Tuesday, December 31, 2013

Aw Chinram....




Aw Chinram, na hrang tiin

Zalennak dawi in

Miphun hrangah

Nunnak tapin….

 

Aw Chinram, na hrang tiin

Bulpak seherhmi hmuah

Tanta in le dung hawisan in

Tlin tawk tein…

 

Aw Chinram, na hrang tiin

Thisen, thlanhri put in

Rak ṭuan hmanning

Rah ṭha um lawn..

 

Aw Chinram, na hrang tiin

Neihmi sunmang

Hlawhtlin hlanah

Siatbal sakin…

 

Aw Chinram, na hrang ahcun

Liamzo mi hmuah, a ṭul ahcun

Haacang rial in

Hngilh tum ko ning…

 

Aw Chinram, na hrang ahcun

Thinnatnak hmuah

Kumhlun ah tannin

Kumthar ah,

Sunmang thar thawn

Hmailam cuanin ke kar sawn ning…

Tuesday, September 10, 2013

Thil 7 fanu in a nu hnen ihsin a ttulmi


(Himi cahram hi, Christian canganthiam, Cindi McMenamin timi, rampum huapih, nu pawl conference le retreat tivekih thusimtu le cabu tampi ngantu ih nganmi ‘Inspiring your daughter-part 2’sungta, a tawi zawngih lehsalmi a si) Kan fanu pawl in an ttulmi hrangah, in zoh (watch) ringring. Kan cahnak le kan derthawng nak pawl in cawng (imitate) ttheu. Curuangah, ziang an ttulbik timi, theih a si le, an tleirawl le a upat vivo tiang tthathnemnak tampi a nei.

Nu pawl- kum 14-45 karlak survey tuahmi ih hmuhsuakmi cu atlangpi in fanu pawl in, paisa, ro tthattha, thil mangkhung tivek pawl hngakin, an duhbikmi sawn cu nu ih duhdawtnak le bawm/ttanpi (support) nak a si.

1) Na fanu kha thupibik le hmaisabik (priority) a si ti theih tir aw: Kum 19 college tlawngtanu te nih,’ka nu nih, thupibik in i ret. Cumi ruangah, ka sual hlei ce nak a um lo. Cuhngakin cumi ka theihnak in thazang in pek ih, ka nu cu in bawmtu a si ti in theih tir sawn’ a ti. Fala pakhat nih cu, ‘duhham in ti sianglo in, ka nu hrangah kei cu thupibik, a hnattuan le a paisa hngakin thupi sawn mi ka si’ ti theih tir ka duh a ti ve. Tusan zocio hnattuan le thil dang tuahttul ih buailai can khalah, na fanu kha a thupibik ih, a sunglawibikmi na can kha na fanu hrangah laksawng tthabik a si. Cumi cu pe ringring aw.
2) Na fanu cu ziangvek can khalah pom/theihthiam sak aw: Fanu cu ziang tluk upa a si khalah, ka nu in in theihpi/in pompi/in duh ringring ti a theih a ttha. Mi danglam a sinak kha nu in a theihpi/pompi a ttul. Mibur lakih, thlaphang can le kiangkap thawn harsatnak um can khalin, nui ih theihthiampi a ttul ringring.
3) Nangmah thawn pehzawmaw nak a um/a nei ringring ti a theih a ttul. (Connection): Hrekkhat fanupawl nih, ‘ka nu cu hnattuan lawnglawng in abuai thei tukih, ka hrangah zianghman a ruat dahlo, zawm-awknak kan neilo vekin ka thei’ titu an tam zet. Ziang vek din hmun ih na um khal le na fanu kha na duhdawtnak a duh khalah duhlo khalah lang tir aw. Cucu na ttuanvo pakhat a si. A theithiamsal leh ding.
4) Thlarau lamah, hram hngetzet neih a ttul: Katie timi nu te nih, ‘Khristian insang ih tthanglian mi, ka si ih, ka nauhak lai ih, ka nu nih pelhlo in in khawm tir, Bible cang in by heart tir. Paihlo cingin ka rak tuah nan, tu hnuah, a ttulzia le khami ih a tthat zia ka theiih, ka fa le ka zirh ve ding’ a ti. Krystle timi nih cu ‘ka nu in thlarau lam ah nasazet in in rak zir sehla ti ka duh tuknan’ a ti. Fanu pawl in, nu le ih Pathian kan rinsannak le ka zumnak an hmu ve ih, an zir dingah zohtthimtlak kan si a ttul. Pathian thu le hla ah hram hngetzet in bun sak aw.
5) Thil tuahsual khalah theithiam sak ding: Biaknak lam ih strict tukin kilkhawimi fanu pakhat in, ‘ka nu le pa hi kei khal minung pakhat ka si ih, thil tuahsual thei ka si ti an thei ka duh’ a ti. Pakhat nih ‘kum 14-16 hrawng ka si laiah, thil ka tuahsual pangmi in rak ngaithiam sehla, ka nuncang ziaza tampi ka tthatphah ding nan’ a ti. Fanu pawl thil sual an tuah pang cangah, theithiam sakih, minung dan a si ih, zuam sinsin nak ah an hmang thiam dingin, ttanpi an ttul can a um. An thil tihsual can le an hlawhsam can ih tha pek le lamzindik hmuhsak thiam cu an hlawhtling can ih, lawmthiam vek tluk in a thupi thotho. Thil tuahsual ko seh, ttap ko seh, famkimlo mi lei nung hi ziangvek a si ti theithiam seh. Asinan, cuvek can khalah duhdawtnak thawn lam khihhmuhtu va si ringring aw.
6) Na fanu in, zohtthimtlak nu na si a duh: Fanu pawl ih an ttulbikmi lakah nu hi an thupi lakah an tel. Curuangah, ziangvek zirhnak tthattha, ttongkam tthattha, cabu tthattha, Pathian thu le hla thawn khal nun sim in zirhaw la, nui ih nun lala ah, zohtthim dingmi le cawn tlak dingmi a umlo a si le a lak a si. Fanu in a nu a zohtthim bik ttheu. Na nuncang, ziaza, ttongkam in lang seh.
7) Na cahnak/ na nu-cannak na fanu in a ttul: Nu pawl in thinlung lam tumruhnak le cahnak neih ding a thupi tuk. Ttap awl zet le, inn sungsang nuamlozia, phunzai ringringtu, nun a harsatzia ttong ringringtu, thin nuamlonak ding thu rel ringring ti vek kha fa le hrangah tthathnemnak tampi a suahpi lo. Cuvek nu na si pang le na fanu khal thinnuamlonak beidonnak awlten a ngah thei. Fanu pawl in nu le ih nuncan ziaza, lungput a tthami/tthalomi an cawng/zir ve ruangah a tthami lawng lang tir ding kha na ttuanvo a si.

A tawi zawngin, na fanu zovek na si tir duh timi cu, nu a si mi pawl ih, nan si dan ah tampi a hngetaw a si. Curuangah si tir na duhmi vekin nung/um awla, ni khat khat ah a si tengteng ding.

Thursday, September 5, 2013

Theihkaunak 62


1.      Hmaisabik FBI director, J. Edgar Hoover cu FBI pawl a cibai ih, an kut a thlan a si le, an hna ṭuan in a ban tir hai.

2.      Bulletproof vests, fire escapes, windshield wipers le laser printer’ cu nunau ih tuahthok mi an si.

3.      ‘Headphones’ nazi pakhat sung hman a si le, ‘bacteria’ a let 700 tluk in hna ah a karh tir.

4.      Ti forkhat ah ‘atoms’ billions 100 a um.

5.      Mawttaw ih ‘seat belts’ cu USA ah March 1, 1968 ihsin loh theihlo ih hman dingin tuah thok a si.

6.      1810 ih USA mipum zat cu 7,239,881 a si nan, 1969 ah cun million 200 an kim.

