Friday, December 3, 2010

Laimi Vs. Cyber Space


Pathian lam hruainakin kum zabi 21 sungah Laimi ziangmawzat tla cu a tlangleng rero thei kan um. Kum aliamih, caan a rei vivo vekin Leitlun fimthiamnak leh theihnak khal ni khat hnu nikhat a tthangso vivo. Himi tthangso reromi caan sungih a um reromi Laimi pawl teh ziangvekin tthangsonak kan hmangcio ti zohhliah awk a thupi zet.

Kan kiangkap le kan thil hmanmi pawl a tthangso rero konan, kan thinlungput a tthangsolo pangah cun a pawi zet thei. Curuangah abikin Laimi pawl hi kan lungput, thinglung khuaruahnak lamah teh kan tthangso ve maw ti tulai kan lakih thil thlengmi pawl thawn zohtthimin mallai zoh tlang uh si.

I. Midang ruahdan upat pek thiamnak (Respecting others’ opinion&decision):

Mirang pawl le hnam cangkang deuh pawl kan zoh a si le a tlangpi in, anmai ruahnak thawn a kaihaw lomi a va si hmanah, an duhdan vek ava silo khalle, midang ruahnak kha an hua loih, an lungkimlo hmanah, an ruahnak parah upat pekaw an thiam. Laimi tampi cu, mi pakhat khat in kan duhdan vekih in pompi lo ah cun, kan ral vekin zoh/hmuaw kan um hnuaihni lai. Ziang tik khalah, kan ruahnak lawng a tthabiklo ih, midang ruahnak in pekmi khal kan va pompi lo khalah, ruahnak an suahmi parah upat pekaw kan thiam vivo a si le hna tampi ttuansuak ding a awl sam deuh ding.

II. Ca siar tikah, a tthatlonak lam hawi zawngih siar (Reading with negative intention)

Laimi hi “cyber space (internet)” ih ca kan ngan thei/thiam ciamco nak a rei hrihlo ih, zirhaw ding tampi kan nei. Hmel hmuaw lole theiaw lemlo khalih cangan ruri a si tikah, vawitampi cu, kan canganmi in tthatnak hngakin tthatlo nak a suak tir caan a tampi. Keimah lala khal ka theihawlo karlakah cuvek caa ka ngan caan a tampi. Hihi kan fimkhur zet a ttha. Email kan siar tikah, thinnem te le aw nemten kan siar le an ngantu ih duhnak kha fiang deuhin kan thei thei ding. Cubakah, thinheng tuk lai vekah email nganlo attha. A pawibikmi pakhat lala cu email kan siar tikah, a ngantuih duhsan nak sawn silovin, mai duh zawngin a ngansual nak tete sawn kha thupi ah lakin siar le let kan tum ttheu. Hi pawl hi kan cinken nawnlo ding a duh um zet.

III. Mah thawn pehpar aw lemlo mi cangan (Minding others’ business)

Mi hrekkhat lala le group email ih caa an thlahmi pohpoh mah thawn peh parnak khal zianghman umlo bakah, a siartu hrang khalah ttangkai nak umlo mi cangan ve kan hmang. Kan canganmi in tthatnak maw tthatlonak a suak tir tam sawn ding timi ruat ciamciamta in ca kan ngan le kan zate hrangah ttangkainak tampi a um sawn ding. Ziangah tile Laimi cu miphun malte kan si tikah, atam sawn kan lungrual loih, kan duhdan kan hmuaw thiam lo cun, hnattuan suak ding a harsa tuk. Miphun, mipum tam deuhmi hrangah cu, an tam vekin an lung a ruallo khal le mipum tam na nana cu pawi a khawih tuk lemlo men ding. Kanni miphun malte Laimi cu kan mal bakah, mi tamsawn te tal kan lung a rual theilo cun, kan zate hrangah sunnak tumpi a si.

Mipum mal deuhdeuh lungrual nak thupi deuhdeuh. Lungrual teih hnattuan tlangcu lungruallo ih hnattuan tlang hngakin a ttha sawn.

Lungawi,
Piangte
Dec.3, 2010