Monday, December 22, 2008

Hnawm (Trash)...Sermon



Hnawm pawl hi a duhtu zohman kan um lo ding. Vawi tampi cu hnawm pawl hi khuitawk in a ra ih, zonih in pek, ziangtin kan hlawn ding tiah kan buai ttheu. Hnawm tawmpi hi eBay ah maw, dawrah maw an zuar ti kan thei dah lo. Ziangah tile hnawm cu zohman ih duhmi a si lo. Khuitawkin cumi hnawm pawl a ra suak ti kan theilo men dingnan, pakhat kan theimi cu, hnawm pawl kan kiangkap ih um ringring le hnawm keng ringring cu harhdam nak ah a tthalo ticu kan thei ttheh ko ding.

1986 ihsin “Pelicano” timi lawngpi cu ram tinkip ah tawiin, cawlh nak a dil nan an duhlo. Ansianglo nak san cu neitu ttha a nei lo ruangah tla a si lo, a sungih hnattuan pawl an tthalo ruangah tla a si lo. A san sawn cu pi 466 ih tummi lawngpi cun, hnawmbal pawl, ton thawng hleinga ritmi a phur ruangah a si. Himi lawngpi ih a tanglam bik khan sungah cun, Philadelphia ih hnawmbal pawl ur khawm mi an ret. Cuvek thotho in kan nih minung tla hnawmbal thawn a khatmi thinlung cu zo nih hman an duhlo.

Hivek thinlung hnawmbal pawl nih in siatsuah thei. Kain tla kha a unau pa thisen a suah tir hlanah thinhen nak hnawmbal a nei hmaisa, Martha khal a thinlung ah hnawmbal a um si kha. Cu vek thotho in Pharisees pawl khal Zesuh an thah hlanah an thinlung sungin an rak that cia zo. Curuangah tusun ih kan ruahnak le kan suangtuah nak cu thaisun ih kan tuahsuak dingmi an si thei.

Tusun ih mi halhsik nak kha thaisun ih thinheng nak suak tirtu a si
Tusun ih mi hmuhsuam nak thinlung kha thaisun ih mihuat nak a si
Tusun ih thin heng nak kha thaisun ih kut thlak nak a si
Tusun ih tisa hair nak kha thaisun ih uire nak a si
Tusun ih duhham nak kha thaisun ih mibum duhnak suak tirtu a si
Tusun ih phuhrung aw nak kha thaisun ih ttihhrut nak a si..

Curuangah a si ding Paul nih 1Cor13:4-5 ah “Duhdawt nak in thilsual a cinkeng lo” a tinak san. Cuaruangah thil ttha bik cu hnawm pawl a mal lai ihsin kan thiangfai a ttul. Pelicano lawngpi vekin tipi thuanthum parih vak rero, cawlhnak neilo si kan duh ciolo ding a zum um. Curuangah bawrhhlawh thawn khatmi taksa thiangfai tu dingah lawngih captain pa hngakih tumsawn le fim sawn kan Pathian in planning tumpi a nei.

In tinah hnawmbawm kan nei cio ih, kan hnawmbawm sungih um mi hnawmpawl zoh in, himi in sungsang in ziangvek an ei, an in ih ziangvek thilri an hmang ti a mawi tawk cu sim theih a si. Cu vekin minung pawl khal kan thlarau nun in ti cau tu thil pawl an um. Cu pawl cu um har nak, thinphan nak, thin nat nak, thinhengnak le mi lehrul duhnak leh hlawhsam ih theiaw ringring nak pawl an si.

Himi pawl lak ihsin, thinphannak/ helhkam nak timi zoh hmaisa she la. Vawitam pi cu minung pawl in thil a cang hrihlo mi ruatin, kan thin a phan ciamco ttheu. Camibuai ka ong lo pang le cu, Nupi/pasal ka nei ni ah ruah a sur pang le cu, ka fa te enkawl dan ka thiam lopang le cu, hna ka neilo pang le cu, zantin hngawk ringring mi pasal ka nei ngah pang le cu tvp ..maw ruatin kan thin a har ttheu. Himi thin phan nak pawl in kan nunnak ah tampi in buaipi thei. Cumi thinphan nak pawl cu zo hmanih duh mi an si lo. A cang hrihlo mi ruatih thinphan nak in tampi tthatlo nak ah mi a thlen thei fawn. Bible ih kan hmuh mi thinphan nak timi hi Greek tong ih ra mi “MERIZO” (to devide) timi le NOUS (the mind) timi tongfang pahnih kom mi a si. Cucu “thinlung tthenaw dingin” tinak thawn a bangaw.

Thinphan nak ih a suah tirmi cu, natnak tla a tel. Cu pawl cu thisen san, thinlung nat nak, lunat nak, mit caw le pum lam tiang damlo nak a suahpi thei ti a si.Curuangah thinphan ih um ringring hi paisa tampi cem nak tla a si. Curuangah Zisu in Matt. 6:27 ah kha, thinphan nak in kan nun nak ni kan sau tir thei cuanglo ti fiangten in sim. Thinphan nak in ziang tik hmanah, kan ni suah a ttha tir dah loih, daihnak a suahpi dah lo ih, nat nak a dam tir thei lo.

Thinnat nak kan zoh lala le tampi an um. Nu le pa in an lo zoh ttha duh lo, rualpi in an lo kom ttha duh lo, na nupi/pasal in rinsan tlak in an um lo, hna ttuan suah, leiba thawn um..tvp..tampi an um lai ding nan, hi pawl kan par a thleng tikah, kan thin a heng, kan ning a na. Fate pawl harsa zetin kan cawm ih a pitlin hnuah nu le pa an thei nawn lo, leiba in pe theilo pa nih, mawtaw thar te a lei. Hi pawl kan hmu tikah, kan thin a heng. Kan taksa hrek hi a phelaw ttheh vekin kan thei can a um ding. Kan ttah a suak, thinheng nak in kan mittli tiang a tla ttheu. Himi can a thleng tikah, ziang kan tuah ding? Kan thin lung sungih a alh mi thinheng nak le thin nat nak kha kan dai tir ding maw, kan saa tir sinsin ding? A pawilo a mah um in um ko seh kan ti ding maw? Kan leh rul sawn ding?

Mi va lehrul duhnak le thinheng nak hi cocaine tluk ih ttih nung mi a si. Himi lungput nih thisen a sang in a so tir thei. Himi lungput neimi hrangah cu thinheng nak hi, an hrangah lehrul nakih thazang ttha bikah a cang ttheu. Anet nak ah cun thinheng locun, thazang nei nawn lo vek tiang in an theiaw ttheu. A bikin USA ah tla cu KKK tivek le skinheads le a dang (hate organization) tampi an um. Cu pawl tla cu mi an mah vek si lomi pawl kha hua ding ih zirhaw bik an si. Thinheng nak le duhlo nak hi an addict a si bik mai. Thinheng lo ding le mihua lo ding cu nun man san tlai lo tluk in an ruataw. Thinheng ringring nak in nat nak tampi a suah tir thei, thisen sang natnak le thih nak tiang in a thleng tir thei a si.

Tuar har zetmi pakhat lala cu “hlawhtlin loih theiawnak/lungkim lonak” hi a si. Vawi tampi cu kan ti ttheu, thil kan tuah sual hnuah, “aw, rak theita sehla, nupi/pasal ka nei lo dingnan, ka rak control aw dingnan, simlo in ka rak um sawn dingnan, tawng lo ten ka rak um sawn dingnan..tvp…”A sinan, kan tuah zo mi pawl cu lak sal a theih nawn loih, acang zomi cu a cangzo an si ta mai. Kan tuah zomi kha tuahlo sal a ngah nawn lo. Curuangah Paul nih cu, Rom 6:23 sungah “sual man cu thih nak” a si a ti. Hitawkah sual man cu lungawi lo nak khal a ti lo ih, sual man cu nun nuam lo nak tla a ti loih, sual man cu thihnak a si ti a si.

Thlarau lam ih kan phurrit pawl le kan thinlung ih um mipawl hi, mithmuh ah lang theimi si sehla, zoh har kan ti cio ding. Mawi zetin hnipuan kan hrukih, kan khawm, hna kan ttuan nan, cumi a mawi zetmi hnipuan tanglam ah cu a thu ih thumi hnawm pawl a um ti zohman in an hmu lo. Dawnhar nak phurrit in kan nun in ti cau ttheu ih, Mtt. 10:26..ah zianghman thupmi um loin, Pathian hmaiah kan thinlung sung um mi pawl a lang ttheh leh ding ti a si. Cucu hnem nak sawn silovin, mi thin a phang tir sawn. Zohman in kan thinlung sung thuthup ih kan retmi ruatmi mi zapi theihin lang tir duh kan um lo ding. Asinan, ni khat ni ah cu cumi cu a cang tengteng ding mi a si. Heb.4:13, Matt.12: 36, Ps. 90:8 le 1 Cor 4:5 pawl ah fiang zet in kan hmu thei.

Kan thinlung ih suangtuah mi pawl, a tam sawn cu mi zapi theih tir ngam lo mi deuh hlir an si ti sehla a sual lo ding. Cu pawl cu zohman nih in hmu in in thei dah cuanglo ding kan ti nan, Bible ah, cu pawl cu lang tir can a thleng leh ding ti a si ta riai. Cumi ni ah ziang tin si kan um in kan zoh sal ngam ding? Asinan Pathian in kan hrangah a ttha bik in in rak tawlrelsak cia mi a um. Cu mi cu Rom 2:16 ah kan hmu thei. Thu tthen ni ah cu Jesuh thawngin in tthen ding. Zisu in ningzat za kan thinlung ruahnak pawl cu in phen sak ding tinak tluk si cu. Bible cang dang pawl a um lai…Rom 8:1, 3:16, Acts 13:39, Heb.8:12, Col 3:3.

Curuangah Zisuh ih kan um ah cun, phan ding zianghman a um lo. A tluih Bible can pawl hi, kan hrangah thazang ngah nak le thutak ih a hrampi an si. Curuangah Pathian in thu tthen ni ih in zoh tikah, kan sualnak le kan thinlung sung ih a thu/ttawih mi hnawm pawl hmu nawn loin, Zisu lawng a hmu ding tinak a si. Ziangah tile Zisu thisen in tlenmi kan si ruangah. Curuangah nehtu kan siih, tha nau ding kan si nawn lo.

Matt 11:28 ah phurrit phurmmi pawl ka hnenah ra uh a ti kha. Bawi zisu cu office neihmi tla a si lo, milian tla a si lo, Rome cozah pi thawn pehtlaih aw in sinak tla nei mi a si lo, cathiam tiih theihmi tla a si lonan, Jerusalem ih um mi mipi pawl cu a zohih, ngakai pawl le siahkhawng pawl tiangin a ko suak si kha. A hnen a pan tu hmuahhmuah cu an hah dam, Zisu nih cu sakhua biaknak a pek hai lo, doctrine a pek hailo, system tivek a pek hai lo. A pekmi cu cawlh hah dam nak a si.Curuangah a mah cu Bawi le ruundam tu tin an ko, a ttawng ruangah silovin, a tuahmi parah an ko nak san a si.

Nazi pa 6 sung, Tlawngkai ningan zanlam Calvary tlang parih a tuar laiah kha, a nun nak Pathian hnen a pek lawng si lovin, Pathian in kan hneah hnangam/ lungawi nak in pek ve a si. Cumi hnangam lungawi nak cun, nupa karlak ih thusia kha thutha ah a cang tir sal, kawhran sungih thuhla buai le remaw lo nak pawl kha remnak a tuah sak sal, fa le pawl thawn can hman thiam nak a um sal, mah le mah upat thiam aw nak le thinnuam lo nak pawl kha thinnuam nak ah a cang tir sal a si.

Hnawm thuhla ah feh lala sehla. Inn tin ah hnawm hi an nei cio. Hnawm pawl a fai nak ding ah cu, a hmaisa bikah hnawm a um a si ti kha kan fiang a ttul. Hnawm um na cingcing ih hnawm a um lopi kan tile cu, hnawm cu a um ringring ding. Hnawm a um a si ti kan theihmi kha hnawm thian nak ding ih a hmaisa bik step a si. 1 Jn. 1:9 ah kan hmu thei. Himi Bible cang ah fiang zetin kan hmu mi cu, confess nak ih sin ngaihdam nak, ngaihdam nak ihsin thianhlim nak ah in thleng.

