Wednesday, October 31, 2018

Zumtu & Halloween?


Halloween cu USA ramih commercial holiday ah larbik 2 nak a si.  Americans mipi in kumtin $5 billion dollars cu Halloween hrangah an hmang tlangpi. Cubakah USA ahcun kumkhat sungih “candy” an zuarngahmi ih ṭhenli ṭhenkhat cu Halloween can ah an zuar ngah caan khal a si.

Ziang ruangah himi October 31 hi an uar ciamco? Bible in teh  a simmi um maw? Halloween ih tel ve hi a sual maw lole “candy” einak puai men si maw? Zumtu in teh  kan tuah ve dingmi a si maw?

Bible le Halloween?

Halloween cu nitlaknak ram “western custom” ih nunphung pakhat a si. Bible ah direct ih nganmi a umlo. Sinan Bible thawn a kaihaw maw tih cu zohṭhim ding tampi a um.  Halloween ziang a si ti hi theih hmaisabik a ṭul.

Ziangsi Halloween timi?

Halloween timi a san taktak cu “All Hallows Day (or All Saint’s Day)” ´’mithianghlim pawlih ni ‘ tinak a si ih,  November 1 ih rak tuahmi a si. Halloween tin a rak cannak cu Mirang ih “Allhalloween, All Hallows’ timi an komkhawmmi a si. Cucu October 31 zanlamah “Evening and All Saint’s Eve” tin an tuah ṭheu. Asinan nehhnu vivo ah Halloween cu candy dil zan, trick-or-treating, pumpkins, mithla “ghosts” and mithi, thlarausual tivek pawl thawn nuamnak  zan ah a rak cang.

Zumtu in Halloween kan hmang ding maw?

Philippians 4:8 , “Thunetnak ah, ka u le ka nau pawl, a ṭhami, porhtlak a si mi, a taktak a si mi, upat tlak a si mi, a dikmi, a thianghlimmi, duhnungza a si mi le hminṭhatnak a petu thil pawl thawn nan thinlung cu khatter uh.”  tin in ti.  Cuti sile Halloween hi Pathian duh zawng daihnak, zalennak le rundamnak hrang a si maw lole nuamnak men ṭihnung zawngih puai tuahnak sawn a si?

Cubakah Bible  “witchcraft, witches, sorcery” dawi, khawsia, khuavang tivek hrimhrim Pathian duhzawng a si lozia hmuh theih a si. Leviticus 20:27 “Mipa siseh, nunau siseh, thimi thlarau a kotu pol le dawi thiam pawl cu lungto in den that an si pei; hibangtuk a tuahtu cu amah ih sual ruangah a thi a si,” tiah a ti. Deuteronomy 18:9-13 khalah, “Bawipa nan Pathian ih a lo pek dingmi ram nan thlen tikah cutawkih a rak um ciami miphun pawlih fihnungza umtlan daan pawl cu thlun hlah uh. Biakṭheng parih meisa ah nan faale pawl cu thawinakah pe ve hlah uh; nan minung pawl lakah tinzohthiam siseh, dawithiam siseh, aizingthiam siseh, pol siseh,  miham thiam siseh, mitkher thiam siseh, mithi kawh thiam siseh, cupawl a tuahtu zohman um hlah haiseh. Cubangtuk fihnungza thil a tuahtu pawl cu Bawipa nan Pathian huatmi an si; curuangah a si hmaiih nan nor deuhdeuh tikah hi miphun pawl a dawisuahnak cu!  Bawipa nan Pathian ih rintlak taktak si dingin um uh.”  

Halloween tel ve a poi maw?

 Ephesians 5:11-12, “Milai ih tuah ṭheumi santlai lo thil le khawthim sung thil pawl cu a dai in dai hlah uh. Cubangtuk thil pawl cu tleunak ah thlenpi sawn uh. Thim sungah a thlithup ih tuahmi thil pawl cu ningzakza an si; a ṭong hman ṭong ngam ding an si lo.  (2 Corinthians 6:17)Cule Bawipa in:“Annih pawl tlansan uhla, an hnen ihsin ṭhen aw uh. A thiang lomi cu a dai in dai hlah uh; Cutin ka lo cohlang hai ding. “
Bible ih Pathian duh zawng tuah ding in simmi cu  Exodus 22:18; Leviticus 19:31; 20:6, 27,. Acts 8:9-24, Acts 13:6-11 le Acts 19:19) pawl khalah siar a theih.

