Ti Thuknak lamah!

Luka 5:4 4Thusim a ṭheh tikah Simon hnenah, “Ti thuknak lamah na long hi ṭhawn awla na rualpi pawl thawn nan sur cu vun vorhhnik uh,” tiah a ti.


A tlun lam ih, kan Baibal cang thlancia mi kha Luka 5 a zaten kan siar le kan fiang sinsin ding. Khami lai ah Bawi Zesu kha Gennesareth tiva kam ah dingin thu a sim tikah mipi an tam tukih, duh vekin an hmel a hmu ttha theilo. Curuangah, Peter te unau ih lawng dil in mipi hmuh thei nak a sang deuh nak hmun (pulpit) in thu sim nak a nei si kha. Pathian thu kan sim tikah mipi in fiang zetin Pathian thusim tu kha an hmuthei ding kha a thupi zet bakah, thusim tu khalin mipi a hmu thei ttheh nak ih a um a ttul. Himi Baibal caang ihsin zir ding a tampi nan, atawi zawng bikin kan zir dingmi pathum ka rak khai lang duh.

1) Khami Bawi zesuh ih thu sim lai kha cawlhni a si hrimhrim lo, hnattuan ni a si. Asinan hitawkih in hmuh duhmi cu cawlni lo khalah Pathian hrangih can kan pek ah cun, kan hnattuan nak khalah sun lam sawn silovin, hlawk nak hlir sawn in thlasuah mi a vur ti kha a lang tir. Cawlhni lawngah Pathian biak ding a si cuanglo. Pathian hnenih kan siang vek le thungai ih can kan pe mi a lak a si lo zia kha Peter te unau hnenin alang tir. Kan Pathian cu Cawlhni Pathian lawng silovin, 24/7 Pathian a si.

2) Peter te unau Zesu thu ngai in, ti thuknak lam ah sur an vorh tikah, ti cawklo thlasuah an hmu. Vaawi tampi cu Pathian in kan beidawng hnuah kan parah hna a ttuan sawn ttheu. Peter nga kaih thiampa kha Zesu in ti hnuai sungih um le lei le van ih um minung, ramsa lakih thu nei tu a si zia a lang ter. Pathian fa a si ti Peter in a hmuih a theih tikah, a tlin lo zia le mi borhhlawh a si zia hmuaw in, a ning zak riangri si kha., Zesu hmu cu mah le mah tlin lo zia hmuaw sawn kha a si. Zesu cu kan thlalang a si. Zesu kan hmu ve zo maw?


3) Peter le a unau pa cu, lawng pil zikzik khawpin nga an ngah tikah, an ruat dingmi cu, “a heu, hi nga pawl hi market ah kan va zuar dingih, siar cawk lo paisa kan ngah dingih, cumi kha mi, ka nupi hrang, ka fate hrang, ka lei, ka tuah ding” an ti men ding tin kan ruat dingnan, an ti riai lo si kha. An (sipuaizi) tthat lai, bik can sawn ah, an nga kaih ngah mi pawl le an sur pawl tanta in Zesu an thlun ta riai. Zaingah tile cu Pathian kohnak aw an thei fiang a si. Tulai kan san ah, mi tampi cu Pathian hna kan ttuan kan ti tiakh, beidawng ruangah le (sipuaizi) remcang lo ruangah ttuan kan um ttheu. Lole (sipuaizi) hrang lala ah kan ttuan ttheu. Peter le a unau pa cun, an (sipuaizi) tthat lai tak tansan in Zesu an hril sawn si kha.

Nang le kei teh tu ni ah ziang tluk in Pathian ram hrangah can, sumsaw le fimthiam nak hmang in kan pe aw? Kan neih ttha bikmi thil le ril hngakin Zesu a sunglawi bik. Ti thuknak lam pan in feh uh si. Pathian in a siartu le a siarlo tu khal kan zaten tha zang thar in pe hram seh.