7.      USA mi 40% tluk cu haa sibawi hnenah an feh dah lo.

8.      Arpi pakhat in ti a tih ding ah nazi 24-26 tluk can a lak ttul.

9.      Minung pakhat dam sungah a tlangpi in sam peng 590 tluk sau thei in a tthan.

10.  Nau suakpek ih ritbik cu 23 lb 12 oz a si ih, a thi. A dam ih suakmi naute rit bik cu 22 bl, 8 oz a si.

11.  May thla ih suakmi naute cu a tlangpi in 200 grams tluk thladang suak hnakin an rit sawn.

12.  Nunau pakhat in a tlangpi in, a dam sungah hmursensii (lipstick) 2.7 kg (pound 6) tluk a hmang.

13.  Kumtin USA ah rawl 96 billion pounds an hlawng.

14.  Rawl (food) siat thei dahlo mi cu khuai tizuu a si.

15.  Rap hlasakthiam, USA president innpi lutnak ih hlaska um sun cu L.L. Cool J a si ih, 1993 Bill Clinton president ṭuanlai ah a si.

16.  George Custer cu USA ih kumnobik general rak ngahtu a si ih, kum 23 lawng a rak si.

17.  Kum 18 kan kim tikah, kan thluak ṭhan a cawl.

18.  Nunau pawl a tlangpi in an dam sungah kumkhat tluk cu ziangmi hnipuan ka hruk ding tin an ruatnak ah caan an hmang.

19.  Hmaisabik cell phone cu 1924 ah tuah thawk a si.

20.  USA paisa ca ih president si lo mi milem zuk cuangmi pathum pawl cu $10 ca ah Alexander Hamilton, $100 ca ah Benjamin Franklin leh $10,000 ca ah Salmon Chase lem pawl an si.

21.  1960 tiang Disneyland ah mipa samsau pawl luh sian a rak si lo.

22.  Minung urkangmi ih vutcam cu diamond ah a cang thei.

23.  Newspapers feet 3 tluk sahmi ‘recycling’ tuah a si le thingkung pakhat humhim thawng a bang aw.

24.  Vui/saipi cu kum hnih tiang khal nau a pai thei.

25.  Sui hlom hlir laksawng peknak Olumpics cu 1912 ah a tawp.

26.  Nupum sungih naute cu a irh thei ve thei.

27.  Pawpi cu a phaw lawng ṭial lo in, a vun khal a ṭial.

28.  Leilungpi cu cii-phun dangdang a simi ramsa 1.4 million leh thingkung/pangpar ‘plant’ phun 500,000 ih luahmi hmun a si.

29.  Mi pakhat in a tlangpi in thil thaw theih theinak ‘taste buds’ 10,000 kan nei.

30.  USA ah ‘Super Bowl’ lek nak, half time laiih, zunginn an hman nak cu, veikhat hmanih hmang tambik caan a si.

31.  Kumkhat ah minung in vei 4,200,000 tluk mit kan ṭhep.

32.  Amazon tupi in leilungpi ih ṭulmi thli ‘oxygen’ a hrek tluk a suah.

33.  Nikhat ah litre hrek tluk a si mi, tii kan taksa ihsin, kan hlawng. Cumi cu thlalang hmaiih kan thaw tikih, kan thawkhu in a lang tir.

34.  Mirang ca ih number ngan nak ah ‘a’ cafang tel nak tawibik cu ‘thousand’ thawngkhat number a si.

35.  Benjamin Franklin cu a mit a ṭhalo tukih, mitkharh a nai le a hlat hmuhnak pahnih thleng a ṭul ringring ruangah, ‘bifocals’ timi mikharh pakhat ih a nai/hlat hmuh theihnak a rak tuah suak.

36.  Leitlun ih hmin saubik cu ‘Adolph Blaine Charles David Earl Frederick Gerald Hubert Irvin John Kenneth Lloyd Martin Nero Oliver’ a si.

37.  Latin cafang in HIOX cafang cu a linglet zawng siseh, a dunglam in khal siseh an bangaw thotho.

38.  Minung ruh ih ṭhenli ṭhen khat cu ke ah a um.

39.  Mirang ca ih cafang saubik cu cafang 45 ummi, ‘pneumonoultramicroscopocsilicovocanoconiosis’ a si.

40.  American mipum ih 22% cu mino an si.

41.  Minung pakhat ih vun cu a tlangpi in thluak hngakin a let khat in a rit.

42.  Mit mal deuh (myopia) timi cu thluak ṭha deuh thawn (high IQ) a pehpar aw.

43.  USA ih minung tuahcawpmi tidil (lake) cu ‘Lake Mead’ timi a si.

44.  Hmisabik phunhnam bangaw lo mi, hnamawnak (kiss) cu November 22, 1968 ah TV ‘Star Trek” timi ah a lang hmaisabik.

45.  ‘Great White sharks’ timi nga tumpi pawl in haa 3,000 tluk an nei.

46.  Nikhat ih ‘pushups’ tuah tambik zat cu vei 46,001.

47.  Leilung ih pound 100 ritmi minung cu ‘Mars’ ah pound 38 tluk lawng a rit.

48.  Mang (dream) cu a tlangpi in minute 5 ihsin 20 tluk lawng an si ṭheu.

49.  Rul nih hna a neilo nan, a lei in hna vekin theih theinak a nei.

50.  Cawhnawi a var/rang a si nak san cu protein a simi ‘Casein’ leh thau an tel ruangah a si. Cumi color pawl cu a rang/var an si.

51.  Mitmeng cingin hahtheu a theihlo.

52.  July thla ihsin November thla tiang thla thoknak cafang hmaisabik ngan khawm a si le JASON tin a suak.

53.  Europe ram ih, hmun hmin nei saubik cu Wale ih um mi ‘Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantsiliogogogoch’ timi a si.

54.  Mirang cafang ih cafang 15 a bangaw mi nawhsal ih ngan ṭullo mi cu ‘uncopyrightable’ timi a si.

55.  IQ timi thluak ṭha lam tahnak ah 100 cu mi pangai a si ih, 140 cin ihsin, thluak lam midang hnakin ṭha tinak a si.

56.  Khuai 12 in an dam sungah khuai tizu, haite khat tluk lawng an tuah suak.

57.  ZIP code ih a san cu ‘Zoning Improvement Plan’ tinak a si.

58.  Hmaisabik Apple II hard drive ah 5 megabytes tluk lawng a tlem.

59.  Leitlun ih minung million 90 tluk cu kumkhat ah $75 hnakih mal lawng an hmang.

60.  Keyboard ih tluntabik tlar ih cafang um mi key in ‘typewriter’ timi na ngan thei.

Wednesday, September 4, 2013

Theihkaunak 61



1.      1897-1898 kum ih 'Alaskan Klondikegold rush' san laiah, aalu cu sui tlukin man a rak nei ve.

2.      Hongkong ah pasal, midang thawn nupa sinak hmangmi cu, a nupi in a that thei. Asinan kut lawng hmangin that sian a si.

3.      Athen, Greece ram ah, mawttaw mawn theinak license cu tikhawlhaw tthalo lole hnipuan hruk tthalo ruangah daan vekin laksak thei a si.

4.      India ih Taj Mahal innpi saknak ih ṭulmi thilri pawl cu leitlun ram dangdang ihsin saipi/vui 1000 rual lai ih, phur khawmmi an si.

5.      Kum 75 a dammi minung in, a lung ih thisen pump aw suak zat cu gallon 3,122,000,000 a si.

6.      A tlangpi in mi pakhat dam sungah kum 3 tluk cu ekinn ah caan a hmang.

7.      1878 ih saphawhlum sitnak ih phirit (whistles) an hmang hlanah, puante (handkerchief) an rak hmang.

8.      Brazil ram cu leitlun ih ram tumbik 5 nak a si.

9.      Minung ih kawngruh cu ‘concrete’ hnakin a cak/hak sawn.

10.  Sihte an itthat dah lo.

11.  Bill Gate ih inn cu ‘Macintosh computer’ hmang ih design suaimi a si.

12.  ‘Coconut’ ruangah kumtin minung atlangpi in 150 tluk an thi.

