Thursday, March 29, 2018

Thianghlim Zetin Politics Play Theih A Si Maw?

USA in Libya ram hruaitu pa, Muammar Gaddafi amah miphun pawl thattu tin puhih, amah dotu mimalte pawl hramhrei bawmin a rak that. Gaddafi ih a mipi le a ram hrang a rak tuahmi hrekkhat cu:
1.    A rampi in World Bank ah siseh zo acozah hnen hmanah leiba neilo in a tuah thei.
2.    Free Healthcare
3.    Free Electricity
4.    Free education
5.    A pung umlomi, loan a pek (Interest free)
6.    Nupa neiaw pawl inn an nei theinak dingah $50,000 acozah in a bawm
7.    Nau nei pek nu pawl $5,000 bawmnak pek
8.    A rami pawlin oil zuarnak  ihsin ngahmi paisa cu litre khatah $0.14 an co fingfing.
9.    Motor lei tikah 50% acozah in a pek sak.
10.                       Cathiam rate 25% ihsin 85% ah a kai.
11.                       Lo (farm) tuah duh hrangah inn, thilri, thlaicii le rannung pawl a lakin a pek.
12.                       Tlawngta pawl an zirmi subject ih zirin an pumcawmnak dingih ngah dingzat sumpai a bawm.

Cubakah USA ih 9/11 thihnak rapthlak a thleng laiah, Arab ram hotu lak ihsin 9/11 attack , condemn hmaisabiktu khal a rak si tiah Washington Post ih cangantu Peter Finn cun a sim bet. A tlinlonak le a sualnak cu tampi ko dingnan, a mipi le ram hrangah nasa zetin ṭhansonak thleng tirtu a si. Africa ram le Arab ram pawl paisa phunkhat hmang dingin le dollar hngakin Euro paisa kha standard ih a hman tum tikah USA in propaganda silolo thlahin Libya ih hramhreikai pawl hramhrei lam support ciamco in rapthlah zetin Gaddafi cu a nunnak a cem.

Saddam Hussein khal miṭha cu a silo lawlaw. Sinan, khatlamah, USA ih hoha nak le ṭan laknakin, UN thawn “Weapon of Mass Destruction” nei le Al Qaeda pawl support tin pumawhin a nunnak an laksak. An puhmawhmi cu tutiang an hmusuak cuanglo. Saddam ih a rak sim mi cu “Iraq pawlih thinlung le nunphung  zianghman nan theilo” a rak ti. Himi thuhla ih president Bush hnenih acozah milai pa in report a pek lai khalah, Saddam an puhmawhmi pawl an hmulo le zianghman a diklo thu a report ih Bush a lungawi lo zet.

Tuni tiang Libya siseh, Iraq siseh Gaddafi le Saddam an thah hlan hngakin an ram le miphun an ṭhanso in an ṭha sawn lo bakah, buainak anmah karlak ah tampi a suak sinsin. Culawng siloin, himi ram pahnih tundin sal nak dingah USA in mipi sumpai trillion mak tara a sengso rero.

Sim duhmi cu hite pahnih support nak sawn siloin, leitlun ih rinsanbikmi democracy pabiki USA ih foreign policy a neihmi le politics a play dan hi fih a nung zet. An mitkemmi le an hngakih lar deuh le lian deuhmi ram cu propaganda phunphun tuahin le sualnak hawlin an nunnak a laksak, an ram an siatsuah sinsin.

Mipi hrang ruat ngaingai sehla, North Korea le Kawlram vtp hi nasa zetin bawm ding le buaipi tlak  an si sawn. Politics hi thianhlim zetih play cu a rak theilobik a si hmang ding.

PS: Reference pawl hi hmun dangdangta an siih, karak tarlang cawklo. Ka hmuh ban tawk teih USA ih foreign policy Libya le Iraq parih a neihmi a tawi theibik nakih ngan men mi a si. 

Wednesday, March 28, 2018

Nu & Pa in Fa le Hnenih Ṭonglo Dingmi (7) 7 of the Worst Things Parents Tell Their Kids (By: JoJo Tabares)

1. Thil an tuahsual pangmi ah mawhthluk ringringnak (Belittling )
“Nu le pa pawl, nan faale pawl kha thinheng dingin tuah hlah uh. Cu ai-ah Khristian nundaan ziaza le zirh awknak thawn cawm uh.” (Ephesians 6:4).
2. Ka manlo, ka buai tuk lai (Not now. I'm busy)
3. Ka tuah vekin siloin, ka lo sim vekin tuah aw (Do as I say, not as I do)
4. An tleirawl zik rero laifang ṭih ciamconak (Those dreaded teen years)
“Nan duh a sile a ṭha lomi ṭong lo dingah le thuphan sim lo dingah ralring uh” (Psalm 34:13).
5. Keimah in ka lo ti ruangah/ Ka thuthu (Because I said so)
6. Thil an tuah ṭha hnai lo miah lawm hlah (Empty praise)
7. Hronak/ Ṭih dingih ti hrimnak (Threatening or Using Fear)

“Ka hmur in ṭongsia a suak lo ding ih, ka lei in thuphan a per lo ding. ” (Job 27:4).