruh a kiak thei ih, na supaw le na lu leh hngawng ih ummi thisen fehnak, na pop tir theiih na thi thei.
48. 1902-1907 ah India ah pawpi pakhat in minung 434 a keuthat.
49. USA ih Taco Bell ei-in nak dawr ah zarhtin minung million 35 tluk rawl an ei.
50. “Sahara Desert” timi thlaler cu thlatin km 1 tluk a kau vivo.
51. July thla 2011 ah Tlawngkai ninga, zarhteni leh zarhpini vawi nga ciar a um. Cumi cu kum 823 ah vawikhat lawng um ttheumi a si.
52. Postcard hmang hmaisabik ram cu Austria a si.
53. Hlamhmai tumbik cu pound 377 rit a si.
54. “Frozen food” rawl vurbawm ih ret theimi cu “fresh food” thlaihnahthar thawn an vaitamin um dan a bangaw thotho.
55. “Violin” pakhat ah thing thilri 70 tluk a um.
56. Hmisabik plastic an rak tuahmi cu “celluloid” a si ih, 1868 ah an rak tuah. Tunitiang billiard ball tuah nak ah an hmang.
57. Kum zabi 18 tiang India in leitlun ih diamond hmuahhmuah a rak tuah tluk a si.
58. USA president Andrew Johnson cu amahten cettthih (tailor) a zirih, a angki khal amah ten a tthit ih, a cabinet khal a mahten a tuah.
59. Hmaisabik English colonists pawl Thanksgiving Feb.22, 1630 ih an hmang laiah, Native Indian bawi (chief) Quadoquina nih sakhi vun ih tuahmi bag in vainim puakcia a rak pek. Cumi cu “popcorn” vainim puak tuah hmaisabik mi a rak si.
60. Nikhat lawngih ruahsur tambik an record mi cu Indian Ocean ih March 15, 1952 ta, inch 74 nazi 24 sung ruahsur mi a si.

Tuesday, April 3, 2012

Theih Kau Nak XXXIII


1. Thlatin ten, million 72 tluk nih nu le pa lawng fangkheh zuk um nak web sites an zoh.
2. Basketball lek thiam hminthang Michael Jordan cu phunhra kumhnih nak (sophomore) a kai laiah, basketball team in an suah dah.
3. 1890 ah “Scott Paper” nih ekinn ih, thianghlim aw nak cahnah “roll” a tuah.
4. Tunitiang ih leitlun ih cabu zuarngah tambik cu pakhat nak ah Baibal (billion 6 hnakih tam), pahnih nak Mao Tsetung ca “Quatations from the Works of Mao Tsetung (million 900 hnakih tam) leh pathum nak “The Lord of the Rings” (million 100hnakih tam).
5. Zinghnam (rat) cu kalauk hngawngtawi (camel) hnakin ti in lo in rei a um thei sawn.
6. Tulai kan hmangmi haatthuahnak (toothbrush) cu tuluk in a rak tuah hmaisabik.
7. Cumi haatthuahnak cu vok hmul in an rak tuah hmaisabik.
8. USA Dalla/Ft. Worth ih vanzam ttum nak cu New York ih Manhattan Island hnakin a tum sawn.
9. USA nupa neihaw nak ih 50% hnakih tamcu sun hnu ah an tuah.
10. Hmaisabik “elevator” hmanmi innpi cu “Equitable Life Building” a si ih, New York ah a um.Cumi innpi cu 1870 ah an sak ih, thuah 6, a sang lam feet 130 tluk a si.
11. Kum tinten “condom” billion 9 tluk hman rero a si.
12. Kum 32 cu second billion 1 tluk hrawng a si.
13. Lemcangthiam Harrison Ford lawng, a zuknung tel nak 10 ah a malbik million $200 hmusuaktu a si.
14. Minung suakmi zate lakah 10% lawng atufang ih nung rero an si.
15. Hlanlai deuh ah Roman pawl in minung zin/zun cu haatthuah nak cikhat ah an rak hmang.
16. Naupai nak cu thladang hnakin December thla ah a cang tam bik.
17. Khuai tizu (honey) lawng hi siat theilo mi rawl um sun a si.
18. A tlangpi in minung in thihnak hnakin maimom an ttih sawn.
19. Kumtin kehtlak (left-handed) hmangmi 2000 tluk cu, vorhlam hmang dingh thil tuahmi an hmang sual/thiamlo ruangah an thi.