13.  Kiosa a pa pawl in a cancan ah an mah ih fa lala khal, thikthusia ah an that ṭheu.

14.  USA ih lar zetmi, ‘Golden Gate Bridge’ timi leilawngpi cu 1937 ah an ong thok.

15.  Mirang cafang ih ‘set’ timi cu cafang dang hmuahhmuah hngakin san a nei tambik.

16.  Kumtin sui ton 17 tluk cu USA ih nupa neiaw nak ih zunghruk tuahnak ah an hmang.

17.  Singapore ah tlangleng cawlhnak pakhat lawng a um.

18.  USA ih state lakah thurban ‘pineapples’ cinnak umsun state cu Hawaii a si.

19.  Ramkulh ‘continent’ zate ah khaw hmin ‘Rome’ timi an nei ṭheh.

20.  A tlangpi in nikhat ah mi pakhat in vei 14 a voihJ

21.  ‘Siberia’ ram ih a san cu ‘sleeping land’ a itthatmi leiram tinak a si.

22.  A tlangpi in American mi pakhat in kumkhat ah cawsa pound 109 tluk a ei.

23.  Zinghnam cu inn dawt 5 sang in a tlak le khal zianghman canglo ten a him thei.

24.  ‘Heineken beer’ cu ong tikah, minute 5 sung a phul suak dingin tuahmi a si.

25.  ‘Great Britain’ cu hmaisabik miluu ‘stamp’ 1840 ih rak tuahtu a si.

26.  Alaska state cu USA ramsung ih state lakih, ke ih feh ih hna ṭuan tambiknak state a si.

27.  American 10% in bills pawl sumpai ‘cash’ in an pek.

28.  ‘Orange juice’ ounce 6 ah nikhat ih minung ih kan ṭulmi vitamin C a um.

29.  Cycle to zuamawnak ‘Tour De France’ timi ah kumtin a zuamtu 100 hnakih tam an um ih, kilometer 3,200 tluk an tlang suak.

30.   Mirang cafang ih ‘vowel’ artlang/ a sangsangten ngan aw mi le ‘y’ ih cemmi um sun pahnih cu ‘abstemiously’ leh ‘facetiously’ timi an si.

31.  Tisarṭam in lei an khak theilo.

32.  Abdul Kassam Ismael, persian pa in kum zabi 10 laiah, a fehnak tinten 'library' cabu pawl a phur cih ringring. Cumi a cabu cu 117,000 tluk a si ih, kalauk 400 in an phur sak.

33.  ‘Tuna’ timi nga cu nikhat ah peng 100 tluk ti an leuh thei.

34.  A tlangpi in mi pakhat ih kumkhat sung ei mi le in mi cu ton khat hrawng a si.

35.   111,111,111 X 111,111,111= 12,345,678,987,654,321 a si.

36.   USA $5 ca dunglam ah number 172 hmuh theih a si.

37.   Beatles music group ih Paul McCartney le Ringo Starr cu kehtlak veve an si.

38.   Thlangtang ah thiahhlei pawl in thingkua ih an umnak cu ti lut theilo dingin an tuah.

39.  Mi pakhat in a dam sungah a tlangpi in tidai gallon 16,000 a in.

40.   Ruahti ah vitamin B12 a um.

41.   Nobel Peace Prize laksawng ih lem cuangmi cu mipa pathum lawngfangkheh zuk a si.

42.  Leitlun minung 5% cu USA ah an um ih, thawngtlakmi 22% cu USA ah an um thotho.

43.  Ni khat hnu nikhat second 0.00000002 in a sau vivo ih, kum 100 sungah second 13 tluk a sau tinak a si.

44.  Omaha, Nebraska ah biakinn sungih irh le hahtheu cu dan pahbal tinak a si.

45.  Natnak/ naa ‘pain’ cu taksa sungah second pakhat ah feet 350 tluk cak in a feh.

46.  Tibet ram ah cal le cal dai aw tir cu cibai buk thawn a bangaw.

47.  ‘Shark’ timi nga tumpi pawl ih nga an hmuh thei dan cu, an lung tur awn an thei thei ruangah a si.

48.  1900 ih USA ih mipum siardan vek a si le, kutthiam ‘carpenter’ mipum 596,000 an um.

49.  Apple ih 84% cu tii a si.

50.  Lemsuaithiam daVinci ih suaimi Mona Lisa lem cu inch 2.6 leh 1.9 tluk a si.

51.  Leitlung ih dawr tumbik cu ‘West Edmonton Mall’ timi a si ih, Edmonton, Alberta, Canada ah a um.

52.  Hlanlai zuknung lemcangthiam hminthang John Wayne ih hmin ngai cu Michael Morrison a si.

53.  USA ih a sabik ni cu July 10, 1913a si ih Greenland Ranch, CA, a satlam 134 degrees Fahrenheit a si.

54.  USA ih khawsikbik ni cu January 23, 1971 a si ih, Prospect Creek, AK, a dailam minus 80 degrees a si.

55.  USA ih president ṭuanmi hmuahhmuah fa pa mal neihsun an um hrih lo.

56.  Kum 3000 lam mi ah Egypt mi tam sawn cu kum 30 hrawng an si ah , an thi ringring.

57.  Truck mawnih pum cawmawnak cu, accident cangih thih tambik nak pakhat a si ih, 2001 ah minung 799 tluk an thi.

58.  Ngel tel in, kut ah ruh 54 a um.

59.  Mipa cu nunau hnak in 40% thlan an nei tam.

60.  1959 kum ah Elizabeth Taylor cu zuknung pakhat tuahnak ah million 1 man nei hmaisabiktu Hollywood star a rak si.