Sualphuan nak in Pathian thawn kan pehzawmaw nak a tuahsuak loih, kan pehtlaih aw nak kha a ti cak sawn a si. Pathian hnenih ka sual a si Bawipa kan ti tikah, Pathian thawn el aw ding a um nawn lo ih, ziangkim kan lungkim pi tinak a si. Asinan, ka sual a si tin, kan phuangaw ih kan siraw lo le cu Amah fa cu kan si thotho nan, kan karlak ah lungkimpi nak zianghman a um lo. Phuangaw suaklo mi sual nak cun, riahsia nak a suahpi in, hnangam nak a kham ih, kan phuangaw cun cumi dodal tu hmuahhmuah a thlah theh a si.

Sual phuan hi Lo tuah thawn a bangaw, lo tuahtu pa nih cu lo ih thlaci a ttha thei nak dingah losungih, lungto le a hnawm pawl a thiang hmaisa vekin, kan thinlung sungih Pathian thu tthangleng le Pathian um duh dingin cu kan thiangfai ta a ttul.

Ngaithiam nak, timi hi kan zoh hnik pei. Calvary tlang parih Bawi Zesu cross parih an kheng laiah, a duh ah cun a kham thei hai. Thlipi a dai tir nak kut le Jerusalem biakin a thiamfai nak kut, mi thi a tho tirsal nak kut in a kham thei hai nan, a kham aw ta riai lo.Ziang ruagah ti ah cun, Col.2:14 ih sim vekin. Mipi tampi nih cu siangpahrang na si ngaingai le runaw hmen tin an au sikha. Mipi tam sawn nih cu Col. 2:14 ta an hmu ban lo.

Bawi Zesu kut le khami thing cross kar lakah, list tampi a um. Cu pawl cu, thil sual kan tuahmi pawl, hur nak, thuphan per nak, le duhham nak timi pawl an si. Pathian nih cu khami lai fangah, Zesu hmel hmu loin, kan sual nak a hmu si kha. Pathian in kan thil tuah sual mi hh, kha a ngan ttheh. Asinan minung mit in hmuh theih an si lo, Zesu thisen in in khuh sak ttheh zo. Isa.44:22, Col. 2:13-14.

Kan Bawipa Zesu kha ziang ruangah, khatin a tuar ti ah cun, sual man cu thih nak asi ti a thei. Amah in a tuar lo ah cun, nang le kei cu thi ding kan si. Cu lawng si lovin, nan le kei tel lovin, kumkhua nunnak a mah lawng co ding a ruat thiam lo sikha. Curuangah, tlawngkheng a hril nak san a si. A kut khengbet dingih, tuah tu kha Rome ralkap pawl an si lo, sobul ih an kheng nak kha mipi thinheng pawl an si lo, thi dingih dan pe tu kha jews pawl an si lo, Zesu amah nih nangmah le keimah luat nak dingah a hril mi a si sawn.

Rome ralkap pawl nih, khengbet tum lo hman sehla, amah ten a khengaw ding a si. Lettama thiammi a si ih, tlawngkheng kheng cu a thiam zawng tak a si fawn. Zesu cun, tlawngkheng ih khengbet a ttul ziang a thei. Ziangah tile kan sualnak pawl cu thuhhlo in an um theinak dingah a si. Curuangah Zisu cun, a mah ten a khengbet aw tinak tluk asi. Thlipi daitir tu kut in na sual nak a daih tir. Biak in a thiangfai nak kut in na thinlung a lo fai tir. Cumi kut cu Pathian ih kut a si. Tlawngkheng tla kha Pathian ih tlawngkheng a siih, Zesu kut cu tlawngkheng in a ong tlang vekin, vansang kaa cu nan le kei hrangah a ongaw zo a si. Amen..

Thianfainak…Bawipa nih cu kan thil tuah sual mi in ngaithiam lawng silovin, in lak fai sak ttheh a si. A hnenih pek ding lawng si kan tuah theimi cu. A nih cun, sualnak kan tuah zo mi lawng si lovin, kan tuah rero laimi sual nak pawl tla in ngai thiamzo. Tuni ah sual nak kan tuah rero lai mi a um maw? Zu kan inn tamtuk maw? Na hna ttuan nak le nu pa sinak ah rin na um lo pang maw? Paisa a si lo zawngin kan hawl pang maw? Kan nun nak hi a si lo zawng in kan hmang pang maw? Kan nei a si le zianghman suallo vekin um ding kan si lo, tlu theilo vekin um ding kan si lo. Pathian hnenah kan feh a ttul I Jn1:9.

Zesu cu Pathian tuufano ti kawh hlan kum thawng tampi ah, Pathian in ngaidam nak ka lo pe ding tin in rak tiamkam zo. Jeremiah hnenah “nikhat ah cun, an sual nak ka thei nawm lo ding” a ti, Hosea hnenah cun, “ka miphun an si dingih, an Pathian ka si ding” a rak ti. David hnenah “an sual nak cu nisuah nak le nitlak nak vekin a hla aw ding” a ti. Ni ni khat ah cun, kumkhua meili pi ih in thlak theitu Pathian nih cu, kan sual nak pawl kha zoh nawn lo in, Cross ruangah ngaithiam nan si zo in ti leh ding.

Matt; Phurrit phurmi pawl…. Himi tongfang Zesu in a tong laiah, ziang si pei a duh san, a serious ngaingai maw? Thil rit nan nei maw, ka lo sawng ding in pe uh tinak thawn a bang aw. Kan nunnak ih in ti chau tu le in buaipi tu thil hnawm hh Zesu in rak keng uh, ka lo sawng ding a ti. Minung hi sual thawn nung dingih tuahmi kan si lo. Vawi tampi cu keimah ten ka take care aw thei ko kan ti nan, beidong can a um ringring. Kan sual rit, kan thinhar nak phurrit pawl cu kan mah ten phur dingah an rit tuk. Zisu in cu pawl cu ka hnenah ra kenguh in ti.

Kan ni kan veng cu tlawngkai ni thum zing tinten hnawmhlawn ni a siih, tlawngkai ni hnih zan ihsin kan inn sungih hnawm hmuahhmuah cu hnawmbawm tumpi ah retin inn hmaiah ret cia ringring a ttul. Asinan, minung pawl ih kan sual bawrhhlawh le sual nak pawl cu nitin maw, zarhtin maw tu le tu hlawn ttul lo dingin, Jesu in vawikhat ah damsung daihin in hlawn sak zo? Hnawn na nei lai maw?

Thursday, November 6, 2008

Positive Thinking Skills (taken from MCHD Bulletin)

Is your cup half full or half empty? Many say your answer to this age-old question determines whether you are an optimist or a pessimist. According to Webster’s Dictionary, optimists are individuals who expect the best possible outcomes and pessimists have a tendency to take the least hopeful view. Which are you? When you are faced with challenges in your life, is your first thought,“ I can figure this out,” or “I can’t handle this”? If your first thought is often negative, you are most likely considered a pessimist.

Did you know that the way you think determines your attitude? Think about it. Do you know someone who has a bad attitude on most days? When reflecting on conversations you have had with this individual, you will notice that during most conversations he or she was complaining or making negative statements. You may even recall occasions with this individual.

Unfortunately it is true, thinking negatively can cause you to have a bad attitude and others won’t enjoy being in your presence. Most people enjoy being around positive thinkers because they seem to be happy and full of life on most days. This does not mean that all positive thinkers are born this way. Many of them make conscious efforts to think positively.

Let’s be honest. Some people do wake-up in the morning with cheerful attitudes, but many of us work hard at thinking positively. The fact is, if it is not natural for you to think positively, developing positive thinking skills will be challenging. Don’t let the challenge be the reason you give up without making a conscious effort toward positive thinking. A positive mindset is an essential skill to possess if you want to be successful in the workplace and also live a healthier life. Are you ready to be a positive thinker?

Practice Positive Thinking

First, you must make the commitment to counteract negative thoughts with positive thoughts. This can be easy if you make a game out of it. The game begins when you wake up in the morning and lasts until you go to sleep at night. Whenever a negative thought enters your mind or you begin to make a negative statement, stop yourself and replace the thought with something positive. The following chart from www.mayoclinic.com provides great examples to get you started.

Negative Thoughts
I’ve never done this before
It’s too complicated
There’s not enough time
There’s no way it will work
It’s too radical a change
No one bothers to communicate with me
I’m not going to get any better at this

Positive Thoughts
It’s an opportunity to learn something new
I’ll tackle it from a different angle
Let’s re-evaluate some priorities
I can try to make it work
Let’s take a chance
I’ll see it I can open the channels of communication
I’ll give it another try


Concentrate on Solutions

Next, you must concentrate on finding solutions to problems. If you read each question in the chart closely, you will notice that positive thinkers concentrate on solutions instead of focusing on problems. Many times, negative thinkers have a difficult time moving past the problems at hand. To become a positive thinker, you must rationalize your thinking. It is fine to acknowledge a problem exists, but it is not healthy to dwell on the problem. When a problem occurs, take out a sheet of paper, not the problem and begin writing down possible, take the initiative to ask foe help or clarity. In utilizing these techniques, you will experience a positive attitude, enjoy your job and begin to feel better about yourself.

Don’t Be a Victim of Negative Thoughts

Many of us have been victims of negative thoughts most of our lives. Although no one can change their thought process overnight, it is important to work on improving it every day. When people allow themselves to become victims of negative thinking, they feel insecure, don’t enjoy their jobs and sometimes make efforts to entice in the workplace, encourage co-workers to join you in the challenge of conquering negative thoughts.

Don’t allow negative thoughts to give you a bad attitude, create negative morale in the workplace or leave you felling defeated. You are not a victim. You must make the choice to challenge yourself to think positively. Before long, you won’t think the cup is half empty or half full, but you will begin to realize it is overflowing with possibilities.

Wednesday, October 1, 2008

Dam Nak! (Sermon)