20. Vorhlam hmang pawl cu, Kehtlak pawl hnakin kum 9 tluk an nun a sau sawn.
21. Pepsi burkhat ah cini/athlummi (sugar) 41 grams a um. Cumi cu cini haite 7 khat tluk thawn a bangaw.
22. Kalauk, hngawngsau pawl ih hngawngah minung hngawng ih neizat ruh an nei ve.
23. Britist scientists pawl ih an hmusuakmi cu, saphawhlum lek “penalty shoot-out” zohtu pawl in “heart attacks” an ngah duh cuang ti a si.
24. Mirangca ih cafang 8 ah “vowel’ pakhat lawng um mi cu “strength” timi cafang a si.
25. India ram ih hruaitu hminthang Ghandi ih zuknung ah minung 300,000 lai hman a si ih, zuknung tuahmi lakih, minung hmang tambikmi a si.
26. Apahnih nak cu German zuknung Kolberg timi a si ih, minung 187,000 tluk an tel.
27. Bill Gates in Seattle khua, USA ih traffic control system cu kum 15 a si laiah, a tuah (designed).
28. Tootise Roll timi lollipops (mitthai) tuahnak in nikhat ah mitthai million 16 a tuah suak.
29. Hmuan tuah hi, ruh cakvak nak hrangah exercise tthabik a si.
30. Oklahoma Khua, USA ah uico hmaiih, hmel danglam ih tuah pawl cu, cawhkuang lole thawng thlak thei an si.
31. England ah “Speaker of the House” timi thu rorel nak ih ttawngtu ding cu, ttawng sian a si lo.
32. Zawhte cu hanghnah hangrah lawng ei in an nung theilo.
33. Minung pakhat in a tlangpi in ni 11 sung lawng tidai lo in a nung thei.
34. Indonesia ih “giant flying foxes” timi palap pawl cu an thla sau lam feet 6 lai a si.
35. Kum tinten thlapi cu inch hrek leilung hnakin a hlah nakah a tthawn aw.
36. President George W. Bush leh Playboy (lawngfang kheh zuk magazine) neitu pa Hugh Hefner cu “cousins” an si.
37. Shark timi nga tumpi cu a kaa rei tuk a ang a si le a thaw a pit thei.
38. Jellyfish timi nga cu 90% ti (water) a si ih, minung cu 70% kan si.
39. USA ih “The Great Lakes” timin cu sq miles 94,230 tluk a kau.
40. Cumi cu New York, New Jersey, Connecticut, Rhode Island, Massachusetts leh Vermont state pawl kom ttheh hnakin a kau sawn.
41. 92% American nuahak mipa kum 11 a si mi in, lawngfangkheh zuk internet ah an zoh thiam zo. (Fa le pawl internet ah ziang an tuah ti theih a ttul)
42. American tleirawl pawl in minute 15 tinten nu la pa sualnak an ruat.
43. Siena, Italy ram ah, nunau hmin, Mary a si le a taksa a zuaraw thei lo.
44. Van boruak (space) ah astronauts pawl an irh theilo.
45. USA ih dan neih vekin, beer faknak an tuah tikah, an in lai ngaingai tuah sian a si lo.
46. 1894 ah USA ah mawtaw 4 lawng a rak um.
47. Demde (firefly) ih nun sauzia cu ni 7 lawng a si. Cumi sungah cithlah dingin an buai nasa.
48. 1996 ih Webster’s dictionary tuahmi ah 315 tluk cafang an ngan sual.
49. Vui/saipi cu nikhat ah nazi 2 sung lawng a it thah.
50. Jonesboro, Georgia ah “Oh, Boy” tiih ttawng cu dan pah bal a si.
51. Arkansas, USA ah meisabawm a pawl (blue lightbulbs) zuar le lei cu dan pah bal tinak asi.
52. Mipangai nih nikhat ah zuunin (bathroom) vawi 6 tluk hman a si.
53. Minung lung (heart) ih kan taksa sungih a “pump” suakmi thisen cu, aleng ah sisehla feet 30 tluk hlahnak ah a “pump” suak thei ding.