Amen

USA sungih um dann le theih ttul mi tete

1) Khuh tikah le hahtheu (sneeze) tikah ban lole pakhat khat in dan (cover) ding.
2) Mi naute duhduh in hnam/ tham lo ding.
3) Mirang pawl hlawhzat le kum sut lo ding.
4) Mi thawn biakaw tikah hni siamsin (smiling face) in um tum ringring ding.
5) Mirang hnenah cun duh le duh tin sim ding. Hmaisong a um lo.
6) Mi inn leng ding le phone in simta lole sut ta hmaisa ding.
7) Appointment nei tikah a tikcu kim hlanah, ready in rak um cia ding.
8) Tikcu upat thiam ding.
9) Ek inn hman ttheh tinten kut khawlh ringring ding.
10) Midum pawl theiah (negro) tin ko lo ding. Negro timi hi sal ih an umlaiih, hmanmi nautak nak ttawngfang a si ih an duh lo.
11) Mah thei lo mi in in sangkaa an kin tikah inn sangkaa ong lo ding.
12) A ttul nakah 911 ko hreh lo ding.
13) Mirang hmuahhmuah fim ah ruatin ttih ttheh lo ding. Mah dik nak ah ttih lo ding.
14) A thianhlim thei bikin um zuam ding. Ek inn, cokaa thianfai ringring ding.
15) Bank account nei tikah theithiam lo mi sut hreh lo ding.
16) Medicaid number le Social security number pawl na theifiang lo mi le ttuanvo nei lo hnenah sim lo ding.
17) Mirang hnenah zir/cawn tlakmi cawng in thil ttha lo hlawn thiam ding.
18) Mirang thawn biakaw tikah an mit ah zoh ding (eye contact) nei ringring ding.
19) Duhduh in mi hmaiah irh lo ding. Mirang pawl fih bikmi a si.
20) Nu le nu, mipa le mipa kutkai le kuah aw lo ding. Hi vekih um cu (gay & lesbian) tinak a si.
21) Kut zunglai (middle finger) tung in mi biak lo ding. Himi hi, thil mawi lo bik le thinheng ih an tuah/hmang ttheumi a si.
22) Kum 18 kimlo mi nih kuat siseh, rit theih siseh an lo dil le pe hrimhrim lo ding. Kum 18 kim lo in, an tuah le cu daan pahtlang tinak a si.
23) Zuri le zunam in mawtaw mawng lo ding.
24) Sahdah, pan le khaini hna ttuan nak le biakinn ah hmuam lo ding. Himi pawl hi tulai harhdam nak lam (Health Dept) ih an buaipi bikmi an si. A rim a sia, a bawrhbah bakah, nat nak ah a cang theimi a si.
25) Hnam dang thawn kan biakaw tikah, mah le mah zumaw zet (confidence) nei zetin mi va biak ding.

Pakhat le Pakhat Sawmdawl aw Thiam

Pakhat le pakhat sawmdawl awk ti cu pakhat le pakhat bawmaw in hna ttuan tlang, thil tuah tlang tih thawn a bangaw. Abikin kan ni Laimi (or) Chin tiaw pawl hi, miphun dang hngakin sawmdawl aw thiam kan ttul zet. Ziangah tile kan dinhmun hi ramcang kang pawl thawn tahtthim cun, kum 200 zikzik lai midung lam ah kan um lai. Curuangah kan tthanso ding cun, ahmaisa bikah pakhat le pakhat kan sawmdawl aw thiam zet a ttul. Pakhat le pakhat sawmdawl aw thiam ding cun……

1) Hrin le hnam fate thinlung put kha thupi bik le a ttul bik ah ret lo ding:
Hitin ka ti tikah, kan suahkeh nak kan hrin, kan hnam duhdawt lo ding tinak si lovin, khami kan hrin le kan hnam kan ttan le kan duh nak ruangah, a kau zawngih hnattuan nak le lung rualnak va siatsuah ding thleng tiang ttan la ciamco lo ding. Lairam, Laimi hrang tthat nak kha thupi bikah ret ringring ding.

2) Miphun picang lungput nei ding:
Miphun picang lungput ti tikah, ziang vek ciah a si ti cu sim fiang a harsa zet. Sim duhsawn mi cu, thuhla nepnawi tuk le tthanso nak um lodingmi thu le hla ah buai tuk lo ding. Caan khal pe lo lawlaw a ttha bik.

3) Tumtah nei ding:
Ziangziang tuah tik khalah tumtah nak neilo cun ziang hman san a tlai lo. Bible khal ah tumtah nak neilo mi cu an hloral ding a ti kha. Kan tumtahmi kan thleng hlanlo lamzin dangdang hlawl in hna ttuan tum ding.

Himi a thlun lam ih thil pathum lawng hi pakhat le pakhat sawmdawl aw nak ah a tawk ti silovin, himi pawl kan tuah thei ah cun pakhat le pakhat sawmdawl aw ding cu a har nawn lo tinak sawn a si.Laimi (or) Chin mi pawl cu kan harsat nak le kan tling lo nak lawng hi focus kan thiam ttheuih, kan tlinmi le kan tih theimi focus kan thiamlo ttheu.

Anetnak ah John timi kut neilo pate thu thawn thazang lak tum uh si. John cu a suah veten kut nei lo in a suakih a nu le pa cu riahsia in nitin deuh thaw an ttap. Asinan, vawikhat cu John cu a to phahin, palang dawng sungih a nu ih a retmi mittai (candy) kha a ke in a ong ih a lak thiam kha a nu le pa in an hmu. Cumi ni thawk ihsin, a nu le pa cun, John in ziang si a tuah theilo timi hngakin ziangsi tuahthiam mi a nei timi sawn ah an focus ih, John cu atlangval tikah, an sawmdawl ih mi cathiam hmingthang ah a cang.