2 Siangpahrang 5:3-18Himi Bible cang pawl a zaten kan siar ah cun, simfiang hman ttul lo ding khawpin, Naaman timi ralbawipa ih thuhla kan hmu thei. A tawi zawngin rak sim ka tum ke. Himi Bible cangthlan ih ka tarlang duhbik mi pahnih an um, cucu ralbawi Naaman le an hnenum nute, saal ttuan dingih Israel ram ihsin an hruaimi an si. Himi Bible ih a ngan vekin, Naaman cu Siria ralbawi, hmingthang le siangpahrang ih mi rinsan raldo thiam ngaingai, raldo tinten neh ringring mi pa a si. Asinan, hi ral bawipa in nat tthalo, fihnung zetmi natnak, phaarnat a nei ta riai. Nikhat hnu nikhat a nat a luar vivo tikah, an hnenum nu te cun, a bawinu, Naaman ih nupi hnenah cun, “Ka bawipa hi Samaria ih a ummi profet hnenah va feh sehla ka va duh so! A phaarnat hi a damter rori ding,”tiah a sim. Himi an saalnu le an hnenum nu te ih, ttawngkam hi tthaten kan ruat a si le, ttihnung ngaingai mi a si. Ziangah tile, saal pakhat in kha vekin ttawng le sim ngam ding hi thil awlai a rak si lo. Cu bakah Naaman te hi anung Pathian biakmi an si lo. A pi le a pu an thinheng sehla, a nun nak tiang a cem theimi a si. Asinan, kha nu te cu a biakmi Pathian ih thil te theizia a thei fiangih, a nun nak hrangah ttih nung hman sehla, ral ttha zetin a pinu a sim ngam nak a si. Cucu zumtu taktak pawlih thil tih dan ding khal a si. Cu ticun, Naaman nupi khal cun, a beidong tukah, an saalnu te ih, thurawn cu lungkim pi in a pasal cu Samaria lam pangin a pok suak si kha. Vawitampi cu, Bawi Zisu in kan mi nautakmi le zianghman ih kan siarlo mi milai pawl hmangin hna a ttuan duh ttheu a si. Vawi zingzat kan rak el zo?Cuticun, Naaman cu laksawng tampi a siangpahrang in Israel siangpahrang pek dingah a kenih, a pok suak. A siangpahrang pa in a rinsan tukmi a ralbawi Naaman cu dam tir zangzang a duh tuk tikah, dam nak cu tangka le sui le ngun thawn lei a tum mai si kha. Asinan, Israel siangpahrang in a rak hmuh tikah, “mangbang in a hnipuan a thlek ṭheh ih, “Ziangtin so Siria siangpahrang in hi pa hi rak damter aw tiah i ti men? Nunnak le thihnak huham nei Pathian ah maw i ruah? a ti sikha. Thinlung, taksa le thlarau dam nak hi leitlun hlawnthil in lei theih a si lo.Atawizang cun, profet Elisha in a net nak ah ralbawi Naaman cu Jordan tiva ah vawi sarih hnim aw ding in a fial tikah, awlai te Naaman in a tuah duh lohli hrimhrim lo. Ziangah tile, ralbawi hmingthang pakhat veih, miram ih tiva fate pakhat ih hnim aw men ding cu a siangaw lo si kha. Amah le amah a duhaw tuk lai. Pathian hnen kan pan tikah, kan si nak le kan thiamnak pawl kan tanta an ttul a si. Ralbawi pa cun, profet Elisha in kutsuang in thla i cam dingih ka dam ding tin a rak beisei nasa nan, a beisei vekin a rak si ta riai lo si kha maw! Vawi tampi cu Pathian in cutin i tuah sak dingih, cutin ka um ding tin kan suangtuah ttheu nan, Pathian ih in tuah sak dann le kan suangtuah dan cu a linglet aw ttheu a si. Vawi tampi minung lam in Pathian duhdan le hnattuan dan kan theithiam lo ttheu.Cuticun, Naaman khal cu, a sinak taktak mi tampi ih an rak theilo mi le an rak hmu dah lo mi cu, Jordan tiva kap mi tampi hmaiah a lang tir a ttulta si kha. Khami laiih a ruat dingmi cu, “ka ralbawi thuam ka hlih cun, ka phaarnat le ka taksa siat nak hmuahhmuah in hmu ttheh ding sikhaw….” a ti tengteng ding ka zum. Asinan thlan ding dang lamzin a nei nawn lo. Dam a duh ah cun, a ralbawi sinak kha hlih in, lawngfang kheh ih a um ttul hmaisa si kha. Cuticun, ngamlo le mualpho cingin, a ralthuampi cu pakhat hnu pakhat a hlih ih, Jordan tiva sung ah a ttum ta si cu.Jordan tiva sung a um lai khal ah, a ruat dingmi cu “vawi sarih rori ka hnimaw dingih dam lo pang sehla, ka mualpho ding sikhawh aw…” tivek tla in a ruat men ding. Cu ti cun, “vawikhat, vawihnih…” tin a siarih tisung ah cun a hnimaw. “Vawithum…” a taksa a hung zoh dingih, danglam nak a um cuang lo cun, a thin phan nasa ding. “Vawili, nga, ruk…hmmm..thih le thih vawisarih” a ti ih, ti sungin a rak suak sal tikah cun, “a taksa cu a dam ṭheh ih naute taksa bangin a ngil lellel. Cuticun mi thiangfai ah a cang.” tin Bible ah fiang ten kan hmu. Duhdawtmi unau pawl, pianthar nak diktak kan neih tikah cun, kan sinak hlun (original) hngakih ttha sawnin Pathian in in thleng thei a si.Tuini ah kan unauza lakah, Ralbawi Naaman vekin thlarau lam ah damlo kan um maw? Nitin kan nun nak ah, mi ih hmuh theilo mi harsat nak le mi ih theih leh hmuh kan phanmi pawl an um pang maw? Cu vek pawl an um in kan nei ve a si ah cun, Pathian hnenah ap hna thiam in, kan pan ah cun, damnak kan hmu ding a si. Kan mah le kan mah duhaw in le ralbawi Naaman ih, ralthuam vek hruk ringring in kan hlih duh lo ah cun, dam nak famkim kan hmu theilo ding a si. Kan phaar natnak dam ding ah cun Jordan tiva ah vawisarih hnim kan ttul a si.Pathian in kan zate hrangah thlasuah pe hram seh…..Amen…

Kan Beidong Ngaingai Maw? (Sermon)


Mtt.9:20-21, Mk. 5:21-34, Lk. 8;40-48

Himi Bible cang pawl sungah hin kum hleihnih sung thiisen dawk ih natnak tuarnu thuanthu kimten kan hmu thei. Himi nute ih a natnak tuarhar daan zia ding cu, mipa pawlhngakin nunau pawlin an thei thiam sawn ding. Ziangah tile thlatin ni hnih thum sung thii an neih hman khi, a tuar har pawl hrangah cun a harsa an ti nasa. Abikin Judah daan ah tla cu nunau pawl thii an neih tikah, mithianghlimlo ah an retih, hmundang tenah, thii an neih sung hmuahhmuah cu an mah te lawng an um tir. An thii a rat nawnlo in, khawlh aw verver in milak ah an tlang thei sal.

Judah daan kan zoh ah cun, himi nute ih kum hleihnih sung rori a tuarh daan zia ding hi, kei tla cun ka ruahnak in a daih lo. Himi nute hi, thlakhat cu simhlah, kumkhat khal silo, kum hleihnih sung rori sun,zan ih thiineih ding cu a ruatin ka ruat thiamlo. Amah le a mah hi a ningaw ding bakah, a rim hrimhrim hi tuarhci a si lo ding ti uh law! Milak ah le duh vekin a tlang ngam lo ding.

Kan Bible ih a sim dann ah, a neihmi paisa hmuahhmuah thawn Dr. tthattha rawn in leh si tthattha leiih a enkawl aw nasa nan, a dam thei cuanglo ti si kha. Amah lawng beidong si lovin, a tuamhlawmtu Dr. pawl tiangin an bei a dong ti si kha. Himi nu te hi damsan cu a neilo rori tinak a si mai. A va beidong thlak zikve! Asinan, vawikhat cu van tthat leh malmak ah an khuaah “Zisu” timi tlangval hmelttha midam tir thei a ra ding ti a theih tikah, thih le thih tin mipi lak ah a rak bawh ve si kha. Hitawkah, mipi lakih va suak ding hmanhi, mipi in an theih cihcet ah cun, mi fihnung le dann thlunlo tin, hnarpawn ah an hlawn theimi a si. A nung nak tianghman a cem theimi a si. Asinan, himi nute cun, thih le thih tin a pawk suak si kha.

Mipi lakah midang vekin langsarin a tawngngam lo tikah, Zisuh ih puanzim te tal dai ngah tengteng dingin a zuam si kha. Citicun, Zisuh ih puanzim te a dai veten Zisu in, “Mi pakhat khat in i tham a si, ziangah tile ka sung ihsin huham a suah kha ka thei,” tiah a ti.” Hitawk ah hin, Zisu in a dunghlun pawl a sut tikah, a dungthlun pawl cun, hitluk minung tampi lakah zobikin a lo tham ticu sim a har ding an ti. Duhdawtmi unau pawl, tuini ah mitampi cu “Zisu, Zisu, hosanna” ti celcel in le Zisu dung ka thlun an ti ttheunan, Bawi Zisu huham suak khawp dingin an thlun in an ring taktaklo a si. An thawn an thang ruri nan, huham a neilo a si. Himi thisen dok nu te cu, mivekin a feh theilo bakah, a au ciamco ngamlo nan, a zumnak in a dam tir ta riai. Amah vek zumtu si hi a hlawk sawn ti uh law!

Zisu in “Zoin in tham?” tin a sut kha a theih tikah, khami nute kha a thin maw a phang ding, a lungawi sawn pei ka ti rero ttheu. Zisu in kha nute zumnak a theih tikah, “Na zumnak vek in na dam” a ti si kha. Cutlukih lungawiza thuttha cu khami nute nun ah a um nawn ding ka zum lo. Judah dann hmuahhmuah pah tlang in le, zumnak maksak thawn Zisu a pan tikah damnak a ngah ta riai si kha. A va sunglawiso!


Duhdawtmi unau pawl, tuni ah ziangvek dann le dunn in ha in phuarbet ringring lai, kan nun hi kan ning cuahco caan a tam maw? Na bei a dong taktak zo maw? Nitin kan nuncang ziaza ah kum hleihnih sung thiidok hngakin ten um in kan um maw? Kan rim a sia hiamhiam maw? Thinlung, taksa, thlarau damnak pe theitu Zisu kan pang kei uh. Krih ah cun Judah dann, Lai dann, Miraang dann ti a um nawn lo,miluat kan si ttheh zo. Zumtu hrang ah cun Krih dann lawng a um.

Pathian in a thuthangttha thlasuah pe hramseh! Amen…..

Na Inn Hnen Zo Asi? (Sermon)



Baibal caang: Luka 10:25-37…

Himi Baibal caang hi kan siar le cu, a tawi zawngin Samaria mittha pa tahtthim nak thuhla fiang zet in kan hmu thei. Tu sun ah nang le kei tla mi pakhat khat nih na inn hnen zo a si? In ti sehla zo si kan ti ding. Mi tamsawn nih cu kan inn kiang ih um vemi pawl maw si lole kan rualpi ttha bik tivek maw kan inn hnen an si kan ti men thei. Asinan Baibal nih cu danglam zetin in zirh. Himi Baibal caang hi thuk deuhin kan zoh tum hnik pei.

Hitawkah, dannthiam pa (lawyer) nih Bawi zisuh kha “Kumkhaw nunnak co thei dingin ziang ka tuah ttul?” tin a rak sut. Hipa nih a sut duhnak san hi kumkhaw nunnak nei duh ngaingai ih sut si sawn lovin, Zisuh nih ziangtin a tipei timi ruahnak ttha lo thawn a sut mi a si. Tulai san ih hrekkhat nih “ka va khawm dingih tusun thusim panih ziang a sim pei?” tifang ih ruahnak thawn a sut mi bek tluk hrawng a si. Zisuh nih cu a thinlung a thei keukeu. Asinan, lungsau le aw nem ten “Baibal sungah zingtin a um tin?” a suttu pa kha thusut nak lala in a sang riangri. Daanthiam pa a cem ta riai aw. Thu ka sut a tinan, amah riangri kha Zisu in thu sut nak in a thusutmi kha a let si kha.

A tawizang in cu himi Baibal caang kan siar le kan hmu dingih, Baibal ih Bawipa cu na thinlung zaten duhdawt ding, na inn hnen na duhdawt ding tivek pawl kha cu ka nauhak laiten ka tlun ttheh zo a ti si kha. Asinan, hitawkah ka inn hnen cu zo a si a ti lala fawn. Cu tikah Zisu nih himi “Samaria mittha pa tahtthim” nak in a sim fiang.

Israeli pawl ih daan ah cu Israel mi nih gentile (Israel) a silomi a va thah le khal sual a si lo. Cubakah gentile mi thizik te an hmu hmanah tuamhlawm dingin ttuanvo kan neilo ti a si. Hitawk ah Israel pakhat cu Jericho le Jerusalem karlak ah khawl a tlawngih, misual pawl nih thi dawk thi dawk lo in an tanta ti si kha. Himi lamzin hi, tihnung ngaingai mi lam si a si, Khami san lai ah cu thisen in khatmi lamzin tin an rak ko, ziangah tile himi karlak ah misual le mithat hmang an tam tuk. Himi lamzin cu Jericho le Jerusalem karlak ah a um mi a si. Ahmaisa bikah khami lamzin ih ra lang cu puithiampa a si kha. Puithiam pawl cu Pathian thawn direct in biakw in, mi hh ih sual thlah dinhih dil thei cu an si. Biakinn ih a thianghlim bik hmunah an mah lo cu lut thei a si lo. Cupa cu Jerusalem ah raithawn nak le sual thlah nak pawl a vatuah hnuah, Jericho ih tlungsal ding in a feh lai fang a si cu. A miphun pi a si rori mi a hmu konan, misual pawl nih in thah ve pang ding ti aphang ih, a run ngam ta riailo. A kiangkap a zohih mi nih in hmun lopam tin a feh san si kha. Cuvek puithiam cu a va mak ee! Tuni ah tla cuvek puithiam, Pathian hnattuan an tampi ding. Mi mithmuh lawngah Pathian hna ka ttuan an tiih, mi nih in hmulo tiveten duh tawkih nun tivek kha a va pawi em.