Cuti sile Halloween cu zumtu pawlin kan hmang lo ding maw? Kan fa le nauhak tete  princess , cowboy le super hero pawl vekin hnipuan an hruk ih candy an dil a sual maw? Sual lo. Sile ziangmi si kan hrial ding mi a um maw? Um lawlaw!  Nu le pa pawl in fa le nauhak pawl candy dil an feh ding le setan ih thlemnak telmi party nak le ṭihnung (satanic character) tivek telmi hnipuan hruklo ding a thupi zia sim ding. Thil fate tak teten setan a cangvai ṭheu.  Zumtu pawl hivekih tel a duhmi cun Philippians 1:27 thawn a kaih aw maw ti check aw ta seh.

Hivek caan ah kawhhran hrekkhat cu Pathian thu ca “tracts” tete ,  Halloween candy thawn an zem ve ṭheu. Ziang khal sile zumtu cun Romans 14 in sim vekin, kan tuahmi ah Pathian hmin a sunglawi maw timi zoṭhim in ziangkim tuah sawn ding kan si.

(PS. Mirang article dangdang ta lakkhawmmi a si)

Saturday, October 27, 2018

Mark Hall



Leitlun ih theihlar zetmi “Casting Crowns” timi Christian Contemporary Music Band ih Vocalist Mark Hall hi, (keimah thawn khukhri, thla thum lawngih upa) mirang ṭongih “dyslexia” (a learning disorder marked by a severe difficulty in recognizing and understanding written language, leading to spelling and writing problems. It is not caused by low intelligence or brain damage) timi ca felfai tem siarthiamlonak natnak neitu a si.

Kum 20 a si ah, Pathian ih kohnak aw thei in Bible tlawngkai a thok. Bible tlawng a kai ih, nikhat cu, test an tuah. Zianghman ngan ding a theilo ih, zianghman nganloin, test cu a tuah ve tawp. “Music lam tiah, cord 4 lawng ka theih sunmi a umih, zianghman thiammi a rak neilo” tiah a ti. setan in nasa zetin, a rak bum tum reroih, thanau dingin, “zianghman, na thiamlo, na tuah theilo ding, na hlawhtling lo ding” tin a rak bum tum rero ṭheu. Caan tampi cu mitthli tlak le thanau in a rak um. Nupi note nei pek, Bible tlawng kai phah thawn, thinlung, taksa, thlarau lamah hrasatnak tampi a rak tong tiin “Life Stories” timi a cabu ah a ngan.

Sinan,minung lam ih cang theilo timi dinhmun pawl pahtlangin, Pathian rinsan in ke a kar tikah, an music band “Casting Crowns” cu leitlun ih theihlarbikmi le “Grammy” cawimawinak tiang cobangmi ah amah hruainak zarah an rak cang thei. Amah Mark khal Eagle’s Landing First Baptist Church, McDonough, GA, USA  ah hlawhtling zetmi youth pastor a ṭuan.

Gospel hlasaktu hlawhtling zetmi a si vekin a sim uar zetmi cu, “Ziangmi si tuah ding ṭha a si timi kan theih a thupi zet tin a retih, zianghla kan ngai, ziangmi TV/ show/movies kan zoh timi pawl le ziangkim hi an thupi zet” tin pomtu a si. A sim betmi cu minung cu thlaurau thawn a nungmi kan siih, kan nunnak ih kan tonmi hmuahhmuah hi a thupi in san an nei tin a sim (Filipi 4:8).

A tawi zangin, Mark Hall hi, mi pangai hnakih, tlamtling lole, thiamlo (Below average person) a rak si. Sinan, Pathian kohnak felfai ten a theiih, setan ih thanaunak dingih a thlem tinten Pathian rinsanin, teimak suahin ṭan a laknak parah Pathian in tlausuah pe in, tusun niah, leilungtlunpi ih theihmi mino Pastor le hlawhtling zetmi gospel hlasak thiam a rak can theinak a si. A sim uar zetmi pakhat cu “Ziangkim hi Pathian ih tuahmi an siih, Pathian hrangah an si” tih hi a si.

Kan tlamtlinlo nak le kan tlaksamnak sawn ah Pathian in hlawhtlin/tlamtlingnak in pe ṭheu!

Wednesday, October 24, 2018

Kawhhran Sungih Aungbali/lucky tickets (raffles) Hmangih Sumhawl A Sual Maw?