54. Alaska ih vom tumbik pawl cu feet 8 tluk an sangih, pound 1,700 tluk an rit.
55. Vom pitlin in rang tluk rangin a tlan thei ve.
56. “Kangaroo” pawl cu an mei leilung a dai lole an pet “jump” thei lo.
57. Nunau pawl cu mipa hnakin an hni tam sawn.
58. Nunau in mipa hnakin dawrthilri an fir tam sawn. Nu 4 ah mipa cu 1 a si.
59. Coffe nokhat ah “chemicals” 1000 tluk a um ih, cumi lakah 26 tluk test an tuah ih, a hrek tluk nih zinghnam cancer natnak a ngah tir.
60. Tasmania island ih um mi rul hmuahmuah cu tur neimi an si.

Monday, March 26, 2012

Theih Kau Nak XXXII


1. Nunau lung cu mipa lung hnakin a tur rang sawn.
2. Leitlun ih mankhungbik “spice” rimhmui cu “saffron” a si.
3. Kum 8 leh thla 7 leh ni 6 sung na au (yell) a si le, coffee nokhat hlum tir thei mi “energy” na suak tir thei.
4. Leonardo Da Vinci nih Mona Lisa lem/zuk cu kum 10 sung a suai.
5. Asinan, zuk parah, a hmin sign mi le a nithla a ngan lo.
6. Minung thluak cu pharh in retsehla, hnipuan hnawt nak “ironing board” a khuh ttheh thei ding.
7. Uico in “Chocolate” an ei le an thi thei. An “nervous system” thawn a kaih aw lo.
8. San Salvador ah zuri ih mawtaw mawng cu thihnak dan pek thei a si.
9. “Lake Ontario” timi tili cu ahmaisabik ah “Lake St. Louis” tin an rak ko.
10. England ih “Club Direct” timi khualtlawn lam insurance company nih, “coconut” in tlak pang le kuang dingin insurance an tuah sak thei.
11. A tlangpi in nupa neiaw mi in kumkhat ah vawi 98 tluk an pawl aw.
12. “Avocado” timi tthawphatti nih thingrah dang hnakin “protein” a nei tam sawn.
13. Thuphan sim pawl in, a tlunlam lole an kehlam an zoh/hoi ttheu.
14. Minung pakhat in vun 3,500 square inches tluk kan nei.
15. Kan vun cu a tlangpi in, fate te a ongmi billion khat lai um mi a si.
16. ‘Liberty Bell” rak tuahtu pa cu Charles Fey, mawtaw mechanic pa a siih, 1895 ah a rak tuah.
17. A tlangpi in, vui/sai fate suak dingah, a pawi pek ihsin ni 660 tluk a rei.
18. Florida ah pasal neilo, nunau Zarhpi ni ah “parachute” a hmang a si le, thawng thlak thei a si.
19. Second 45 tinten, USA ah inn pakhat a kang.
20. “Grenades” timi bomb cu Tuluk pawl in kum 1,000 liamzo mi ah an rak tuah.
21. Leilungpi rit lam (Earth’s atmosphere) cu 5.5 quadrillion ton a si.
22. “Silk” timi maimom ih ra suakmi hri cu thir hnakin a khan sawn.