A pahnih nak ah cu, Levite timi Israel miphun lak ih, Pathian hna ttuantu ding ih Pathian rori ih hrilmi miphun a si mi pa a ra ve si kha. Tthenhra tthenkhat cu Levite pawl hnenah pek a rak si ttheu. Khapa khal Jerusalam lam ah va khawm in sermon ttha zet a va pek hnuah a ra tlungsal ve cu si awm tak, a lamzin ah mi thizik te a miphun pi a hmu ta riai. A ni khal a kiangin a va zoh nan, zohman nih in hmu lopam tin, thih ttih ah a tlang san daih si kha. Khami sun ah Jerusalem biakinn pi ah hmuah nasa zetin, mi zangfah nei ding tivek le Pathian duh zawng tuah ding pawl Jerusalem ah cu a sernmon nasa nan, amah can nagingai a thleng ih a sim vekin a tuah thei ta riai lo.

A neita bikih ra mi cu, Israel miphun pawl ih an nautak emem mi Samaria pa te a si. A hmu veten hliamhma tuarpa cu a va zohih, a theihtawk suahin a tuamhlawm si kha. Zangfah ngil neinak neimi pa a si. Hitawkah, gentile pawl nih Israel pawl hi an ngaih ve ce lo ding. Ziangah tile an nautak tuk. Asinan, hipa nih cu zangfah nak thinlung a nei ih, a tuamhlawm. Cu lawng sivoin, a hma pawl cu oil le sabit wine in a khawlh sak si kha.

Sabit wine le oil hi Israel dan ah cun hliamhma an pu tinten thianhlim nak ah an hmang mi a si. Cumi um zia cu oil kha thlarau thianghlim a si ih, sabit wine kha thinsen ih thiangfa tinak a si lala. Riakbuk kha kawhhran a kawh hmuh duh ih, paisa pahnih a pekmi kha lawman a kawhhmuh.

Commentary dang ih a sim dan lala ah cun, paisa pahnih kha bawipa zanriah le tihnim (baptism) a kawh hmuh ih, riahbuk kiltu pa kha pastor le Pathian rawngbol tu a kawhhmuh an ti. Hitawkih Jericho le Jerusalem hi leitlun kan um nak le Vanram a kawhhmuh ih, himi karlak khual kan tlawng sungah, setan (misual pawl) in kan thlarua nung cau ko le thih zikten tuah in tum ttheu. Biaknak lam, dann theih le tlun teima lamin, kan runaw tum ttheu nan cu pawl cun in run theilo ruangah, a tawpnak ah Pathian fapa Jesu (Samaria mittha pa) cu run dingah kan hrangah a rak ra. A rak kir hlan sung (till second coming) kaawhhranah um dingin in tiamta ih, a rat sal tikah, lawman siar cawk lo thawn a ra sal leh ding.

Unau, na inn hnen zoha a si?

Pathian in a siartu zate parah thlarau cah nak in pe hram seh…..Amen……

Wednesday, July 23, 2008

Tleunak (Sermon)


Johan 8:12…..Jesuh cun Farasi mi pawl hnenah, “Kei cu leilungih tleunak ka si. Zokhal keimah i thluntu cu a nunnak ah tleunak a nei ding ih khawthim sungah a feh dah lo ding,” tiah a ti.

Thuhmaihruai:

Scientist pawl nih tleunak ih rang zia (speed of light) hi second pakhat ah peng 186,000 a si an ti. Cucu speed hh lakih rang bik a si. Himi hi tthaten kan ruat le cu, kan biakmi Pathian, thleunak ka si a ti tu Pathian kan nei hi a ropi tuk ka ti. Culawng si hrih lo, a nai bikmi arsi ah minung feh thei hman sehla, kum tampi a ttul ding ti a si lala. Cumi mangbang za siar cawklo, arsi le planet 9 le ni le thlapi tuah ttheh tu cu kan biak mi Pathian a si, Amah control a si ttheh. Pathian hming thangtthat in um ko seh. Amen..
Tulai san tthalo, Pathian ttihzah lo le san tthalo zetih kan um bakah, Krihfa ka si tiaw ve mi pawl nih hman kan biakmi a nung Pathian hming hi, duhduh in kan hmang ciamco. Hrekkhat nih capo nak ah hmangna, hnih suahsai nak ah hmangna in a khat. A sunglawi tukmi le a thianghlim bikmi Pathian hming hi upat kan thiam a ttul.
Baibal sungah kan zoh a si le profet le Pathian hnattuan tampi Pathian ih sunglawi nak le larnak an hmu tikah, an mang a bang, zianghman simsal theilo khawpin, Pathian huham in a zel hai. Pathian ih sunlawi nak an hmu tikah, ziang an si lo zia le an fateh zia an thei aw. Cu pawl lak ihsin a tanglam ih Pathian mi hman pawl hi Tleunak a si mi Pathian an hmu tikah ziangtin an um, an experience ti pawl kha a tawizawng in kan zoh ding.

Job. 38-41 le 42:1-6 pawl kan zoh a si le, Job in Pathian sunlawi zia le Pathian a si nak a hmu fiang tikah nat nak a tuarmi pawl kha nep tuk in a thei aw si kha. 42:5-6 ah .. “Culai ah cun ka hna lawngin ka lo thei, a tu ah cun ka mit rori in ka lo hmu zo. Curuangah ningzat in ka fih aw ih, leivut le vutcam lakah to in ka sir aw a si.” a ti ta riai.

Isaiah 6:1-4 ah hitin a um lala…. Cutikah kei in, “Ka cem a si! Ka ruahsan ding zianghman a um nawn lo. Ka hmur ihsin a suak mi ṭongkam hmuahhmuah cu a sualmi ṭongkam a si ṭheh; misual lakah ka um ih hmurka thianglo lakah ka leeng. Atu ah ka mit rori in siangpahrang, cungnungbik BAWIPA ka hmu fawn,” tiah ka ti. Pathian mihman profet tumpi nih hman hi vekin a hmuhaw ah cun, kan nih mi menmen tla cu sim ding a um lo.

Ezekiel 1:27-28 le Daniel 10:8-9 ah khal Pathian sunlawinak an hmu tikah an thi zik si kha. A va ropui em…Ezekiel nih, 27Cuih pianhmang cu meisa sungih a tleumi dar vaam bangtuk a si. A kiangkap hmuahhmuah cu vaangzet in a tleu. 28Vaangro bangtuk in pianzia phunkim a nei. Hi tleunak cu BAWIPA ih umnak langtertu a si. Tleunak ih a khatmi Pathian cu a va ropui em, Amen..Daniel khal lar aw nak a hmu tikah, a tha a cem ih, a it that cih rori si kha. Pathian huhma a va nasa em. Hitluk ih ropi le thil ziangkim tuah thei Pathian kan nei ko nan, vawi tampi kan thin a phang ttheu. Thin phang nawn hlah uh si. Tleunak ih khat kan Pathian cu sunglawi in um ko she.

Himi Baibal hlun san laiih, profet le Pathian mi hman pawl cu Pathian ih sunlawi nak an hmu tikah, an nun a danglam tir ttheh. Baible thar san ah cu a fapa Jesuh in a rung lang. Jesuh khal a dung thlun tu hrekkhat in larnak an hmuh tikah, an lungawi tuk ah mangbang vansang in an um thotho. Matthai 17:6 ih Peter, James le John hruai in, hmel danglam nak tlang ih a feh pi laiah, Elijah le Moses thawn an lang an hmu cu, nuam an ti tuk le sunlawi an ti tuk ah, thlam lamlam sak sak an tum ciamco kha. Ttih tla an ttih fawn. Cuvek Pathian huham neimi kan nei cu mi vanttha kan va si lawm mam em?

Luke 5:4-8 ih Peter le a rualpi pawl zanvar nga an awk thei lo ih, an beidong laiih Jesuh in nga tampi a awk tir tikah, Peter cu a sualzia le ngakaih thiam a rak tiawk nak a ziaza hlun hh kha ningzat nak le siraw nak ah a cang ta riai. Sualnak neilo tuu fano Jesuh a hmaiih a vun hmu cu, “Bawipa, tlangaw, misual ka si” a ti ta riai si kha. Asinan, kan Bawi Jesuh cun zohman in tansan dahlo ih, Peter tla kha a dung thluntu le a mah hrangih rinum pakhat ah a cang tir sawn si kha. Unau nang le kei teh Jesuh mithmai hmu sehla, kan sualnak le kan si nak pawl kan zoh ngam pei maw?

Paul khal Damaskas khualam pang in zumtu pawl hniksak ding a feh laiah, tleunak a si mi kan Pathain in thleunak in a lam zin a kham sak daih mai si kha. Nithum sung khua hmu thei loin, a mit a caw ta riai. Mifel, mifim, cathiam, pa ralttha, lalfa ra tiaw ve pa, duhaw ve emem pa hmankha theunak in a sun cun, nithum sung rori rawlei lo ti in lo le mit khua hmu thei lo ah a cang riangri. Pathian in minung in hmang duh tikah, minung lamih kan thil ti theinak le kan uaraw nak pawl a lak hmai sa ttheu. Culawngah, Pathian mi hman kan si thei. Pathian in minung hnenah a lar aw tikah minung si nak in a tuarlo ttheu ti a si ruangah, “Ttih hlah” tin in ti hmai sa ringring a si.

Thutawp

Tu sun ah u le nau nang le kei teh kan Baibal sungih zumnak lamih kan pu le pa pawl vekin maw Pathian koh nak kan co hlan ding. Tleunak ih a khatmi Pathian cu ziangtin nang le kei in kan biak ve ding. Paul nih cu kan Pathian cu Lal hh lak ih Lal bik, bawi hh lak ih bawih bik a ti. Nang le kei in the a thianghlim mi le huham thawn a khatmi kan Pathian hming cu ziang tin kan thangtthat ding? Pathian hming sunglawi cu a sunlawih kan thiam pei.

Leilung pumpi tleunak dingah ni pakhat lawng a tawk ih, misual le minung pawl tleunak ih kan um theinak dingah tleunak bawi a si mi Jesuh a tawk. Tleunak sungah sual tuah a theih lo ih, tleunak in thim a hua. Theunak maw thimnak ah kan um? Pathian in a siartu zaten thlasuah in pe hram seh….Amen
(July 23, 2008)

Thursday, July 10, 2008

Thla kan cam tawk maw? (Sermon)



Jimmy Carter, USA ih president 39th nak rak ttuan dah pa cu, mi piangthar ngaingai a si. Democratic party hi liberal deuh leh Pathian theilo deuh in an hmu tlangpi nan, Carter cu Democrat party lakih Pathian theibik president a rak si. President a ttuan veten (interview) an tuah nakih an sut mi cu, "president na ttuan hnuah nikhat ah vawi ziangzat thla na cam?" ti a si. A simmi cu "President ka ttuan hnu cu duh vekin caan ka nei thei nawn lo ih ni khatah vawi 24 lawng thla ka cam thei thlang" a ti ta riai. President a ttuan hlanih a thlacam tam dan ding zia cu.....????

Tutum cu Bible cangthlan tam deuhin ka rak ngan ding. Daniel 6:10, 3:16-18, Tirhthlah 8:22, Rom 12:12, 1Thesolon 5:17, Matthai 26:41, Mark 11:25. Daniel 6:10 lawng ka rak ngan lang dingih Bibal bung cang dang pawl cu, nangmah ten rak siar dingah ka lo dil.