Kawhhran tampi ah, lucky ticket tiih kan theitlangpi bikmi paisa malte in ticket lei ih thil man tampipi ngah dingih sumpai hawl hi tuah a si ṭheu. Zumtu hrekkhat cun, hivekih kawhhran sungih sumpai hawl hi Bible thawn a kaihawlo tin a duhlotu an um ve.
    A duhlotu pawlih an simbikmi cu, hivek tuahnak ihsin, sumpai malte in, thil mankhung zet ngah duhnak le duhhamnak a suaktir thei ti a si. Cubakah, hivek tuahnak ihsin, thil dangdang “gambler mentality” timi olten (shortcut) milian siduhnak lungput a suaktir an ti.
   An duhlonak pakhat lala cu hivekih kawhhran ih sumpai hawlnak tuah hi Bible ih kawhhran sumpai laklutnak ding timi ah a tello ruang khalah a si. Bible ih fialmi a si lo. Pathian hnaṭuannak hrang cu ṭhenhra ṭhenkhat le thawhhlom in sumpai lut ding a si sawn an ti. (e.g., Numbers 18:242 Chronicles 29:31Malachi 3:10). Second Corinthians 9:7 khalah, “Zozo khal a thinlung a ṭhencat ngah hnuah pe seh; sir awknak thawn pe hlah seh; ka ṭuanvo a si, ti khalin pe hlah seh. Lungawi aipuangte ih a petu lawng Pathian in a duh a si” tin a um. Lucky ticket leitu tampi cu mah lungtho teih lei siloin, pakhat khat ka ngah ve pangah lole loh theihlo in lei tir ruangih lei a si tikah thinlung tellomi cu Pathian in a sanglo.
     A fiang zetmi cu kawhhran ih ṭulsammi sumpai hawlnak ah lucky ticket tivek hmangloin, Pathian in mipi thinlungah pek duhnak thinlung an neih dingin zuam ding a si sawn (Deuteronomy 16:171 Corinthians 16:2). Hivek ticket pawl zumlotu hnen lenglam ih zuar ding khal a silo. Ziangah tih le Pathian ram hrang cu zumtu pawlin support ding sawn a si ih, zumlotu pawlih bomnak a ṭul lo.

      Hivek tuah a duh pawl lole ṭha titu pawl lala cun, a poinak a umlo, ziangah tih le himi paisa in ṭhatnak tampi a tuah. Thil ṭha an “win” pang le khal hrekkhat cu an hlu salih, ṭhatnak tampi an tuah. Hivekih tuah hi nuamnak pakhat khal a si ih, mipi lung a thotir an ti ve thung. Hivekin Bible khalah camcawhfung zukin an tuah ve tiih a ṭangtu khal an um ve. (Leviticus 16:8Proverbs 16:33). Bible in hivek a ṭhatlonak simfiangmi ngaingai a um cuangloih a poilo an ti ve.
    Judas Iscariot aiawhtu ding Matthias an hril lai khalah Acts 1:26 hivek phun (a bangaw ciah lonan, camcawhfung zuk an hmang) an hmang ko an ti ve. Asinan Bible thiam Scholars tampi cun, dungthluntu pawlin Pathian ih tumtahmi/khaukhihmi hngak ṭenṭo loih anmah duhnak in an tuah an ti ve. Pathian ih hril taktakmi sawn cu Paul a si (Acts 9:1–15) an ti. Sinan, dungthluntu pawlin Pathian duhlo zawngin thil an tuah timi cu Bible ah ngankhum in a um ve cuanglo.

    Curuangah kawhhran ih lucky ticket thawn fund kan hawl ding tikah kan sutawk dingmi cu:

• Jesuh in hitin fund kan hawlnak hi lungtho ten pek ai in ṭha a ti ve maw?
• Hivek fund raise nakin kawhhran hi sumpai duhham tukmi ah in can pang maw?
• Hivek tuahnakin Pathian ih thil ti theinak kan ringlonak a suah tir sawn pang maw?
• Sumpai ngahmi a hmannak dikah hman a si maw?
• A myat tamtuk ngah ding ralring aw.
• Zumlotu pawl hnenah va zuarh hlah.
• Member pawlih theihfiang dingin simfiang ding.
• Bible thawn a kalh awlo tivekin ṭan lak ciamco lo ding. Hrekkhat hrangah Bible thawn a kalh titu an um thei.
• Mah siannakin pek ding. Cucu thlausuah a si. Pakhat khat ngah duh ve nak thawn pe lo ding.


(PS: Mirang ih nganmi cahram 2 ta a remcang dan in le a tawi zawngin letmi a si)