Sunday, August 18, 2013

Theihkaunak 60

1. James Ramsey in 1784 ah tisa/tiso ‘steam’ ih mawng theimi motorboat a rak tuahih Potomac tiva ah mawngin, George Washington in a zoh ve.
2. Miss America, mimawi hrilaw/zuamaw nak cu 1921 ah Atlantic city ihsin rak tuahthok a si.
3. Mirang ih ‘Almost’ timi cafang cu “ABC’ a sangsang ten (alphabetical order) cafang tlar ih ummi cafang saubik a si.
4. Caw pawl in thilrim peng 5 hlatnak ihsin an thei thei.
5. USA ih U-Haul timi trucks pawl ih kumkhat sung peng (mileage) fehzat cu, minung pakhat leilung ihsin thlapi par ah nikhat vei 5, kumkhat sung feh zat thawn a bangaw.
6. USA ah kumkhat ih apple suakzat cu bawm ‘barrels’ million 100 tluk a si.
7. Trillion khat siar suak dingah, tu in nitin nazi 24 sung na siar a si le kum 31,688 a kim tikah na siar suak thei ding.
8. Sir Isaac Newton, Calculus (kanan) rak tuahtu pa cu, minung hmin a hmingsin theilo ih, a unau hmin hman a hngilh ttheu.
9. 1885 ihsin 1903 tiang Coca-Cola ah cocaine an rawi.
10. American pawl in kumkhat ah billion $ 25 tluk beer leinak ah an cem.
11. Leitlun ih thillar bikmi ‘brand’ hmin 3 cu ‘Marlboro, Coca Cola, Budweiser an si.
12. Kum 3,000 lenglo sung South Africa leh Asia ah ‘Carpenter ants’ timi sihte pawl cu hma-tlek phihnak ah an rak hmang.
13. Mawttaw pakhat tuahsuak dingah ‘draftsmen’ timi, zuk-suaitu in zuk 27,000 tluk a suai hmaisa ta. 14. Veikhat hnih (smile) ah hmaiih tha ‘muscles’ 5 in 53 karlak hman a ttul.
15. Vom fate an suah pekah pound hrek le pound khat karlak lawng a rit.
16. ‘Irish Wolfhound dogs’ timi uico cikhat cu kum 7-8 sung lawng an dam.
17. Kumtin New York khawsungmi pawl 1,519 tluk zinghnam keu tuar an um.
18. Zung pawl ih cabuai ah ekinn hnakin pangan tete ‘bacteria’ a let 400 in a tam sawn.
19. Minung suah pekih ruh pitlin ‘fully grown bone’ um sun cu hna ah a um.
20. Montreal ah leihnuai khua a um ih, cumi ah dawr 2,000 hnakih tam a um.
21. Mithi urkangnak tambik ram cu Japan a si ih, 1998 ah mithi 98.7% cu an urkang ttheh ‘cremation’.
22. Hlanlai deuh ah Japan pawl cu mai suahnak khua an fehsan zik a si le an that.
23. 1932 ih thlatang cu a dai tuk ih ‘Niagara Falls’ tisuar tla rero mi a khal ttheh.
24. Lemcang thiam Keanu Reeves cu khawthim ‘dark’ a ttih.
25. Second pathum tinten naute pakhat a suak.
26. A tlangpi in mi pakhat in a dam sungah maimom 8 a ei ngah. 27. Nikhat ah second 86,400 a um. 28. Paris ah kumtin ui ek ton 500,000 tluk an hlawn.
29. Kit Kat chocolate cu 1935 ah an zuar thok.
30. Vorhtlak pawl cu kehtlak pawl hnakin a tlangpi in kum 9 an nun a sau.
31. Mirang ih ‘40’ ‘forty’ cu ABC, a sangsang ih um sun, (alphabetical order) number a si ih, number ‘1’ ‘one’ cu ABC a linglet zawngih um sun number a si.
32. Winsconsin cu USA ih theite ‘cranberries’ suak tambiknak state a si. Kumkhat ah pound million 300 a suak.
33. Kum 6 le thla 9 sung cawllo in voih a si le, ‘atomic bomb’ tluk ih cakmi vekin ‘gas’ a puak thei. 34. Bible ih Beelzabub timi Hebrew ttong ih a san cu ‘Lord of the flies’ thote bawi tinak a si.
35. USA ih Eisenhower interstate system cu, lamzin peng 5 ah peng 1 tluk cu ding zerzer a si tengteng ttul. Ral a tho pang le vanzam ttum thei dingih tuahmi a si.
36. Califonia ih doctor pa cu minute pahnih ah banhla 17 a ei thei.
37. Hmaisabik palik zung ‘police force’ cu France ram ih Paris khua ah 1667 ah an tuah thok.
38. ‘Octopus’ timi tisung rannung phunkhat ih til ‘testicles’ cu a lu ah a um.
39. USA president Andrew Johnson cu thil tthitthiam ‘tailor’ a si ih a hnipuan khal a mah ten a tthit. 40. Cancer natnak nei pawl ‘chemotherapy’ ruangah an sam a tlawng ih, a khosal le khal color dang lolel kir in a kho sal.
41. Muhammad Ali ih heavyweight champion a ngahnak ramkulh pawl cu North America, Asia le Africa an si.
42. USA ah kumkhat ah ‘candy’ 65% cu upa, kum 18 tlunlam pawl ih ei mi a si.
43. England ih vok zuat pawl cu vokhman ding lehnak ‘toys’ an hman tengteng ttul tin daan an nei. 44. A tlangpi in samsen pawl in samphang 90,000 tluk leh samdum pawl in samphang 110,000 an nei.
45. Lemcang-thiam laksawng ‘Acadamy Award’ nauhakbik ngahtu cu Shirly Temple a si ih, 1934, kum 6 a si ah ‘Oscar’ a ngah.
46. Hmaisabik milu (postage stamp) erh-aw theicihmi (adhesive) cu 1840 ah England ah an hmang thok.
47. USA ih ‘Yellowstone’ timi cu leitlun ih ‘national park’ hmaisabik on mi a si ih, 1872 ah an ong thok.
48. Tii cu a khal tikah 9% tluk a dok aw (expand).
49. Minung taksa ih ummi ‘chemicals’ pawl a hranhran ten zuar a si le euro $6.25 man a si.
50. Antarctica ramkulh ah rul a um lo.
51. Hmaisabik thilzuarnak dawrpi; Wal-Mart cu 1962 ah Rogers, Arkansas ah an ong thok.
52. 2000 kumih American pawlih 'hot dogs' (voksa & sang) ei zat cu billion 20 a si.
53. Ni (sun) cu leilungpi hnakin a let 330,000 in a rit sawn.
54. Vui/saipi ih mawng 'trunk' cu ruh umlo mi, tit-hlir 'muscles' 40,000 um mi a si.
55. New York khawpi ih leiram neitambik cu Catholic Church a si ih, a san tu cu Columbia University a si.
56. Vok van lam hoi in an um theilo.
57. Mobile phone hmang tamtuk pawl cu a hmanglo hnakin a let 2.5 in thluak cancer ngah thei an si. 58. Kalauk hnawiti cu cawhnawi hnakin a let 10 in 'iron' a tam sawn.
59. 1969 kum ah Niagara Falls timi tisuartla mi cu America ram lam ih tlami umlo in, thla rei zet a rak um.
60. Mawttaw battery ih a um ttheumi bal na thian duh le Coca-Cola burh aw la, a fai mai ding.