23. Minung ihnak “bed” ah hnawmbal “dust mites” billion 6 tluk an um.
24. Shark timi nga tumpi pawl cu cancer natnak an nei thei lo.
25. Louisiana ah mipi lakih, katthuah “gargling” cu dan pahbal a si.
26. Hmaisabik zuknung an suahmi cu “Nickelodeon” timi a si.
27. Cumi cu June 19, 1905 ah Pittsburgh, Pennsylvania ah a si.
28. North America nauhak pawl in, kumtin ten, cekcek (chewing gum) leinak ah billion hrek tluk an cem.
29. Leitlun ih minung tam sawn cu, tidai khai dingah peng 3 tluk an feh ttul.
30. Minute pakhat tinten vawi 25 tluk mit kan tthep.
31. Tuu/beram pawl cu zarhhnih tiang vurin nen cingin an tuar/nung thei.
32. Ho-Ho-Kus timi New Jersey ih khua fate cu USA ih “dash” pahnih ngan ttulmi khua um sun a si.
33. Peter the Great timi san laiah, Russian ram ih khabe hmul zuat pawl in, “special tax” an pek ttul.
34. Lak cu kum 30 in 50 tiang an nung thei.
35. Canada ih golf lekmi 71.4% cu mipa an si ih, 28.6% cu nu an si.
36. Suahni (birthday) na tuah tinten, minung amalbik million 9 tluk in an rak tuah ve ringring.
37. American mi 70% in Disneyland/Disney World ah an feh.
38. Leitlun ah pangan (insect) ci/phun 900,000 tluk a um.
39. Scottish miphun, Kerr hnam pawl cu hnam dang hnakin kehtlak mi (left handed) an tam sawn.
40. Minung haa cu lungto tluk ih hak mi an si.
41. “Caffeine” lak ah coffee cu 75% American in an hmang.
42. Gallon khat cawhnawi suak dingah, a tlangpi in cawhnawi vawi 350 tluk sor (squirt) a ttul.
43. “Go” timi cafang cu Mirang ttawngih catlang famkim tawibik (shortest complete sentence) a si.
44. South Africa ram nih ttawng phun hnih lawng an rak nei dah nan, tu ah cun, ttawng phun 11 an nei.
45. Na cuap (lung) vorhlam nih kehlam cuap hnakin thli a hawp tam sawn.
46. Ui pawl nih tum le fate lam (size) an thleidang thiamlo. Curuangah ui fate te khal an bokio thei nak a si.
47. “Q” cafang pakhat te lawng hi, USA ih zianghmin hmanih, a um lo mi a si.
48. USA ih Las Vegas ah leitlun ih room tambik mi hotel a um.
49. USA ah ttektla in leilung vawi million 40 kumkhat ah a dai ngah.
50. Arpi pakhat in a tlangpi in kumkhat ah arti pum 260 tluk a tii.
51. Japan khawpi, Tokyo ah minute 50 hnakih mal fehnak ah mawtaw hnakin bicycle in feh le a zamrang sawn.
52. “National Association of Home Builders” sim dan vek a si le, USA ih inn pawl cu atlangpi in 2,200 square feet tluk tum mi an si.
53. 1970 lai ah cun, a tum lam 1,400 sq ft a rak si.
54. Eddie Cochran timi hlasak thiampa ih a thih hlan, a hla phuah neitabik cu “Three Steps to Heaven” Vanram feh nak ke karthum timi a si.
55. USA ih hmaisabik Olympic Games an neih nak cu 1904 kum, St. Louis, MO ah a si.
56. Thlihran, nazi pakhat ih peng 74 tluk ih hranmi cu, “hurricane” a si.
57. Minung kum 35 kim hnuah, nitin thluak cells (brain cells) 7,000 tluk an hlo ih, a thar an suak nawn lo.
58. “Ostrich” timi sava tumpi pawl cu kei zunghnih veve lawng an nei ruangah, an tlang a cak cuang.
59. Himi “ostrich” savapa pawl cu atlangpi in pound 345 tluk an rit ih leitlun ih sava lakah ritbik an si.
60. Khuai siangpahrangnu (queen bee) nih a mi hen nak cu adang khuai siangpahrangnu hen nak ah lawng a hmang.

Friday, March 16, 2012

Theihkauhnak XXXI


1. “Lake Malawi” timi tili ah nga, ci tambik a um.
2. Hlanlai Egypt ah puithiam lawngin patpar angki an hruk thei.
3. Hockey leknak ih an hmangmi “hockey pucks’ cu a hmaisabik ah cawek khal mi in an rak tuah.
4. India ram ih misual Behram an timi cu leitlun ih mithat tambik record neitu a si ih, 1790-1840 tiang mi 931 a that.
5. Nanau mithat tambik cu Hungary mi Erzsebet a si ih, mi 612 a that.
6. Leitlun ih zuknung zohnak tumbik “Radio City Music Hall” timi New York City ih um mi cu December 1932 ah an ong ih, minung 5,945 an tlem.
7. Washington, D.C. ah minung hnakin telephone a tam sawn.
8. Leitlun ih thingkung sangbik cu California ih Humboldt Redwoods State Park ah a um ih, a sanglam metres 117 a si.
9. “Arthur Giblin” nih “flushable toilet” tiih thiangfai aw mi ekinn a rak tuah.