Danial 6:10Siangpahrang in a hmin a khen zo, tikha Daniel in a theih tikah a inn ah a tlung. A inn tlunta khaan ahcun Jerusalem lam hoi in sangkate an um. Cutawkah a tuah ringring ṭheu vekin a ong awmi sangkate pakhat kiangah cun a khuk a bil ih ni khat ah voithum Pathian hnenah thla a cam.

Daniel hi Pathian mihman zetmi (major profet) profet picang timi pawl lakih pakhat a si ve. Daniel cu tlangval ttha, mirin um,Pathian ttihzah zetmi a si. Babylon san tthat laiih, cathiam pakhat tla a si. Daniel cu mifel le cathiam a si vekin, Darias timi ram uktu pa cun, ramkulh 120 uk dingin mi pathum lakah a hril ve. Curuangah Daniel cun ramkulh 40 parah thu neih nak a nei tinak si cu, a ropi nasa. Ramkulh cuzat uk ding cun fim le thiam nasat a ttul nasa ding ti auh. Man khal a man lo nasa ding. Asinan, nikhat ah a malbik vawithum cu, sangkate ongin Jerusalem lam hawi in nitin thla a cam thei lai. Nan le kei, ramkulh pakhat hman uk lomi in teh nikhat ah vawi ziangzat ha thla kan cam?

Daniel ih rualpi pathum, tlangval hmelttha Shadrak, Meshak, Abenego pawl tla milem biak duh loin an um ih meidil sa ngaingai sungih an thlakzikah ziang an ti..Meisa alh sungin in hum theitu Pathian a um a si ahcun kan biakmi le kan rianmi kan Pathian lawnglawng a si ih amah cun na cahnak huham sung khal in in hum ko ding. In hum lo a va si hmanah, siangpahrang bawipa, na khawzing pawl cu kan bia lo ding ih na sui milem tuahmi hmai khalah kan kun lo ding, ti cu in theihsak cia aw,” tiah an ti. An va ral ttha lawmman ve ti auh. Fala hrangah cun, hi pawl vek thlangval hi si pasal dingih nan hril dingmi. Mi ral ttha, huaisen ka timi cu hi te pathum vek hi an si. An biakmi le an zummi zo a si, ziang a tuah thei ti an thei tuk si hi. Hi te pathumih zumnak vek hi kan va ttul em. Mitam pi cu Pathian hi kan hrangah hlawknak a um lo ah cun, kan biak ttha duh lo, kan phunzai theu. Asinan hi te pathum cun, Pathian in in hum lo hmanah, Pathian cu kan phatsan dahlo ding an ti si kha. Nan le kei teh kan tingam ve kem?

Vawikhat cu South Korea ih Pathian hnattuan mihming thang kawhhran member 700,000 lenglo neitu Dr. Yong Ki Cho ih (spelling ka sual ding) fapa (food poisoning) rawl a ei sualih sizungah a thleng. Dr. pawl in a ril pawl in an tuar loih, zinghman kan tuah thei nawn lo an ti ih, a fapa te cu a thi ta riai. Cu veten, Dr. Cho cu zisung in tlunlam ah a kaiih, khukbil in nasa zetin thla a cam ciamco. Thla a cam laiah, setan cun, "Na fapa cu a thi zo, thla cam man a san tlailo, Pathian hna ttuan pa na mualpho riai" tin a hniksak rero. Asinan, Dr. Cho cu thla a cam rero thotho ih, a fapa te cu nasa zetin a thil ei mi pawl a luak suak ttheh salih, arak nung sal. Himi a thlacam sung hi nazi kar tam ngaingai sung a si an ti.A fapa in a sim mi cu, "Ka pa ziangah thla na cam ee, kei cu Bawi zisu nih ka kut in kaiih, Sui ih tuahmi khawlipi mawi ngaingai mi sung kan lut zik fangah, Zisu in 'na pa thlacam ka hnial theilo, va ttum hrih aw la, neh hnuah ka lo ko sal leh ding' in ti" a ti. Unau tusun ah nat nak na nei maw, cancer, TB, Hepatitis tvp le mi rel hmang natnak, mi huatnak natnak, mi iksik natnak, hurnat nak, rittheih thil duhnak, duhham nak, sual tuah duh nak natnak tvp. Cu pawl cu kan biak a nung Pathian in a dam tir ttheh thei. Zumtu thlacam nakin tih theilo mi a nei lo.

Zumtu nun ah thlacamnak neilo cun, umzia a neilo. Thlacam lo nun cu tidai le dawm pe lomi antam hmuan thawn a bangaw. Thlacam nak nun um lo cun, thlarau lamah a thangso aw theilo bakah, hnangam nak ngaingai a um theilo. Bible tlawng ka kai laiah, nikhat ah a malbik nazi pahnih sung tal Bible siar le thlacam in caan ka rak hman dah. Kha laiih, ka nun hlimzia le ka thawveng dan kha ka ngai cuahco. Tu ah cun zingtin Bible (Our Daily Bread) "Nitin thlarau rawl" siar le khuhbilih thlacam bak lo cu, ka ti thei tuk nawn lo. Hihngakin can tam ka pe tum rero lai. Asinan um men khalah ka thinlung ten thla cu ka cam ringring. Sim duh sawn mi cu ca kan zir laimaw, mawtaw kan mawn lai maw, hna kan ttuan lai maw khalah, kan thinlung ten thla kan cam thei ringring a si. Kan Pathian hi a va ttha em, kan mah kan siarem naknak in thlacam in kan biak thei. Pathian hming thangtthat in um ko seh! Nupi pasal nei, fate nei kan si ah cun kan nupi/pasal fate parah kutsuang in thlacam sak uh si. Thlacam kan ttul. 1 Thesolon 5:17 ah "Thlacam ringring uh" a ti.

A net nak ah.....

@Khawlvelih lalbik a simi, (super power) neimi USA president hlun Mr. Jimmy Carter cun nikhat ah vawi 24 thla a cam thei lai......
@Profet Daniel, Babylon san tthat laiih prime minister tluk simi cun, nikhat ah khuhbil in vawithum thla a cam....
@Dr. Cho cun nazi kar tam zet sung thlacam nak in thihnak tur a net......
@Kan Bawipa Zisu cu Gethsemani hmuan sungah thlanhri thisen suak in thla a cam...

Unau nan le kei tuni ah kan mai hrang, kan inn sungsang hrang, kan fa le hrang, kan nupi/pasal hrang, kan rualpi hrang, kan ral pawl hrang, kan kawhhran hrang, kan miphun hrang le kan ram hrangah vawi ziangzat mithli tlak, thlanhri tlak le lung kekkuai in thla kan cam? Nikhat ah second, minute, nazi paziat sung thlacam nak ah kan can kan hmang? Thla kan cam tawk maw?

Pathian in a siartu zaten thlasuah in pe hram seh...

Lungawi,
Piangte
(Oct.12, 2007..12:26pm, Indianapolis)

Raithawi nak hngakin, Thungai nak! (Sermon)



Sept. 1, 2007

Seemtirnak 22:1-15
1Cuih hnuah Pathian in Abraham cu a hniksak ih, “Abraham,” ti ah a ko. Abraham in, “Bawipa, hinah ka um,” ti ah a ti. 2Pathian in, “Na duh zetmi na fapa neihsun Isaak cu hruai awla Moriah ram ah fehpi aw. Cutawk ramih a ummi ka lo hmuh dingmi tlang parah Isaak cu mei-ur thawinakah pe aw,” ti ah a ti. ……………………………….

Thuhmai hruai:

Minung (Zumtu) pawl hi vawitampi cu kan hlawhtlin le kan lungawi can lawngah Pathian thangtthat kan thiam theu. Cucu minung dan a sinan, khatlam ah cumi nun cu zumtu nun dik taktak a si lo. Keimah lala khal ka nun ah vawitampi cu thih ka thlang can a tampi. Nun ka paih nawnlo can hi a tam zet. Asinan, Zumtu hmaisa pawl nun thawn ka tahthim aw tikah, ka tuarmi le a har tuk ka timi pawl hi an rak nep te. Paul cun, thawnginn sungih, natnak maksak a tuar lai ah, “cat banglo in Pathian hnenah lungawi thu sim dingin” kawhhran pawl hnenah caa a ngan thei lai si kha. Cuvek thotho in Jacob, Joseph le midang tampi nun ah kan hmu theimi an tampi. Kan hlawhtlin lai le kan nom laiih, lungawi thusim cu a ttha tuk ko ee, asinan kha hngakih ttha sawn cu hlawhtlin lo lai le riahsiat laiih ‘Bawipa ka lungawi “ tih thiam hi a si. Habakuk ih “Bawipa theipi in thei a rah nawn lo khalah, lungawi thu ka lo sim thotho ding” a ti bangin tih zuam cio uh si.


Kan Bible siarmi ah feh sehla..Abraham ih nu le pa pi le pu pawl hi Pathian biakmi an rak silo bakah milem biakmi an raksi. Bible thiam pawlih ngan dan vek a si le Abraham hi a nauhak lai ihsin a pa le pawlih milem a biak duh lo ruangah nasa zetin hrem tiang a rak tuar ti a si. Ziang khal va si ta sehla, Abraham cu anau hak lai ihsin mifel le Pathian nung hawl mi a si ti a lang. A nu le pa hi Pathian zum an silo ruangah a si ding Pathian in “Na ram, na miphun le na pa ih inn taanta awla ka lo hmuh dingmi ramah feh aw” a ti nak san. Abraham cu kan thei cio vekin a feh nak ding a theicia lonan, Pathian thusim mi ngaiin a pok suak mai si kha. A zum vekin tla Pathian in thlasuah a pe.

A tawi zawng cun, a beidong hnuah Pathian ih a tiamkam mi fapa Isaac a pek si kha. Vawitampi cu, kan bei a dong tiang Pathian in in hngak ta a ttul theu. Ziang ruangah tile cumi in tuarthiam nak le pitlin nun ah in thleng theu ruangah a si. Fapa cu Pathian in a pe nan a dil sal lala fawn. Himi lai ah Isaac hi duhnung lai tak, nauhak ngaingai si nawn lo, tlangval taktak le si hrih lo lai fang a si. Tu lai san vek si sehla, a nu le pa cun, kan fapa hi a upa vivo dingih, tlawng tthattha ah kan ret dingih, a ro hrangah cumi khami tin an duat lai tak fang a si ding. Cu laifangih Pathian in na fapa in pe sal aw ti tawngkam vun theih cu, hna sungah a thlum lo nasa ding tiuh…Asinan Abraham cun, “Ziangah ha?” a ti ta riai lo sikha. Pathian in a ttul a ti ve ten, a hnenum pahnih cu a hruai suakih ‘Moriah” ram lam panin an feh mai si kha.

Fa ka nei hlanah cun, nu le pa duhdawt nak hi fapa lam ding hmun in ka rak tahtthim ttheu. Ka nauhak te laiah, hanat ka nei theuih ka nu le pa cun zanvar it loin in pua ttheu. A ttul le zansim khalah Dr. Akui va tthang in si in va lei sak theu. Cu hman cu an fapa neihsun ka si lonan, in duat zia hi a mak a si. Tucun fa ka nei veih, ka fa le ka duhdan hi, fa le in nu le pa kan duhdawt hngakin a luar in ka hmu. Himi laiih Abraham lung nat dan ding hi cu caa ih ngan a harsa ding. A mah hngakih tuar har sawn ding cu a nupi Sarah kha a si, zarhkhat sunglai a fapa zun ngaiah a ttap rero ding ka zum. Ziangah ti le Moriah feh nak cu feh lam tlung lam in ni 6 lai a rei ih, an fapa duhdawtbik le neihsun cu raithawi nakih hlan ding a si fawn.