Thursday, August 8, 2013

Theihkaunak 59


1. Mawttaw Nazi pakhat ih peng 100 tluk a fehmi in, kum 29 rei hnu lawngah arsi naibik ah a thleng thei ding.
2. Marlboro Company (kuak company) nei hmaisabiktu, Wayne McLaren cu cancer natnak in a thi.
3. 2000 kum ah USA ih rit theih thil kaihngahmi 1,579,566 a um.
4. Minung taksavun ih a um mi ‘nerves’ cu peng 45 tluk saumi a si.
5. Hlanlai Tuluk ram ah mah le mah thataw nak ah cii pound khat tluk ei in an rak thataw ttheu.
6. Kumtin ‘IRS’ timi USA ih tax zohfeltu pawl in cahnah billion 2 tluk an zohfel ringring.
7. USA ih hmaisabik tax ‘income tax’ 1861 ih a rak tuah thok lai ah, tax sangbik rate cu 3% lawng a rak si.
8. Leitlun ih aalu tumbik cu Lebanon ah a um ih, 24.9 pound a rit.
9. USA ih Lehnak inn hmuahhmuah lakah, Dallas in ‘The American Airlines Sports Center’ cu ekinn nei tambik a si.
10. Cabu ‘auction’ ih man tambik ih zuarngahmi cu Leonardo da Vinci ih ‘notebook’ a si ih million $30.8 in an lei.
11. Uico pawl ih hmaisabik kum hnih sung an nunnak cu minung ih kum 24 sung nun thawn a bangaw.
12. Mina pakhat a doctor pa in cumitiang na dam ding a timi hnakin a dam rei deuhih a doctor a khing (filed a lawsuit).
13. American mi pakhat in a tlangpi in kumkhat ah arti pum 263 tluk an ei.
14. Japan cu leitlun ih butlak (frog) kawng ramdang ih kuattambik ram a si.
15. Sihte (ant) in tluak ‘cells’ 250,000 tluk a nei.
16. ‘Queen termite’ timi thing ngetko ei theimi pangan pinu cu kum 50 tluk a dam thei ih, nitin fa 30,000 a nei.
17. Caw pumpi ah khan/room pali ‘4 compartments’ a um.
18. USA ih lo ‘farm’ pakhat a tlangpi ih a kau lam cu acres 467 a si ih, Japan ah cun acres 3 a si.
19. George Washington cu amah hmuahnak puai ‘inaugration’ tuah nak dingah paisa a cawi cawp. 20. Cahnah cepnak ‘stapler’ cu Spring Valley, Minnesota ah an tuah thok.
21. Pangan tete ‘insects’ pawl tla khua a sik le an khur thei ve.
22. Pikeville, Kentucky khua cu USA sungih Pepsi in tambik khua a si.
23. John F Kennedy cu USA ih Catholic president ttuan hmaisabik a si.
24. 2006 tiang blogs million 200 laicu, updates lo in a um.
25. US khawpi lakih area tumbik cu Juneau, Alaska a si.
26. Hlasakthiam Bob Marley a thih laiah, a sam lakah, hrik phun/ci 19 an hmu.
27. Thlapivang (full moon) ah leilung cu .02 degrees a sa deuh.
28. A harh dammi, mi pakhat in voih veikhat thawhah 3.5 oz tluk thli a suah. Nikhat ah oz 17 tluk a suah thei.
29. A tlangpi in strawberry mumkhat in ci ‘seeds’ 200 tluk a nei.
30. ‘Gas chamber’ timi gas ih mithatnak innkhan ah mi pakhat thi dingah minute 5 tluk a rei.
31. ‘Grapes’ cabiti cu thilsatnak-kuang ‘microwave’ ah sat tir a si le a puak thei.
32. September 3, 1970 ih rial ‘hailstone’ Coffeyville, Kansas ih tlakmi cu inches 8 tluk ih hlum a si ih, pound 1.67 tluk rit a si.
33. American pawl ih cangthlan ‘motto’ ‘In God We Trust’ Pathian kan zum timi cu 1956 hnu ih tuahsuakmi a si.
34. Kalauk hngawngtawi pawl ih liang-pawng ‘hump’ cu 35 kilograms tluk a rit.
35. Minung lawng zangthal in kan it thei. Ramsa dang zangthal ih it thei an umlo.
36. Minung ih cuap pahnih cu pharh a si le tennis court tiat lai a si.
37. Eiffel Tower ah thil hrennak ‘rivets’ timi 2,500,000 a um.
38. Britain ah siangpahrang sungkua ihsin, naute a suak le meithal vei 41 kap puak a si.
39. Carrot ah thau ‘fat’ zianghman a um lo.
40. USA ih thawngtla 55.1% cu rittheihthil thawn pehparih tlami an si.
41. Thlaler ram ih kharkhen pawl cu kum thum sung an bawm ‘shell’ sungah an um thei.
42. San Jose cu California ih khawpi (capital) hmaisabik a rak si.
43. ‘Baboon’ timi zawngpa pawl in tlavang ‘leopard’ an that thei.
44. ‘Jingle Bells’ hla cu Thanksgiving program hrangah 1857 ah James Pierpont ih rak phuahmi a si. 45. ‘Bluefin tuna’ timi nga cu malte sung nazi pakhat ah peng 50 tluk cak in ti a leuh thei.
46. Naute kum 1 in kum 4 karlak thihnak tambik cu mawtaw accident ruangah a si.
47. Hnam aw nak ‘kissing’ in haa ngetnak ‘tooth decay’ tampi a kham thei.
48. Thlapi parah golf ball pathum retmi a um.
49. American mi pakhat in a tlangpi in kumkhat ah cawhnawi hai/no 400 tluk an in.
50. Pat pangan ‘silkworm’ in ni 56 sungah a mah hnakih let 86000 tluk ritmi a ei.
51. White House ah zuknung zohnak, ti leuhnak, bowling lane leh tlannak leh tennis leknak hmun a um.
52. Demde a pa ‘male fireflies’ lawng a zam thei.
53. Siangpahrang Henry VIII ih nupi, Anne Boleyn, saiangpahrangnu Elizabeth I ih nu cu a kehlam kutzung hlei pakhat a nei.
54. Siangpahrangnu Elizabeth II cu a tikholhnak an rubber ih tuahmi rampai lem a ret.
55. USA ih leiram 33% cu hramlak/tupi an si.
56. A tlangpi in mi pakhat ih samphang zat cu 100,000 tluk a si.
57. Bible ah mah le mah thataw vei 7 ngankhummi a um.
58. Titanic lawngpi a pil hlan kum 14 ah, Morgan Robertson ih nganmi cabu ‘Futility’ timi ah April zanah Titan timi lawngpi in vurkhalpi a sutngah thu a rak ngan zo.
59. Minung taksa ih tit ‘muscle’ tumbik cu kan tawbor a si ih, tit fate bik cu kan hna laifang ih ummi tit (inche hrek tiat) a si.
60. Napoleon ih ‘chief surgeon’ in second 13 sungah ke a tangsak thei ‘amputate’.

Theihkaunak 58


1. Whiskey zu cu 1640 ah USA ah an rak tuah thok.
2. Nga fatebik cu ‘Pandaka Pygmea’ timi a si ih, sihte tia hrawng a si.
3. ‘White House’ ih nupi neihnak puai tuah um sun cun, 1886 ih president Grover Cleveland nupi neihnak a si.
4. ‘White House’ cu 1792 ah an rak sak thawk.
5. Mirang ca ih ‘bookkeeper’ timi cafang cu cafang bangaw mi a pehpeh in vei thum um sun cafang a si.
6. 2006 ih lawngfangkheh zuk/zuknung (porn industry) tuahnak ih paisa hmuhsuakmi cu USA lawngah billion $13.3 a si ih, leitlun huapih ngahmi cu billion $97 a si.
7. American president Calvin Coolidge (1923-1929) cu ihkhun ih breakfast a ei laiah, a lu ah ‘vaseline’ cul/hnuh sak phah a duh ttheu.
8. Mirang ca ih MOW timi cu a linglet zawng le a dunglam ihsin ngan sal le khal a bang aw.
9. Eiffel tower saktupa Gustave Eiffel cu Russin ih tikhamna ‘dam’, Philippines ih biakinn le Liberty Statue ih vorhlam kut design nak le saknak pawl ah khal a bawm.
10. A tlangpi in American pawl in an sumlut mi ih 18% cu fek suksonak ‘tranportation’ hrangah an hmang.
11. USA ah Thanksgiving ni ih a thaizing cu ekinn lam remthiam ‘plumbers’ pawl buaibik/hna tambik can a si.
12. Leitlun ih vate fatebik cu ‘bee hummingbird’ a si ih, inches 2.24 tluk sau a si.
13. Russia USSR tiih rak theihmi ram cu a tthekdarh aw ttheh zonan, tu khal ah leitlun ih ram tumbik a si thotho. Canada ramih let hnih tluk in a tum.
14. Baseball lekthiam milar Babe Ruth cu baseball pahnih veikhat den ah a den thei ih, khatlam ah ball pahnih in bangrep ten an va thleng thei.
15. American ih innkang ruangih thimi pawl cu linghnin, nikhuasia ‘natural disasters’ pawl ih thimi hnakin kumtin a thimi an tam sawn.
16. Australia ram ah Burger King cu Hungry Jack’s tin an ti.
17. Ihthat laiah thilrim theih theinak kan neilo.
18. Philipines ram ah December thla cu nupa neiaw tambik thla a si.
19. Van boruak ‘space’ ih hnawmbal ‘dust’ ton 10 tluk cu nitin leilung ah a tlak.
20. Leitlun ah kilaw ‘parrot’ phun 315 a um.
21. American Idol ih thutthentu ‘judge’ rak ttuan ttheu hlasakthiam milar Paula Abdul cu ‘Los Angeles Lakers’ ih ‘cheerleader’ a rak si dah.
22. Mount Palomar, California ih ‘telescope’ hmunhlat-zohnak in peng 7,038,835,200,000,000,000,000 tluk hlatmi hmu/zoh ban theih a si.
23. Vate nun/san sau bik record ih um mi cu ‘cockatoo’ timi vate a si ih, London Zoo ah kum 82 a kim ah a thi.
24. Palap ‘bat’ pawl lungkua sungin leng an suak tikah, kehlam her in an suak.
25. Rampai ‘duck’ pawl hmun an cer tikah, nazi pakhat ah peng 50 tluk cak in an zam.
26. North Pole ah ni 186 sung cu ni hmulo in um a ttul.
27. White House ah innkhan ‘room’ 132 a um.
28. 1997 ah million khat lawng a si mi Nairobi miphun ih 14% le Kenya pawl cu AIDS nat nak an nei.
29. Samsen pawl cu ramdang hnakin Scotland ih suak an tam bik.
30. Vanzam fate cu dunglam zawngin khal a zam thei.
31. American nauhak kum 6-14 karlak pawl cu magazine siar ringring an si.
32. Mithi kuang (coffin) an rak tuahnak san cu mithi pawl thosal in, an sungkua pawl an tthih (haunting) lonak dingah a si.
33. American ih football leknak (NFL) timi pawlih, saphawsawl kumkhat hrang daih ding tuahnak ah caw 3,000 tluk ih vun hman a ttul.
34. Leitlun milian hminthang Bill Gates ih India ram ih AIDS hrang a hlumi cu million $100 zikte a si. Cumi cu a neihnak thawn tahtthim a si le, paisa $60 neimi in, pia hra (ten cents) hlu thawn a bangaw.
35. Minung taksa ih tthancakbik cu hmur/sam a si.
36. Diamond hmuhsuakmi lakih tumbik cu carats 3106 a si.
37. Cangcel (earthworms) pawl in lung (heart) 5 an nei.
38. Lemcang hminthang John Wayne in zuknung 200 hnakih tam a tuah suak.
39. Hmaisabik lung thlengnak (heart transplant) hlawhtlinzet ih tuah suak mi cu 1967 ah a si ih, Cape Town, South Africa ram ah a si.
40. Mit-pawl (blue eye) nei pawl cu khawthim ah thil an hmuh theinak a cak deuh.
41. Canadian zawihnitnak (researcher) tuah pawl ih hmuh suakmi cu Einstein ih thluak cu mi pangai hnakin 15% tluk a kau/tum deuh ti a si.
42. Cumkheng (tortoises) pawl cu, an hnar in ti an in.
43. Bible cu minung 40 hnakih tam ih nganmi, kum 1600 sung nganmi, Jesuh suahhlan 1500 BC ihsin Jesuh suahhnu kum 100 lai tiang nganmi cabu a si.
44. Carolyn Shoemaker timi, van boruak zohthiam (astronomer) in van boruakih um mi pawl (comets) 32 leh “asteroids” timi 300 lai a hmu suak.
45. USA ih lamzin hmin tambik cu ‘Second Street’ timi a si ih, ‘First Street’ timi cu paruk nak a si. 46. Kum zabi 19 ih Britain ramih mah le mah thataw ih thilo pawl cu hridai in an awk that sal.
47. Mawttaw mawn tikah, nazi pakhat ih peng 25-35 tluk ih mawng a si le gas (patrol) a heulam a zia um bik.
48. Rools Royce timi mawttaw pakhat tuahnak ah thla 6 rei a ttulih, Toyota pakhat tuah dingah cu nazi 13 lawng can a cem.
49. USA ah million 100 hnakih tam uico le zawhte an um.
50. American pawl in kumkhat ah billion $5.4 tluk inn-zuat rannung hrangah paisa an hmang.
51. Zawngpa pawl cu minung (mipa) vekin, an calsam tlawngin, a kolh ve.
52. Chow-chow timi le Shar-Pei uico phun cu an lei a dum.
53. 'Asthma' le 'isthmi' timi mirang cafang cu 'vowels' in a thawk veve ih a cem veve mi le a laifang ah 'vowels' umlo mi cafang 6 um sun an si.
54. 1871 ah rangleng 'horse car' timi an rak hmang thok.
55. American mipi 3,000 thu an sutmi ah 41% in mipi hmaiih thusim an ttihbik ih, 32% in hmunsang ih um 'afraid of high' an ttihbik.
56. Detroit ih palik William L. Potts cu tusan ih kan hmanmi 'traffic light' 1920 ah rak tuah thoktu a si.
57. A taktak ah cun, 'Titanic' lawngpi a pil laiah, minung ziangzatciah thi ti an theilo.
58. A tlangpi in kumtin mawttaw 50,000,000 leitlun ah tuah suak a si.
59. Vui/saipi nih nikhat ah ek pound 50 tluk a thawh.
60. Sihte ih rim theih theinak cu, ui ih theihtheinak tluk in a cak ve.