10. 1982 ah hmaisabik lung-lem (artificial heart) operation cu haalam Dr. Barney Clark ah tuah a si ih, ni 112 sung a nung.
11. USA ah nitin, nauhak 2,100 an hlo ringring. Cumi cu second 40 titen pakhat hlo thawn a bangaw.
12. 1660 hlanih nazi cu a tawk nak fung pahnih lawng a um.
13. Giraffes (kalauk hnawngsau) pawl cu an khuk (coungh) theilo.
14. Ni tinten, kan zirmi ihsin 80% kan hngilh.
15. Lexington raldo nakah mi 8 lawng an thi.
16. Minung ih ruh 206 kan neihmi ah 52 cu ke ah a um.
17. Florida ih beach pawl ah kumtin million 20 cubic yard tluk leivut a hloral.
18. Hmaisabik TV ih faknak cu Bulova nazi company in July 1, 1941 ah an rak tuah.
19. Cumi cu second 10 tluk a reiih, $9 pek in an tuah sak.
20. Chicago ah presidential convention an tuah tambik ih, a zaten 25 tluk a si zo. Cumi lakah 14 cu Republican leh 11 cu Democratic an si.
21. Van boruak lakah satellite 974 a um.
22. “Gladiator” timi hlanlai Room san ih, minung pakhat le pakhat nam le hriamhrei a phunphun thawn sualaw nak ruangih thimi cu 700,000 an si.
23. Friesland le Netherland ah minung um zat le caw um zat an bangaw.
24. Hlan deuh ah Switzerland ah mawtaw sangkaa napin khar cu dan pahbal tinak a si.
25. “Rattlesnake” timi rul cikhat cu a kaa a cip tikah, a hau/ho khal a sunglam ah a bil aw theiih, amah le amah a keuaw theilo.
26. Florida state cu England ram hnakin a tum sawn.
27. USA ih Maine state cu hminkhat lawng neimi state um sun a si.
28. Franklin Pierce in White House ah hmaisabik Christmas tree a nei.
29. Number pawl “alphabetical order” in ngan ding sisehla, “eight” hi hmaisabik a si dingih, “zero” hi neitabik nak a si ding.
30. USA ram sungih “civil war” ramsung raldo nak ih thimi cu raldo nak dang hmuahhmuah ih American thimi hnakin a tam sawn.
31. 2010 sung, “internet” ih mipi ih Baibal bung-cang hawltambik mi cu Johan 3:16 a si.
32. US senator Strom Thurmond, SC mi cu August 19, 1957 ah nazi 24 leh minute 18 sung thusim nak nei in, record saubik neitu a si.
33. Africa ih um mi “Baobab” thingkung cu a tumlam feet 180 tluk a si ih, a sung kau sehla, minung 20 tluk an tlem ding.
34. Minung pakhat dam sungih a tlangpi ih eimi rawl cu pound 60,000 tluk a siih, cumi cu vui/saipi 6 tluk ri mi thawn an bawngaw.
35. USA ah atlangpi in nikhat ih theh-larnak (advertisements) hmuh thei zat cu 500 hrawng a si.
36. Thingkung pakhat in, kumtin thlibal pound 60 tluk a thiangfai thei.
37. Nitin USA ih “highways” lamzin pi parah mawtaw 123,000,000 an feh ringring.
38. TV zohphah hnakin kan itthat laiah “calories” kan “burn” tam sawn.
39. Hmaisabik “Marlboro” kuak company neitu cu cancer in a thi.
40. Pangpar ret nak pakhat “glass jar” recycling kan tuahmi in, TV nazi 3 sung zoh theinak khawp “energy” kan hlep thei.
41. “The giant squid” timi tisung ramsa phun khat cu zangruh neilo mi ramsa ah atumbik a si.
42. A rit lam ton 2.3 tiang a rit theiih, feet 55 tluk a sau. A mit cu feet 1 tluk lai kau mi a si.
43. Meheh/kel in, haa hmailam/atlunlam haa an nei lo.
44. Mirang ca in, cafang bangaw mi a pehpeh in vawithum um sun cu “Bookkeeper” a si.
45. Mr. Sanders cu kumkhat ah peng 250,000 hnakih tam KFC (Kentucky Fried Chicken) Empire vehvai in khual a tlawng.
46. Tuluk ram cu cahnah paisa (paper money) hmang hmaisabik mi ram a si.
47. “The Library of Congress” timi Washington D.C.ih um mi cu leitlun ih “library” tumbik a si.