Tlang tang an tleng cun, Abraham in a hnenum pawl hnenih a sim mi “Laak thawn hitawk ah rak um uh. Kei le ka fapa cu Pathian kan va bia ding ih nan hnenah kan ra kirsal ding,” a ti. Hitawkah, tthaten Bible cang kan siar ah cun “kan ra kirsal ding” a ti ta riai mai si kha. Abraham in a fapa lo ih rak kir sal ding cu a ngai ngam hrimhrim lo a si ding. Culole Pathian in a fapa nungnak a pek sal a zum a si ding kan ti thei. Cubakah Isaac in a pa cu, “Meiṭek le zanthing hmuah kan keng ih thawinak hrangih tuu faate khui-ah so?” a ti betbet cu, pa a simi Abraham hrangah cun, a thinlung kehkuai dan ding hi a mak ding ka ti. Asinan, thiam tak in le zum nak thawn, “Amah Pathian in in pe leh ko ding, ka fa,” tiah a ti. A tawi zawng cun, Pathian in Abraham in Pathian hrangah uimi a nei le nei lo a hniksak nak a si. Cubakah, Jesuh ih in rak tleng nak ding ih thlam a si. Himi “Moriah” timi tlang cu kum tampi rei hnuah in rundamtu Jesuh an thah nak hmun “Calvary” tlangah a rung cang.

Thunetnak:
Pathian in Abraham ih zum nak a hmu tikah, a fapa aiah tuucang a pek sikha. Himi Bible cang Seemtirnak 22:1-15 ah zir dingmi tampi kan nei.

1) Pathian hnen ihsin thlasuah kan ngahmi pawl hi Amah Pathian hngakin kan duh sawn pang theu maw? Si lole Pathian hngilh phah nak ah kan hmang pang maw?
2) Kan neihsun kan ui duahdo mi Pathian in in dil ve sehla, kan pe siang ke maw?
3) Pathian cun, anungmi raithawi nak hngakin a thungai le thlun a duh sawn.
4) Pathain cun Abraham hnenah a fapa neihsun Isaac a dil nan, Isaac nung nak a him sak thotho.
5) Asinan, Amah Pathian lala cun, a neihsun A Fapa Jesuh cu nang le kei santlai lo, meidil ih tla ding mi, duhdawt tlak lo kan si nan, in duhdawt tuk ruangah, A Fapa nunnak liam le harsat tuarin in pe ih kumkhaw nun nak in pek si kha.

Curuangah A Fapa neih sun hman uilo tu duhdawt nak thawn khat kan Pathian hrangah uimi kan nei ve ding mawsi? Kan raithawi nak hngakin kan thinlung muril kha Bawipa in a hlambikmi a si…………

Pathian in a siartu kan zate parah thazang pe in thlasuah in pe hram seh…Amen

Friday, June 27, 2008

Ka Ngai Ka Sem Nak!!!



By: Piangte
A cann cu thlatang lai a si ih, Falam khua cu mero cumci zam phah in a dai zet. A tikcu cu sun le zanglam kar lak hrawng a si. A dai deuh ruang ah maw thei hlah, vate awn mawi zetzet pawl tla an awn theih ding a um tuk lo. Nii cu a tla zik rero ih duh vek in taksa a hlum tir thei nawn lo. Thlatang thlifim mal tete a hrang phahphah ih a dai nawn. Cu lai fang ah Vankau tlang sizung pi piah lam ah Salai le Mawite cu Var lilawn pi le Lumbang khua thlir phah in duhdawt nak thu an ruah aw rero. A cann cu 1987 December thla a si ih phunsang tlawng ta pawl tlawng kai ding ah kawl rawn lam ih an feh rero can a si. Salai khal feh ding a cu zo nan, a duhdawt zet mi Mawite ruang ah feh thiam hrih lo in a um.
Mawite cun, “Salai nang cu Rangoon lam na thleng ih, fala mawimawi na hmu tik ah in hngilh ding ka phang”. A hun ti. Salai cun, “Mawite, kei cuvek mipa ka si lo pi, ka dam sung nangmah siar lo zohman ka duh thei nawn lo ding, Tlawngkai ka thet veten kan thit aw ding ti thei ringring in, rin um zet in, in rak hngak aw la maw” tin Mawite cu kuah phah in a hun sim ve. Salai le Mawite cu an duh aw nak a rei zo nan, Salai nu le pa in Mawite an duh lo, ziang ah tile hnamdang le cathiam a si lo bak ah an nun a har deuh. Salai te cu Falam ah mi neinung lam le cathiam sung an si ruangah an thuhla hmang Salai nu le pa hnen ah tha ten an thei tir ngam lo. Rei nawn an pahnih in tawng ding thei lo in an um hnu ah, Salai in, “Thaizing U Kemsi te in kiangah in rak thlah man lo ding maw?” a ti. Mawite cun sup thei nawn lo mi mitthli hlum, fim te thawn, “Lo thlah cu ka duh tuk nan, na nu le pa, u le nau pawl in an lo thlah zik fawn ih, in hmu le cu an thin a nuam lo pang ding” tin a let sal. Cu ve te cu, Salai khal sang dan ding thei nawn lo in makeup hmang tul lo mi Mawite biang sen te par ih a luang mi mitthli fimvar te cu a kut daizet thawn a hnul sak. Reinawn lai an pahnih in tawng lo in an um ih, a tawp ah Salai in “Mawite kan duh aw nak hi zonih hmang in then thei lo ding ti thei ringring aw, fel ten in, in rak hngak aw maw” a ti. Mawite cun, “ Salai kei tla nang lo cu zo hman ka duh thei nawn lo ding, felten um ve aw la, …… a ti ih a tawng cem man hlan ah, Salai cun rose par sen zerzi vek ih mum mi Mawite hmur cu a vun hnam. Mawite hmur rim cu hmur sensi man awl bik pawl rim te a nam nan, Salai hrang ah cun leithlun ih rim thaw bik, paisa ih lei thei lo mi thil man khung tluk a si. Culai fang ah Falam khau sung cu meisa a vang zo ih, thlatang cumci pawl thawn zoh a mawi in thinlung a nuam tir zet. Vankua tlang veng in fala le tlangval hrek khat pawl tla cu Video zoh ding in khawsung lam ah an feh phahphah thlang.
A thaizin a kim ih, U Kemsi te in kiangkap cu mawtaw an awn celcel. Hrek khat engine start thei lo ih, Dr. Akui inn lam tiang va mawn na, hrek khat horn an tum ciamco na in, Falam thlatang zingpit cu khual tlawng feh le, tlawng kai feh ding pawl thawn, Falam zingpit cu an hmuak cio. Salai khal cu a u le pawl thawn RTC lusau pawl par ah cun paih lo zet, thinlung um lo in a tak sapi lawng thawn a kai ve. An mawtaw to cu an tet nawn ih, to nak tha ngah ding ah mi hrek khat cu an cuh aw ciamco. Pasal, unau, fa le rak thlah na tin mi an kim zet. Salai cu Mawite in ra thlah ve pang pei maw tin khau a thlir rero nan, Mawite cu hmuh ban ah a um lo. Cu ti cun RTC lusau pawl cu Cinnmual tlang a liam ruahro. Zamual khaulu an tleng zik ah Vankau tlang lam cu Salai cun a hun cuan ih, mizan lam ih Mawite thawn an um tlang nak te kha mero cumcii zam phah in fiang lemlo in a hun hmu. Mawtaw a cawl ih, mawtaw spare pa in “Mawtaw man!” tin a au a theih in a thil ruat mi pawl tla cu an vai darh hlo thet. Cu ti cun, Bamboo camp ah rawl ei ding in an tum ih, Salai cu rawl tla ei thei lo in mawtaw par ah a it. A u in “Na dam lo maw si?” a ti ih, Salai cun “ Mawtaw ka ri deuh” a ti.
Cu ti cun, Salai cu Rangoon RC-2 ah cun, first year a kai ve. Mawite thawn cu ca an kuat aw ringring nan, an pahnih in an lungleng an tuar lo. Ni le caan a liam rero ih kawl ram buai nak a hun suak, Salai khal cu Kawl pawl ih dik lo zet ih in uk nak duh lo zet tu a si vek in March thla ah Main campus ah kaih nak a tuar ve. Rei lo te Insein thawng inn ah an thlak ih, an suah sal. Ram buai ruangah cu ti cun, Mawite thawn tla duh vek in an peh zawm aw thei nawn lo. June tla a hun thleng ih, tlawng a pit ruangah Salai cu, Mawite hmu ding in le, a nu le pa hnen ah tha ten an duh aw nak thu sim ding ah a suahsem nak Falam khua lam pan in Mingaladun airport ih sin Kalemyo ah vanzam in a tlung. Cu ti cun, kalemyo cu sun ah a tleng ih, riak hmang riak duh lo in, sumdawng pawl mawtaw thlun in Falam ah a lan.
Falam cu zann nawn ah an thleng ih, khua a fur thlang ruang ah ruah mal tete a sur phah phah. Lumbang in Falam a hun cuan cu, fiang lem lo in meivang tete thawn a mawi hle ce in a hmu. A thai zin ah cun, zohmang sim lo ten, Mawite leng ding ah cun, an dawr Falam bazaar mawitir bik le sunglawi tir bik mi FBA headquarter tang lam dawr tlar ah a va feh. Zingpit a si ih, Falam bazaar cu dawr zuar pawl le thil lei pawl thawn an khat na sa in an buai celcel zet. A hrek khat in “ar ti in lei aw” rak ti na, “antam tawm khat ngamu” rak ti na in an awn aw cu ngai a nuam zet. Hrek khat an ar zuar mi pawl an rak khuang celcel. Fur a si nan, ruah a sur lo lai fang te a si, lei cu a bek nawn. Ni a tlang ih Falam khua cu a fai in a thar hle ce zet a bang, mi thinlung tla a nuam tir hlece cuang. Rualpi hrek khat in Salai cu “Ziangtik ah na thleng , in rak leng aw” rak ti na “lakphak kan in pei cu rak ti na” in a rual pi pawl cun an biak celcel.
Mawite te dawr cu a lut ih, Mawite si lo in Mawite nau nu dawr kil lai a va hmu. Mawite nau nu cun “Ai! U Salai, ziang tik ah na thleng, na dam maw?” a ti in Salai khal cun, “mi zan ah ka thleng, ka dam” a ti ih, “Mawite teh?” a ti fang ah, Mawite nau nu cun, “Um hrih maw, Aksing te dawr ah lakphak ka va cah ta ding” a ti ih a suak. Salai cun thinphang nawn in a rak hngak rero. Mawite nau nu cu rei lo te ah Lakphak khu vutvo le sang phun thum, li lai thawn a ra lut. Lakphak an in phah cun Mawite nau nu cun, “ka u Mawi cu kumli sung Pathian hna tuan ding ah, CCOC ah pum a pe aw ih thlanglam Laitlang ah a feh zo” tin, Salai mithmai zohngam lemlo in a hun sim. Cu mi a theih ve ten Salai cu a lung a mit curco vek in a thei aw ih ziang tawng ding khal thei lo in milem vek in cang lo in a um ringring.
Caan le tik cu a her aw vivo ih, kawl ralkap pawl in ram uk nak an lak hnu ah Salai khal cu, kaih ding mi ah a tel ih India lam ah tlang ding in a tim a tuah aw ve. A rual pa thawn vankau tlang lam pan in an pawk ih, a hlan Mawite thawn an thlanleng nak hmun ten an thleng in, Var lam hei cuang phah in, a mit thlam ah cun Rangoon a feh zik zanlam ih an tawng te kha a hun mang cuahco. Salai cun a thinlung in “Mawite zianghmang nih in then thei lo ding kan ti nan, ram uk nak that lo ruangah duh lo cing in kan then aw ding si hi, Pathian in tawn aw nak caan tha in pe leh hram seh, damten mangtha” tin duh thu a sam rero lai ah a rual pa in a hei ko ih, Falam khuasung lam an hei cuang lala. A ni cu October ni 5, 1988 a si ih, ni khua a tha zet, mero ti vek khal hmuh ding a um lo.
Vankua tlang in Falam khua an zoh ih Falam khua cu ni dang hngak in a mawi cuang, a fai cuang a bang. Falam Baptist biak inn pi cangphuai cu ni in a tlet ih a tleu zet, diamond tum pi a bang. A khat tawk in Cinnmual lam in thirleng to pakhat, hnih an lang, mi khua lak leng mi pawl tla an hmu phah phah thei. U Khuanglam mawn mi Sizung mawtaw Jeep rang tla cu Dr. Akui lak ding ah khua sung lam a suk ih, lei khu le nau hngak pa hnih, thum lai in a dung lam in an dawi rero an hmu phah. Salai ih suah nak Falam sizung pi tla, tlangpar in an hei cuan cu a mawi hle ce cuang. Salai cun a rual pa cu hei zoh phah in, ” Falam hi ziang tik ah kan hmu sal leh pei aw?” a hei ti. A rual pa cun, “ sim thei a si lo” tin lungleng hmel pu zet in a hei let. Cu ti cun, an pahnih in Falam khua mawi deldi te cu tawng lo in rei nawn an hei cuang lai fang ah, an rualpi dang pawl an ra thleng ih “ra uh kan kim zo kan feh ding” an ti ih, cu ti cun Sunthla lam pan in Salai & Mai, kan lai mifim pawl, pacang tha, nupi tha, mi raltha pawl suahkeh nak le a duhdawt zet mi Mawite thawn an thlanleng theu nak Falam khua lipii cu, ui cing in le siang lo na cing in Salai cun a feh san ta.