Tuesday, July 23, 2013

Theihkaunak 57

1. U.S. Secret Service cu 1865 ah paisa lem tuahmi pawl zingzoi dingah rak tuah thokmi a si.
2. 2006 ah American mi 8 ah 1 cu internet 'addict' mi an si.
3. USA president Harry S. Truman cu college degree neilo ih president ttuan netabik a si.
4. Washington le Montana state ih thawngtla pawl cu hridai thawn awhthat an si lai.
5. USA ih blueberries 99% cu Maine state ih suakmi an si.
6. Greece le Australia ram lawng santhar Olympics lehnak hmuahhmuah ih tel an si.
7. Monopoly timi lehnak reibik lekmi record cu nazi 1,680 sung a si ih, cucu ni 70 sung a si.
8. A tlangpi in mi pakhat in a dam sungih ke ih a feh zat cu leilungpi veithum hel tluk thawn a bangaw.
9. Australia ah 'death penalty' thih dingih dann peknak a umlo.
10. USA ih hnamdang rawl larbik cu "Italian' rawl a si.
11. Mirang ca ih cafang saubik cu 'pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconiosis' a si.
12. Minute 10 sungih ‘hurricane’ thlipi ih cakzia cu leitlun ih nuclear ralthuam hmuahhmuah hnakin a cak sawn.
13. Kum zabi 19 ih Britain ramih mah le mah thataw ih, thilo pawl cu hri-in an awkhlum.
14. Hmaisabik leitlun ih speed limit tuahmi cu 1903 ih England ramih tuahmi a si ih, 20 mph a si.
15. Zawhte in a hna ah tha/tih ‘muscles’ 32 a nei.
16. USA ih hlamhmai ‘pumpkims’ zuarmi 99% cu cenmawinak men ah an zuar.
17. Mirang ca ih hmantambik mi cafang pawl cu E, T, A, I leh S pawl an si.
18. Leitlun ih tupi/hramlak 25% cu Siberia ram ah a um.
19. Kutttial ‘fingerprints’ vekin lei ‘tongue’ khal in ttial a nei ve.
20. 1987-1997, kum 10 sungah mipum million 800 tluk an karh.
21. Apple muu cu poison a si.
22. American pawl cu ral an rak doodah mi hmuahhmuah ih thimi hnakin mawttaw accident ih thi an tam sawn.
23. Sihte pawl cu an mah ai ih let 50 tluk rit an phur thei ih, anmah aiih let 300 rit an hnuk/dir thei.
24. US space shuttles leilung ihsin an kap suak zikah pound 4.5 million tluk a rit.
25. Kumtin ten ‘meteoric dust’ timi van boruakih hnawm cu leilung ah ton 40,000 tluk a tla ringring.
26. ‘Beaver’ timi ramsa fate pakhat in kumkhat sungah thingkung 200 tluk a ei ral thei.
27. Hmisabik TV neimi ram pali cu England, USA, Russia leh Brazil an si.
28. Leitlun ih irh ‘hiccups’ reibik record mi cu American ih vok zuatih lo tuahpa a si ih, 1922 ihsin 1987 tiang a si.
29. 1849 ih sui a suak ciamco laiah, tidai nokhat ah $100 in khal an rak lei aw.
30. Phehlep ‘butterfly’ nih color sen, hring leh aire a hmu thei.
31. Cukcu ih rawl a duhbikmi cu milu ‘stamps’ dunglam ih kaw ‘glue’ a si.
32. A tlangpi in caw in nikhat ah vei 16 ek a thawh.
33. American mi 30 ah 1 cu, thawnginn ih um, probation lole parole ih um an si.
34. Kumtin American mipa 250,000 tluk cu an nupi in an thawi/vel lole keu tuar in an um.
35. Chicago ih ummi innpi ‘The Sears Tower’ cu steel ton 76,000 tluk telih tuahmi a si.
36. Philippines ram ih Davao City cu leitlun ih khaw tumbik (area lamah) a si.
37. Ounce khat sui cu peng 50 tluk sau mi wire hri vekin a dawk aw thei.
38. Rose pangpar ih tawbawl (rose hips) te cu thingrah dang pawl hnakin vitamin C a tam sawn.
39. Fangphut cu Tuluk ram ih ‘the Great Wall’ saklai ih a hngetnak dingah an rak hmang.
40. USA ih golf ball ah a bol tete (dimples) 336 a um ih UK ta cu 330 a um.
41. USA ih Maine khua cu leitlung ih haather cawihnak khawpi ‘the toothpick capital of the world’ a si.
42. ‘Ball point pen’ cangannak cu Hungarian unau George leh Lszlo Biro in 1938 an rak tuah thawk.
43. USA ih state 21 ah WALMART in hnattuantu a nei tam bik.
44. Bruce Lee cu a rang tuk ruangah, mipi in an zum le fiang deuhin hmu thei nak dingah film fung deuhin tuah a rak si ttheu.
45. Egypt ih Pyramid pi cu ton 6,648,000 hrawng rit ih zum a si.
46. Maimom ih ruh (skeleton) cu a taksa lenglam ah a um.
47. 1977 ah George Willing cu World Trade Center building innpi ih dannlo in a kai ruangah $1.10 an cawh.
48. Minung kan rih lam ih 7% cu thii a si.
49. Warsaw siarlo ah Chicago cu leitlun ih Polish miphun tambiknak khua a si.
50. 98% Japan pawl cu an thih thikah meiin an uarkang ‘cremate’.
51. Kawngsang ‘mosquito’ a nu lawngin mi an keu. A pa cu ti leh thing thei ti lawng an in.
52. Hmaisabik ‘The Beatles’ pawl ih UK ih hlalar hmaisabik cu “From Me to You” timi a si (June, 1963).
53. Cawhnawi sawr vete ih a sat lam cu 101 degrees Fahrenheit a si.
54. Kiosa pawl ih hmurhmul cu minung kutttial (fingerprint) vekin an dangaw ttheh.
55. Minung taksa sungih nat/na nak (pain) cu second pakhat ah feet 350 tluk in a feh.
56. Apple zarhkhat ah pum 5 hnakih tam ei le cuap hrangah a ttha.
57. Texas state cu an state ih thantar (flag), American flag thawn a sanglam can/bang aw cekci in tar sianmi state um sun a si.
58. Mirang dan ih ‘rule of thumb’ ih tihduhsan nak cu nupi kut zungpi hnakih tummi thil thawn thawilo ding tinak a si.
59. Leitlun ih lung ‘rock’ phun tambik hmuhmi cu ‘basal’ timi lungto a si.
60. USA ah kumtin, tthi, hnakhaih le faute (jewelry) ruangah 50,000 tluk hliamhma an ngah.