48. Hollywood cu 1888 ah Harvey leh Daeida Wilcox nih an rak din.
49. Utah ah rang parin nga siau cu dan pahbal a si.
50. Arti tumbik cu pound khat leh hrek tluk a rit.
51. Hawaii cu USA ah official in June 14, 1900 ah a cang.
52. Mt. Rushmore ih USA presient lu-lem pawl tuahmi, ruangpum ne sehla, feet 500 tluk sang an si ding.
53. Leitlun ih thingkung million tampi cu thiahhlei pawl ih, an thil mu ei dingmi an thupih an hmu nawnlomi ihsin a kho mi a tampi ti hmuhsuak a si.
54. President Kennedy an thah tiangcu president thah hi, “federal crime” a rak si lo.
55. Angki aihre hruk le zukah tum deuh in a lang ih, a hringmi hruk le fate deuh in a lang.
56. May le June hi nupa neiaw an tambik ih, Hanuary hi an mal bik.
57. USA ih mithah tambik nak khua cu Detroit a si ih, mipum 100,000 ah 45.3 tluk thahnak an tuar.
58. Nikhat ah second 86,400 a um.
59. Khuai in khuai tizu pound khat suah thei dingah pangpar 2,000 tluk parah fu in le peng 55,000 tluk a zam ttul.
60. Maria Spelterina cu 1876 ah nunau um sun Niagara Falls hri fate thawn kang tu a si.

Thursday, March 15, 2012

Theih Kau Nak XXX


1. USA president umnak “White House” sungah ekinn (bathroom) 35, elevator 3, room 132 leh sangkaa 412 a um.
2. Billion 2 sungah mipkhat lawng kum 116 dammi a um.
3. “The Arctic Term” timi vate cu Arctic ihsin Antarctica tiang an zam thei. Cucu kumkhat ah peng 20,000 tluk an zam tinak a si.
4. Tuluk ram in 10% lawng fangcang ramleng ah kuat sehla, leitlun ih fangcang man 80% in a kai ding.
5. “The Saguara Cactus” timi thingkung phunkhat cu kum 75 a si hnu lawngah a ko (branches) pawl a suak.
6. Tuni ih Mirang “British royal family” siangpahrang te sung ih an hmin rak hman hmaisabik mi cu “Saxe-Coburg and Gotha” ti a rak si.
7. Cumi hmin cu German lam ih ta a si ruangah leiroral I nak, 1917 ah Winsors tin thlengsak a si.
8. “Astronauts” pawl cu van boruak lak (space) ah an sang cuang (taller).
9. “Carob” timi thingkung cikhat cu kum 70 an kim tikah lawng a rah (produce fruit).
10. “Chocolate chip cookie” cu 1933 ah an rak tuah thawk.
11. Kan mit (eyes) ih nitin exercise a tuah zat cu ke in 80 kilometers feh tluk thawn a bangaw.
12. Mozart kum 4 a si laiah, “music” pakhat nazi hrek sungah a zir thiam thei.
13. 1960 tiang mipa samsau tuk pawl cu Disneyland ah an lut sianglo.
14. South Pole (leitlun ih saklambik) cu feet 8,850 tluk vur in a khuh ttheh.
15. Arsa ih 75% cu tidai a si.
16. “Dutch” miphun pawl cu leitlun ih misangbik (tallest) miphun an si.
17. “Laser” timi ih a “long form” cu “Light Amplification by Stimulated Emission by radiation” tinak a si.
18. Second pakhat tinten American pawl in pound 100 tluk a si mi chocolate an ei.
19. Leitlun ih khur thukbik lai mi cu Texas ah a um.
20. Cumi khur ih a thuk lam cu New York ih “empire state” innsang pi ih let 20 tluk a si ih, inch 3 lawng a kau.
21. George Washington leh Thomas Jefferson nih an human ah “marijuana” an rak cing.
22. Nunau 200 sungah pakhat cu “colorblind” color thleidang thiamlo a si.
23. Tuluk ram ih “Beijing Duck Restaurant” ah minung 9,000 an tlem.
24. 1903 ah Mary Anderson nih mawtaw ih thlalang hnawtnak (windshield wipers) a tuah thawk.