(Himi cahram hi October 1988 ih Ralkap uk nak do le duh lo ih kawlral kap uk nak do sal ding ih Champhai camp, India ih a tlang mi Falam tlawngta pawl thei ringring nak ah)

Two Men

(By: Piangte)
There is a man*, who loves himself
There is a man, who cares for himself
There is a man, who loves power
There is a man, who enjoys manipulating people……

There is a man, who thinks he knows all
There is a man, who would help others only if he/she is a leader
There is a man, who does not practice
what he/she preaches

There is a man, who thinks his way is the only way
There is a man, who wants to be a leader but never listens to others
There is a man, who thinks money is every thing

There is a man, who likes others only if they like him/her first
There is a man, who wants forgiveness but never wants to forgive others
There is a man, who thinks theory and philosophy are the only key to success

There is a man, who thinks him/herself is superior to others
There is a man, who can tell lies more than the truth but never bother by it
There is a man, who would not eat or sleep unless he/she gossips about others

There is a man, who would help others only if they would thank him/her for it
There is a man, who would not do as he/she says
There is a man, who can talk more than what he/she does……

There is a man, who loves others
There is a man, who cares for others
There is a man, who is humble
There is a man, who enjoys helping people….

There is a man, who thinks he knows nothing
There is a man, who is a good follower
There is a man, who practices what he/she preaches

There is a man, who thinks his way is not the only way
There is a man, who listens to others and talks less
There is a man, who thinks money is the root of evil

There is a man, who likes others despite whether they like him/her or not
There is a man, who forgives others
There is a man, who thinks theory and philosphy are just a vapor in the air, unless they are practical

There is a man, who puts others first than him/herself
There is a man, who can tell more truth than lies
There is a man, who would not listen to nonsense

There is a man, who would help others without expecting anything from them
There is a man, who would not say a word if he/she cannot do it
There is a man, who works hard and talks less………………

(*Man= male & female)

Thursday, June 19, 2008

50 Ways Family Members Can Say “I Love You”

1 Say, "I trust you"
2 Meet eyes when you speak
3 Say "Please" with your request
4 Say "Thank you"
5 Speak kindly to your child
6 Cheer proudly for your kid
7 Keep confidence
8 Discipline in private
9 Let your "no" mean no
10 Let your "yes" mean yes
11 Ask, "Do you want to talk"
12 Listen.Listen.Listen
13 Be ready to be there
14 Make free time
15 Allow mistakes
16 Laugh out loud
17 Ask, "How can I help you?"
18 Give and respect privacy
19 Welcome your child's friends
20 Say, "I am proud of you"
21 Set boundaries
22 Give clear expectations
23 Set attainable goals
24 Say, " I'm sorry," and ask forgiveness when wrong
25 Tell the truth
26 Say, "I don't know" when you don't
27 Smile
28 Ask, "How do you feel about..?"
29 Be home when they are home
30 Give freedom
31 Create rules together
32 State limits and consequences clearly
33 Implement consequences consistently
34 Acknowledge feelings
35 Ask for ideas and suggestions
36 Celebrate success
37 Laugh when you are happy
38 Cry when you are sad
39 Explain why you are angry
40 Accept responsibility
41 Use a soft voice
42 Hug often
43 Catch your child being good
44 Make "I love you" the last thing you say every night
45 Say, "Good morning" cheerfully every morning
46 Stop what you are doing and listen
47 Accept no excuses, bargaining, or whining
48 Wish your child a "great day" when off to school
49 Keep your promises
50 Say " I love you"

HNGILH NI UM LO (By: U Mante)



a thleng sal maw pa sun loih ni
an mawi hlei ce , zoh an mawi cuan,
pa hmuah in,

a thar sal theu pa sun loih ni,
duh dawt tlak pa,u pat tlak pa, sun loih tlak pa
pa pawl lak ih,hawl leh hman ning,a thar sal theu
zuun thlam lawng her in,lung no mitthli a luang,
kum tin in.

ka ning thei lo pa sun loih ni
duh dawt tu pa lung thli thup in, ka ngai cam cin,
pa nun sim nak,Bible thiang hlim, a ann-kaa neem
ka ning thei lo, ka thin lung ah a caam kum khua.

ka tong sal maw,pa sun loih ni
duh dawt tu pa ,nun mawi zirh tu,rin san tlak pa,
zum nak ke neh,ka thlun ruang ah,thlam ngam ter tu,
dai rial ti bang,duh dawt tu pa ka tong ngah zo,
kei hrang ah.

Hngilh ni um lo,pa sun loih ni
duh dawt tu pa ka ngai kum khua,ngilh ni um lo
pa hmuah hmuah thawn,ka lo duh dawt
upat nak thawn, ka lo sun loih,
kei fa hniang in.

KHUIAH NA UM?



(By:Piangte)
Rangoon ihsin Kalemmyo ih zam mi vanzam leng par in Salai cun a lenglam a hei
cuan ih, mero zam pawl tla cu patpar tumpi pawl vek in a hei hmu. A can cu 1988
July thla, phunsang tlawng pit lai fang a si. A mitthlam ah cun “Mah Khai” thawn
mero zam par ah an tlangleng rero. Cuti cun Salai khuaruah nak pawl tla cu mero
zam lak ah an vaivuan theh ih a liamzo mi thlaruk ih “Mah Khai” timi Karen fala
mawi tak te thawn an tlanlen dann pawl cu a mitthlam ah an lang sal cuahco.



Regional College (2), Hlaing campus an ti theu mi ah cun Salai khal cu a ni khat
nak phunsang tlawng kai ding cun, thinphang phah le ngam lemlo in an tlawng khan
ah cun a va lut. A kum khat nak tlawngta hlir an si ih, rin lo pin rualpi tampi
a ni khat nak ah a nei cih. Cawlh caan a thleng ih, rualpi thar pa ngan lai
thawn Canteen ah cun laphah in ding in an feh ih an nuam aw zet. Pakhat le
pakhat theithiam aw nak an tuah ih, mino hlir tawngaw khawm ti cu, an nuam aw
nasa.



Tlawng in inn an tlung tik khal ah, Salai te veng ih um mi “Ule Kyi” Lakphah
dawr ah laphah an inn phah theu. Laphah dawr nei te cu Karen mi an si ih, an tha
zet, Tlangpar mi veve tiah maw si ding, Salai tla cu a hleice in an duh cuang.
Vawi khat cu rin lo pin fala mawi ngaingai nu in Salai te rual to nak ah cun
laphah a rak pek. Salai in mawi a tituk lawmlam ih ka ang in rei nawn a zoh hnu
ah a rualpa in theithiam aw nak a tuah sak hai. Cu mi fala nu hmin cu “Mah Khai”
a si ih, magazine tam nawn ah a zuk a cuang rero zo bak ah, kawl video ah khal
tel nak a nei phahphah reromi, mi hmelmawi ngaingai fala a si. Laphah dawr nei
tu “Ule Khi” ih naunu a si tin a rualpi pawl cun Salai cu an sim. A mawi dan cu
a mawituk ti lo cu sim dan ding a har.



Ni le tla cu thei lo kar ah an liam vivo. Salai khal cun “Mah Khai” cu a hngak
ih upa a si nan, a ngainak thu a sim ve. “Mah Khai” khal cun ka lo duh ko nan,
kan kum a tan aw tuk ih in duh ngaingai lo ding a ti. Salai cu nitin deuh thawn
an laphak dawr ah cun zaan an khar tiang a leng ringring. Laphah dawr an khar
hnu hmangah, an dawr leng lam in rei nawn hla an sak hnu lawngah Salai cu in a
tlung theu. A cancan cu “Mah Khai” in a to nak kiang (counter) ah Salai cu a to
tir ringring ih, sang ti vek mi hmuh lo teah an barh aw theu. Mi in in hmu ding
ti phang in sang an barh aw rero mi khal nuam an ti cuang abang. Cubakah Salai
cu milem zuk suai thiam zet mi a si ih, “Mah khai” cun a zuk suai ding tampi a
pe ve. A si nan, Salai cun a can awl le neih sun hmuahhmauh cu, “Mah khai” te
laphah dawrah “Mah khai” thawn caan a hmang liam ringring ih “Mah khai” zuk cu
suai tini a nei lo.



Khawsunglam ih caan nuam zet ih hmang ding in Salai cun a rawt theu nan, “Mah
khai” cun man tini a nei lo bak ah, “Salai nitin kan dawr ah kan um tlang thei
ringring ko hi” a ti theu. Salai tla cun a si ve ko a ti. Ziangah tile “Mah
Khai” in dawr kil hlah sehla cu, an dawr hi an khawng tuk lemlo ding. “Mah Khai”
hmel that le, a mah hmuh duh ruangah mitam pi cu hi tawk ah laphah an rak in nak
a si ve. Cu ti cun saduhthah ngaingai in can an hmang tlang thei dahlo. A si
nan, vawi khat vawi hnih cu, a inn dunglam ih zaute par ah reipi duh thu an sam
theu. Cu ti cun, an duhaw nak cu ni khat hnu ni khat a hnget vivo.



Ni khat cu Rin lo pin Salai cu Laitlang lam ah tlung a tul ih, tlung ding cun a
tim tuah aw rero. A tlung ding zann cu “KhaWei Chan” lam ih um u Pahniang te
hnenah a va riak zik ih bag pakhat thawn a pok suak. “Mah Khai” te dawr thleng
zawng ah taxi cu a cawl tir ta ih, “Mah Khai” biak ta ding in a tum. “Mah Khai”
a biak man hlan ah rualpi pawl in an be celcel ih, “Mah Khai”cun in tlun lam in
a rak zoh ve ringring. Rualpi pawl biak ding an cem in “Mah Khai” ka biak ding a
ti fang ah, a tlunlam a heicuan cu “Mah Khai” inn sung ah a lut ciah sangkaa ih
an tar mi puan le “Mah Khai” ih a dunglam sam sau zerzite lawng a hun hmu man.
A ko tum nan, a ko man nawn lo ih. Taxi driver pa nih na rei tuk feh a cu a ti
ruang ah Salai tla cu zamrang ten taxi par a kai sal.



Salai cu ruahngaih nak ding a thei nawn lo. “Mah Khai” a biak hmaisa bik lo
ruang ah a thinhen maw? Lole Salai thawn theu aw ding a ruat ngam lo ih inn sung
ah i lut san sawn maw si? ti thei thiam lo in a um. Salai ih a duhdawtbik mi
“Mah Khai” mangtha a ti ta man lo cu, Salai cu a lung a kuai bakah, tuar har a
ti nasa, a thinlung nat zia le a lungkuai natnak cu caafang ih ngan theih ding
ci a si lo. Cuticun, mithlidum nawn in vanzam lenglam cuangphah in a um laiah, a
rualpa Lincoln in “ai, ziangtin, na tap mawsi?” a tiih, Salai khal cun ti ngaih
nak theilo in hni suamsin a hei zoh sal mai. Cu fang ah vanzam leng cu Kalemyo
ah a tum zik fang a si ih Salai khal cu a thuruah a tawp. Cu mi kum in tuni
tiang Salai le “Mah Khai” cu an tawng aw nawn lo ih, tawng aw sal tik ah Salai
cun thu suh ding tam pi a thin lung ah a nei. Tuni tiang duhdawtzet mi “Mah khai”
khui ah na um tin Salai thinlung cun a hlam ringring theu lai. A cem hrih lo mi
an thuanthu pek zawm ding in Salai cu a ralring
ringring lai. A si nan tikcu le caan a tlai theh zo.