Monday, July 22, 2013

Theihkaunak 56

1. Africa ah nitin nauhak 3000 cu malaria ruangah an thi.
2. Sakhi pawl cu nikhat ah minute 5 sung lawng an itthat.
3. Titanic lawngpi a pil laiah, minung 2,228 an um ih, 706 lawng an nung.
4. Starfish timi nga cu thluak an neilo.
5. Whales timi ngapi pawl cu ti sungah minute pakhat ah an lung vei 30 a tur ih tileng ah minute pakhat ah vei 60 a tur.
6. Nunau lung tur cu mipa hnakin a tur rang sawn.7. Leitlun ih cekcek ‘chewing gum’ kum reibik cu kum 9000 hnakih tam a si.
8. Hmaisabik siimuum ei ding zuar hmaisabik mi cu ‘Aspirin’ timi lunasi a si.
9. Thingrah lakah ‘grape’ cu leitlun khuitawk hmun khalih cin tambikmi a si.
10. Tobacco, sahdah/khuhsii ah cancer natnak cang tir theimi chemicals 50 tluk a um.
11. Nauhak pawl TV an zoh le nat an tuarnak a dem deuh phahnak ah an hmang.
12. Kum zakhat tinten leilungpi a her dan second pakhat a fung vivo.
13. Inn zuat ramsa lakah aa bik cu vui-ar (turkey) a si.
14. A tlangpi in American mi 70,000 tluk cu mitcaw le hnaset kawpih neimi an si.
15. Nii cu kum billion 11 tluk daih dingih ruat a si.
16. Israel-Jordan ih um mi ‘Dead Sea’ cu tipithuanthum ih hnuailam (below sea level) feet 1312 (meter 400) ah a um.
17. Lunaa le taksa phaw/thling natnak cu cherry rah thur deuhmi (tart cherries) muu 20 tluk ei a si le a dam thei.
18. Hlanlai deuh san ih France ram ih uire mi nunau dann pek dan cu khawsung ah tawlawng in ar an dawi tir.
19. Alcatraz thawnginn larzet mi an hmang laiah, a tlangpi in mi pakhat in kum 5 tluk thawng a tlak.
20. Mi pakhat in a tlangpi in a dam sungah ti gallon 16,000 tluk a in.
21. Mipa in nunau hnakin cafang fate ih nganmi an siar thei sawn.
22. USA ih mitcaw cang tambik nak san cu zunthlun natnak ruangah a si.
23. American mi a hrek tluk hrawng cu an suahnak hmun ihsin peng 50 tluk hlatnak ah an um.
24. Leitlun ah ‘roses’ phun 13,000 tluk a um.
25. A tlangpi in ‘shark’ timi nga tumpi cu a haa tto sal ding ah ni 7 tluk a rei.
26. Minung in kumkhat ah vei 10,000,000 tluk mit kan tthep.
27. Hlanlai deuhah USA ah pia 5 ca ‘5 –cent bill’ an rak nei dah.
28. Naute 2000 lakah pakhat cu haa pakhat nei in a suak.
29. Ebay ah milar, Justin Timberlake ih kohzo mi sang ‘French toast’ an zuar.
30. USA president lakih hmaisabik Tuluk ram tlawngtu cu Richard Nixon a si.
31. USA president Franklin Pierce cu president a ttuan laiah, a rang thawn pitar pakhat a pah sualih kaih a tuar dah. Sinan, an thlah sal.
32. Oprah Winfrey cu midum nunau hmaisabik TV ih news phuangtu a si.
33. Minung kum 30 kim hnu cun, kan taksa a cawm (shrink) vivo.
34. ‘Termites’ timi pangan pawl ih thil siatsuah nak cu meisa, ruahsia le linghnin ti vehih thil tuahsiat mi hnakin USA ah kumtin thil an ti siatsuah tam sawn. Kumkhat ah a tlangpi in million $750 man tluk thil an siatsiah.
35. New York ih 90% taxi mawng pawl cu mivai pawl an si.
36. BC 3,000 san laiah, Egypt ah beer phun 6 lai an nei zo.
37. Muvanlai pawl cu an zam phahin, nupa sinak ‘mate’ an hmang.
38. Philippines ah tikulh 2,100 a um.
39. 61% mipa pawl in internet ihsin lawngfangkheh zuk an zohih, a hrek tluk in zarhkhat ah nazi pakhat hnakih tam can an pek.
40. Tuu/beram in nikhat ah rawl kg 1-4 tluk a ei.
41. 1796 tiang USA ih Tennesee state cu Franklin state tin an rak ti.
42. Kawngsang ‘mosquitoes’ pawl cu color dang hnakin color pawl ‘blue’ ann pan duh cuang.
43. ‘Catfish’ timi nga pawl ih thil thawttheih theinak ‘tastebuds’ cu an hmurhmul ah a um.
44. Khuai pakhat in a thla minute pakhat ah vei 11,500 tluk a zap.
45. 1920 ih USA president cuh ve pa Eugene Debs, Socialist party pa cu thawnginn sung ihsin campaign a tuah nan, vote 920,000 a ngah.
46. Minung ih kan rilte cu inches 2 tluk a tum ih, feet 22 tluk sau a si.
47. USA State 26 ih nupa tthenawnak san bik cu ‘impotence’ timi mipa sinak (zangthi) cak nawnlo ruangah a si.
48. Leitlun ih voksa suak tambik nak le ei tambik nak ram cu Tuluk ram a si.
49. Leibek/ciar cu leiro hnakin a zang sawn.
50. Hmaisabik White House ihsin phone biak aw mi cu Rutherford Hayes in Alexander Graham Bell a ko nak a si.
51. Zuknung laksawng ‘Oscar’ peknak ih thusim saubik cu 1942 ih Greer Garson a si ih, Minute 5 leh second 30 a sim.
52. ‘Koala Bear’ timi ramsa cu nikhat ah nazi 22 sung a itthat.
53. Great Britain’ cu European ramdang pawl hnakin ice cream ei tam bik ram a si.
54. Caw pawl cu an hnar ihsin thlan ‘sweat’ a suak.
55. Leitlun ih butlak fatebik cu ‘Brazilian baby frog’ timi a si ih, USA pia khat ‘dime’ hnakin a fate sawn.
56. Ruahtii tla rangbik cu nazi pakhat ah peng 7 tluk rang a si.
57. USA mipum ih 22% tluk cu tleirawl an si.
58. Owen Falls Lake timi tili cu leitlun ih minung tuahcawp mi tili tumbik a si.
59. USA president 4 nak James Madison cu feet 5 leh inches 4 lawng ih sang a si ih, a rihlam cu pound 100 a kimlo.
60. Hla ttha/mawi ngai hi pumpi ‘digestion’ hrangah a ttha.