25. 1894 ah hmaisabik “Coke sign” cu Cartersville, Georgia ah a rak um ih, tunitiang a um lai.
26. “The Matrix Reloaded” timi zuknung ih minute 17 sung an do/sual aw nak tuah ding ah million $40 hnakih tam an cem.
27. Vui/Saipi ih mawng (trunk) ah muscles 50,000 hnakih tam a um.
28. USA ah kumtin operation tuah ah mina 1,500 tluk sungah operation tuahnak thilri an tangta ttheu.
29. USA ah pia 5 (5 cent bill) ca an rak suah dah.
30. Boston in New York tiang ke in feh a si le ke kar million khat hnakih mal deuh fang lawng feh a si.
31. Minung pakhat damsungih, cil a phut mi cu quarts 25,000 tluk a si.
32. Cumi quarts 25,000 cun ti leuh nak (swimming pool) pahnih tluk a khat tir thei.
33. Nikhat sung ih, “pushups” (daikhtoo) tuah tambik record mi vu 46,001 a si.
34. Chocolate leinak ih mipi ih kumkhat sung hmangmi paisa cu billion $7 hnakin a tam.
35. Gram 1 lei-dawm (soil) sungah bacteria million 10 tluk a um.
36. Elvis Presley cu a lar hlanah Truck pi a rak mawng.
37. Caw pakhat nih atlangpi in, nikhat ah cawhnawi khuat 40 tluk a suah.
38. Golf lek pawl nih kumkhat ah golf ball man ah $800 tluk an cem.
39. Number 2,520 cu 1,2,3,4,5,6,7,8,9, leh 10 in a hlei um lo in, “divide” tteheh thei a si.
40. Hmaisabik jet engine cu England mi Frank Whittleof nih 1930 ah a rak tuah.
41. Panama lawngin “Pacific Ocean” ihsin ni a suakih, “Atlantic” ih a tlak lai hmuh thei a si.
42. 1600 laiah, England ram ih nauhak pawl cu an hnipuan kum 7 rei tiang an hruk.
43. South America ih “Quito in Ecuador” khua cu leitlun ih nikhua nuambik nak ram a si.
44. Himi ramih nikhua um dan cu zan ah 46 degrees Fahrenheit a si ih, sun ah 72 tlunlam hrawng a si.
45. Eiffel Tower ah ke in kai ding sisehla, kar 1665 tluk a si.
46. Sui a tak mi cu bil theih a si.
47. North America sungih khua laibik um nak hmin cu Rugby, North Dakota a si.
48. “Antarctica” ih a sat laibik cu 3 degree F a si.
49. Rampai (ducks) pawl in zinglam ah lawng ti an tih.
50. Haa na tthuah (brushing) laiah ti ong in na ret le minute pakhat ah gallon 4 tluk a lak in ti a feh.
51. Phehlep (butterfly) nih thilrim an ke in an hnim.
52. Thomas Adison nih helicopter zian (gunpowder) thawn zam theimi a tuah ih, a kaang ttheh bakah, a innpi khal a ziam ttheh.
53. Tidai hmangmi ekinn (flushable toilets) cu hlanlai Rome ah an rak hmang zo.
54. “Catfish” timi nga a pa nih, ngatii pawl cu an keuh tiang ni reipi sung a kaa sungah a hmuam ringring.
55. Donald Rumsfeld cu USA ralkap defence secretary lakih nobik leh upabik a si.
56. 55.1% USA ih thawngtla pawl cu “sivai, rit theih” ruangih tlak mi an si.
57. Strawberry ah dawhhlei (orange) hnakin vitamin C a tam sawn.
58. 1876 ih Alexander Graham Bell in telephone a tuah thawk laiah, a thlakhat nak ah 6 lawng a zuar ngah.
59. Walt Disney World Resort ah a tlangpi in kumtin cokes million 46, French fries pound million 5 leh hamburger million 7 tluk an zuar ngah.
60. Leitlun ih mi farah (poor) 70% cu nunau an si.