LAITONG IN TAWNG UH SI!


(By: Piangte)
Ramdang, a bikin USA ka tleng hnu lawngah kan ttawng le kan hnam dann pawl ih a sunlawi zia hi ka hmu sinsin bakah, a thupih zia ka thei fiang sinsin. Ka tlangval aa deuh lai ah, vawikhat cu Delhi ah hnamlam (cultural show) laimi, kawl le India pawl tin kan nei ih, kawlpawl le India pawl an hnam lam cu a mawi cuang, a cangkang le zoh nuam cuang in ka hmu. Kan Lailam kan lam ve cu, a mawi lo le san a man lo tuk abang ka rak ti ih, ka ning lamlam a zak zik vek in ka rak um. Asinan, a tu hnu ih ka hmuhsuakmi cu kha vek ka rak ruataw mi kha a diklo zia ka hmu sal bakah, kan Laidan te, ttawng le lam pawl hi zo hnam thawn hman bangaw lomi Pathian pekmi le a danglam cuang(unique)zetmi pakhat tin ka hmu suak ih, kan ttawng, kan dann pawl le kan lam pawl hi upat zia ka thiam vivo. Cu tin ka theiaw rualrual in kan ttawng, dann, lam pawl hi kilkhawi tthat a ttul zia ka thei sinsin.
A hlei ce in Laimi um tam lo nak ram, ramdang ih um Laimi pawl hrangah kan ttawng, kan dann te le kan hnam lam pawl hi kan ti thei tawk suah cio in kilkhawi ding hi pakhat cio ih kan ttuanvo a si. Ka lungawi zet mi le a ttha zet ka timi cu USA ih um Laimi pawl in kumkhat vawikhat Lai kumthar puai kan tuah mi hi a si. Himi in hmailam kum tampi ah rahttha a rah tampi lai ding ti cu theicia a si. Himi kan puaipi in ziangmaw zat cu kan fa le USA ih suak pawl Laimi duhdawtnak le Lai nungphun tampi a theih phah tir.
Thil pakhat a cang lai rero micu, kan ttawng hi ram dang ih um nau le fa le hrek khat cun, an hngilh rero zik thlang ih, nu le pa pawl in hna ttuan ding tampi kan nei. Kan ttawng kan thiam nawnlo cun, Laimi kan si nak le Laimi lainat nak thinlung za ah za kan nei nawn lo. Khuivek ram le khua ih kan um khalah mai um nak ram le khua ih ttawng cu va thiam tengteng ding a si ko. Mirang ram a sile mirang ttawng cu thiam tum hrimhrim ding a va si ko nan, mah ttawng hngilh khawp cun ziang ttawng hman thiamlo khal sehla, a ttha sawn ding ti thinlung kan neih a ttul. Culawngah kan ttawng hlolo ding in kan kil khawi thei ding. Calai lam mithiam pawl in leitlunah nitin, ttawng hi a hlo ringring an ti ih, curuangah kan ni Laimi pawl khal a bikin, kan ttawng kan hmanlocun, a hlo leh lo ding ti hi sim theih a si lo.
Tulai USA ih kan Laimi nauhak hrekkhat cu ttawng an hngilh zik rero ih, a pawi zet. Hnam dang tuluk, Korean & Spanish tvp..ttawng hmang pawl tla cu tlawngkai an theh veten an mah ttawng/caa zir nak an nei sal. Ziangah tile an ttawng/caa theihngilh lo nak dingah a si. Hihi cawn tlak ngaingai thil pakhat a si. Kan Laimi hrek khat le, an fa le in mirang ttawng thiam lo ding phangah mirang ttawng vek in an be ciamco ih, an fa le cun an hngilh rero thlang, a pawi zet. Kan fa le biak nak ah mirang ttawng kan hman ding le cu, mirang ttawng lawng silovin, Lai ttawng thawn biak cih sehla, a pahnih in an thiam thotho ding. Nauhak lam sibawi pawl in nauhak pawl hi an nauhak lai ihsin, ttawng tampi zirh le upa hngakin an thiam awl sawn an ti. Keitla fapa kum 5 mi le fanu kum 2 USA ih suakmi ka nei ih, tuni tiang mirang ttawng in kan be hrihlo, ziangah tile kan ttawng an hngilh kan phang. A nu an biak le Mizo ttawng a hmang ih keimah in biak le Falam ttawng a hmang. Halkha le Tidim ttawng khal theiseh tin kathiam tawk in ka be theu ih, mal tete an thei thiam.
Mirang ttawng hmang mi ram ih um mi nauhak hrangah cun, mirang ttawng cu an duh maw duh lo maw an cartoon TV zohnak ah le video game lek nak le tlawngkai nak ah an mah ten an thiamthei thotho. Mirang vekin an ttawng thei sal thotho. Mirang ttawng a thupi lo tinak silovin, mai ttawng hngakin ziang ttawng hman hi thupi ah ret lo ding ti ka duh nak san a si. Mirang ttawng a si ruangah Lai ttawng hngak in a ttha sawn nak le a cangkang nak a um cuanglo. Kan ttawng kan mah in kan khaisang lo ah cun, miphun dang nih cu in khaisang sak lo ding. A cancan ah ka fapa te cun “Dad & Mommy” tin in ko hmanah kha cu kan ttawng a silo, mirang ttawng si kan ti ih,”nunu & papa” tin in ko sal. Sim duhmi cu, an nauhak laiin napin kan sim cia lo ah cun, kan ttawng cu fa le pawl in an hngilh mai ding. Mai ttawng an hngilh cun, mai miphun lainat nak, tampi an nei lem lo ding. Cubakah, kan Laittawng cu mitampi hman mi a si lo ruangah kan inn sungsang rori ah kan hman a ttul. Curuangah maittawng thiam nawn lo khawpih mirang ttawng thiam hngak in mai ttawng khal thiam mirang ttawng khal thiam thotho hi kan tum sawn cio pei.
A si le ziang tin ttan kan lak thei ding. A tawizawng in zoh tlang uh si.

1) A bikin ramdang ih um Laimi pawl in kan tuah thei dingmi pawl cu kan um nak cio ih Laimi biak khawmnak ah Sunday school ttha ten mai ttawng in zirh bakah, Laica zitnak nei phah sehla a thupi bik. USA um mi hrangah cun kum khat vawikhat Lai kumthar puai kan tuah tikah tla, nauhak pawl hrang ah Laica zir nak can tawi te nei tum sehla, ttang kai nak tampi a nei ding.
2) A thupi bik cu nu le pa pawl hi kan si, kan inn sungsang cio ah, kan Laidann, le ttawng thupi zet in kan fa le kan zirh ah cun, tuhnu kum ziang maw zat tal ah cun, kan ttawng rorin ph.D tiang zir ding caa kan nei thei leh ding. Inn sungsang ah kan ttawng kan hman lo ah cun, a lengah va zir hmansehla an thiam thei ngaingai lo ding.
3) Kan Lai hla sak thiam pawl hmang in VCD tthattha Laitlang mawinak lang in tuah sehla. Cu pawl cu hilam ih kan fa le nau le pawl zok tlak zet an si ding. Culawng silovin, kan fa le pawl in an pi/pu le an miphun suahkeh nak an mit in an hmu hrimhrim thei ve kha a ttha. Cu lawngah Laimi hi ziangvek kan si ih, ziangtin ttan ka la ve thei ding ti thinlung an nei vivo ding.
4) Lai caabu pawl, magazine, journal tvp. hi a bikin kawlram ih suahmi pawl, hilam ah (regular) zet in in kuat thei dann um sehla, cuticun kan fa le pawl khal in Laicaa duh nak thinlung an nei vivo thei ding. Calai siar ding hi tampi kan neih a ttul. Cabu lawng si lo in tusan cu IT caan a si vekin internet ah Laica siar tlak tampin ret zuam cio sehla.
A cem nak ah a tanglam ta hi khuitawk kan tleng khal ah hngilh dah hlah uhsi…

Laittawng....kan ttawng
Laihla.......kan hla
Laica........kan ca
Lairam.......Kan ram
Laimiphun....kan miphun

Kan miphun, ram, calai, ttawng khaisang in duhdawt cio uh si…..

KA CO VO



(By: Piangte)
Kum 17-18, no lai caan ttha,
Ram hrang nun thap, tupi lak,
Ni sa le ttoruah, cangvat lakah, lungto tingtlin, Hling ihphah hmangin, Pathian pekmi miphun hrang,
No lai caantawi, ttuan ttentto le nunnak thapin,
Ram hrang ttuan ee ka ti…

Kumli liamee, thlanhripi le thisen tla in,
Rak ttuan hmanseh, lungthin danglam,
Sinak duh le duhham pawl ruangah,
Tumtah thlenglo, cawlh a ttul ee,
A pawi ka ti acuih ka thin,
Ramhrang ttuan ee ka ti…

Ramhrang ttuan pa, miih ziang siarlo,
Mi aa in ti, a pawilo.. milian neinung,
Nuncang mawilo, cawimawi an hlawh,
Ziangsan kan tleng, manglam bangin,
Thutak ttan ngam, nitin an mal, hmanseh kei cun..
Ramhrang ttuan ee ka ti…


Mithmuh Pathian, sunghno nu le pa,
Pathian pekmi, ka u duhtak,
Pialral an thleng, an duat an fapa hniang,
Ruak khal hmu lo,ruak vui theilo
Hi maw ka covo, a cuih ka thin…
Ramhrang ttuan ee ka ti….

Kum kul liamee, hmuh ni um lo suahpi unau,
Semnak Lairam, mittlam ah le
Zanmang ah lawng….Kirsal theilo,
Kir ni hngakhlap, nithla siar in…..
Kiangkap rualpi hmuhsuam tawng maw,
Ramhrang ttuan ih ka covo…..

Hmaseh keicun, dungsip lo le,
Huaisen nak thawn, thutak ttan in,
Hmuahsuam nak hmuah, ttan laknak ah,
Hman tum sawnin, tumtah thleng tiang,
Ttuan ttento ding ti in …
Ramhrang ttuan ee ka ti…………..

Tuesday, June 17, 2008

IMAGINE


(By: Piangte)


If we could love one another as Jesus taught us
If we could forgive one's wrong doing
If we could be humble enough to apologize for our faults
If we could understand others' weaknesses
If we could realize diversity is the essence of God's creation
If we could appreciate our differences
If we could learn from the mistake we made
If we could forget the past
If we could distinguish friends and foes
If we could eliminate hatred among us
If we could think twice before we act
If we could count from one to ten before we get angry
If we could see things from a brighter side
If we could open our eyes wider
If we could practice what we read and what is good
If we could always remember we all are created equal
If we really know who we are
If we really know two is bigger and stronger than one
If we really know what our main strength is
If we are not hesitant to say "sorry" for our wrong doing
If we are brave enough to stand for what is right
IMAGINE, our world will be a much better place to live

If not..?????????

DON'T QUIT


(By: Anonymous)
When things go wrong, as they sometimes will, when the road you're trudging seems all uphill, when the funds are low, and the debts are high, And you want to smile, but you have to sign, When care is pressing you down a bit, Rest if you must, but don't you quit. Life is queer with its twists & turns, As everyone of us sometimes learns, And many a failure turns about, When he might have won had he stuck it out, Don't give up though the pace seems slow, You may succeed with another blow. Success is failure turned inside out, The silver tint of the clouds of doubt, And you never can tell how close you are, It may be never when it seems so far, so stick to the fight when you're hardest hit, it's when things seem worse,that you must not Quit!!!!!!