Tuesday, July 9, 2013

Theihkuanak 55

1. Sai/vui cu nikhat ah nazi pahnih sung lawng an itthat.
2. 50% ‘lottery win’ pawl cu an hna kel an ttuan sal thoho.
3. Kalauk hngawngsau pawl in an hna cu an lei in a thianfai thei.
4. Dutch miphun pawl cu mitthai ‘candy’ ei theibik an si ih, a tlangpi in kumkhat ah mi pakhat in pound 65 tluk a ei.
5. Cincinnati ih Reds team baseball team cu kum reibik team an si.
6. 99% minung pawl in kan kiu (elbow) kan liak theilo.
7. Apple cu 25% thli a si.
8. Kiosa ‘lion’ cu kum hnih an kim hnu lawngah an huk ‘roar’ thei.
 9. Nikhat ah mi pitling pakhat in cuap ihsin thli litres 10,000 tluk a suah. 10. WAL-MART in minute 7 tinten sum $3,000,000 a la lut.
11. Van boruak ‘space’ ah na feh le na thaw pit hlanah, na puak ding. Ziangah tile thli ‘air pressure’ a umlo ruangah a si.
12. A tlangpi in chocolate bar pakhat tinten ‘insect legs’ rannung fate ih ke 3 lai an um.
13. ‘Clark Gable’s Academy’ Award cu auction lakih zuknung laksawng lakah man tambik ih leimi a si ih, $607, 500 in an lei.
14. Africa ah ‘Hippos’ in tisarttam hnakin minung nunnak a lak tam sawn.
15. Dollar fangkhat cu phun 293 in tih nawi/thleng thei a si.
16. ‘Diabetes’ zunthlum natnak cu USA ih minung nunnak lak tambik mi natnak 4 nak a si ih, kumkhat ah himi ruangah minung 180,000 tluk an thi.
17. Kumkhat sungih USA ih plastic film tuahmi in Texas a khuh thluk thei ding.
18. 1958 ah USA in ‘Space’ ah zinghnam ‘mice’ 3 “Mia, Laska, leh Benji timi a thlah.
19. 1687 hlanih nazi cu nazi fung pakhat lawng ummi a rak si.
20. Israel mi 3 ah 1 in cell phone an hmang.
21. Ihthat khawplonak in natnak khamnak ‘immune system’ a derthawng tir theiih, nat a awl te.
22. USA ah nitinten ekinn ih tidai an hmang mi cu gallon billion 5 hnakih tam a si.
23. Mi pakhat in a tlangpi in a dam sungah kum 4 sung mawttaw to in le thla 6 sung ‘red light’ ih cawlnak ah a can a cem.
24. Manhattan ah Alaska ih minung um tlukin (population density) um sehla, minung 15 lawng an um ding.
25. Na lu zawn ah thlapi a um a si le na zang deuh (due to gravitational effects).
26. Mipa 75% in an fala cu nupi dingah an zoh phah.
27. Second pakhat tinten Coca-Cola ih tuahmi ei/in le thil 8000 tluk leitlun ah hman a si.
28. Mittthep cu second 0.3 tluk a rei.
29. 70% American college thlawngta pawl cu paisa/hlawh tam deuh ngah dingah tlawng an kai nak sanbik a si.
30. US ih dollar cu 1785 ah official in hmanthok a si.
31. Pengkhat kulh sungih ummi ‘insect’ pangan pawl cu pengkhat kulh sungih minung um hnakin an tam sawn.
32. Meikang nak hngak in meikhu in minung nunnak a lak tam sawn. Ziangruangah tile carbonmonoxide leh gases pawl ruangah a si.
33. Minung lei ah thil thawh theihtheinak ‘taste buds’ 9,000 tluk a um. 34. USA lamzin ah speed limt tarlang tambik cu 25 mph sign a si.
35. Shark timi nga tumpi pawl cu cancer natnak an nei theilo.
36. Phengphehlep ‘butterflies’ pawl in thil thawhnak cu an kee in thei theinak an nei.
37. Minung ruhih 25% cu kee ah a um.
38. Jupiter veikhat a herkual aw dingah mazi 9 leh minute 55 a rei.
39. Israel ramih biaknak daan ah Sabbath ni ih hnar tawk ‘pcking your nose’ cu khap a si.
40. America pawl in a tlangpi in nikhat ah pizza acres 100 tluk an ei. Cucu second pakhat ah phel 350 tluk an ei tinak a si.
41. Leitlun ih hmin bangaw tambik cu Mohammed a si.
42. Neihawnak (wedding) 85% cu biakinn lole synagogue ah tuah a si tlangpi.
43. Toadfish timi nga a pa pawl cu a nu an pawl zikah an aw-thawm a ring tukih tileng lam ih ummi in an thawm theihthei a si.
44. Pennsylvania ih state law daan ah tikolhnak 'bathtub' ih hlasak khap a si.
45. Los Angeles highways ih mawttaw feh pawl cu an teh tukih kumkhat ah mipakhat in traffic ruangah nazi 82 tluk a can a hmang.
46. Kharkhem 'snail' feh cakbik cu nazi pakhat ah peng 0.0313 tluk cak in a feh.
47. American mipi in kumkhat sungah bottle billion 5 theitii, soda leh pound billion khat le hrek tluk coffee an in.
48. Kuakfawp pawl cu fawplo hnakin kum 6 le hrek tluk tuan in an thei ding.
49. Harvard Univ ih original hmin ngaingai cu Cambridge a si nan, John Harvard in cabu 400 a hlu hnuah Harvard tin an thlengmi a si.
50. Paisa pek ih phone kohnak 'collect call' cu Pai sunlawihni 'father's day' ah an hmang tambik.
51. Mipa sizung um pawl cu nunau hnakin itkhun par ihsin an a let hnih in an tla awl sawn.
52. Thlathar cu Cawlhni (Sunday) in a thok a sile, Tlawngkai ninga cu ni 13 a si ringring ding.
53. ‘Humpback whales’ timi nga tumpi pawl cu kum 95 tiang an nung thei.
54. A tlangpi in khuai (honey bee) dam sungah khuaitizuu fiangte (teaspoon) ih 1/12th tluk lawng a suak tir.
55. Basketball cu Canada mi James Naismith in 1891 ah a rak tuah thok.
56. Leitlun ih cii ‘salt’ 10% cu USA ih lamzin a khalmi pawl tii/ziam tirnak (de-ice) nak hrangah hman a si.
57. Nunau pawl ih vun cu kilograms 3 tluk a rit ih mipa vun cu kilograms 5 tluk a rit.
58. Leitlun ih ‘recycle’ thil hlun tuahtthat ih hman tambik mi cu mawttaw a si.
59. Kalauk hngawngsau pawl cu ramsa lakah thisensang nei tambik an si.
60. Nauhak pawl cu nikhat ah vei 400 tluk an hni ih, upa cu vei 15 tluk an hni.