Kut le ke pahnih veve a neimi nih cu kan tuah thei dingmi siar cawk a si lo. John cu kut pahnih a nei lonan, a nu le pa ih sawmdawl nakin mi hlawhtlin ah a suak. Pathian zarih kut ke him ttheptthin ten a neimi pawl pakhat le pakhat kan sawmdawl aw thiam ah cu, kan Lairam le kan miphun cu tthangso lo a theih lo a tthangso tengteng ding. Tik cu le caan a liam rero zo, it thah nawnlo in, pakhat le pakhat sawmdawl aw in hmai kan nawr vivo pei.

Things to keep in mind when interacting with someone who has disability

· Put people first. Instead of saying “the blind boy,” say “the boy who is blind.”
· Focus on what someone can do, not what he/she can’t do.
· Say “my friend has a disability” rather than “my friend is handicapped.”
· Treat people equally. Don’t feel sorry or go overboard in how you treat people with a disability just to make them “feel better.”
· Give the person a chance to say something or do an activity on his/her own. Like you, he/she has ideas and talents to contribute.
· Wait to offer help until someone is ready or asks for help. Then you can help him/her.
· It’s okay to ask questions when you’re unsure of what to do.

Tangdawrh le beidong nak ihsin hlawhtlin nak ah!

Johan 13: 4-10, James 4:10

2008 sunglawngah USA sungah 2.6 million hnattuan a hlo. Cucu 1945 hnu ihsin tu nitiangih hna ttuan hlo tambik a vawikhat nak a si. Minung nunram hi kan tumtah ciah vekin si a awl lo bakah, a cang thei lo mi a tam sawn. Malaysia, India le kawlram na um laiih na tumtah mi pawl kha USA na thlen ngaingai tikah, na pitlin mi a mal te ding. Rinlo pi ih damlo nak, sungkua sungih thihhloh thlengnak, hna lay-off, inn sungsang buainak, accident a phunphun tvp. Hi vekih hmuh thei cia lomi harsat nak hi kan parah a ra thleng theiih, kan suangtuah ciami, sun mang pawl in siatsuah tu ah an cang thei. Cutin thil rinlo pi in a cang tikah, hrilding (choice) pahnih kan nei. Cucu, hivek thil harsat nak a thleng tikah, beidongih um men le beidong lo in, ttan laknak sawn ah hmang ih hmai nawr sawn kha an si. Kan harsat lai bik can hi, hlawhtlin nak thawn kan nai aw bik can a si. Bible sungih sin kan zoh tum hnik pei…….

1) Joseph (Semtirnak 38-45) nun hi kan zoh le Bible lam mithiam tampi nih Zesu thawn an tahtthim. Ziang ruangah tile sual nak a tuahmi an hmulo. A tawi zawng cun, a unau pawl nih halhsik in sal ah an zuar nan, kka kha Pathian ih hmailam hrangih a timlam sak mi a rak si sawn. Igyst ram ih prime-minister din hmun a thlen hlanah, tlemnak le harsat nak mak tara a tuat ta a si. Harsat nak kan tuar can ah Joseph tluk in kan tuar ve maw? Na tuar khal a si thei, a sinan a tawpah hlawhtlin nak in a lo hngak, Pathian ttih le rin um in na um ah cun.
2) Moses (Sualhlannak 2-3) Himi hi kan thei cio vekin, Israel pawl Canaan ram ih hruai suak tu dingih Pathian mi thlan a si. Faro siang pahrang inn in a sei lian ih, siang pahrang fapa dinhmu ih um, fimthiam nak sangsang, raldo thiamnak a phunphun thiam a si. Asinan, a umtu nu a nu in Pathian mithlan hnam Levite miphun an si nak kha a nau hak lai in azirh ringring tikah, mi phun duhdawt nak a nei ih zo a si ti a thei aw. Nu pawl nan thupi tuk. Pathian in Faro inn ih a um lai ah Moses cu a hmang riai lo. Mirian ram ih kum 80 lai a sihnu minung lam in san tlai nawn lo le tuah theimi neih lo ih a theiaw hnu lawngah Pathian in a hman ttan. Santlai lo le tuah theimi ka nei nawn lo a si tiih kan theiaw cin ah Pathian hrangah cu hman tlak sawn kan rak si ttheu.
3) Naaman (2 Siangpahrang 5:3-18) Himi zumlo pa ral bawi thu hi, himi Baibal caang nan siar le nan fiang mai ding. Phar natnak neimi a siih, Dam nak duh in Elisha a va pan tikah, paisa tampi a va pek tum. Elisha nih paisa a rak lak lamlam lo. Mi tampi cu thlasuah hi paisa in kan lei tum ttheu. Thlasuah paisa in lei a theih lo. Cu bakah, Naaman cu ralbawi thuma mawi zet thawn thuam aw in a um nan a taksa sunglam cu fihnung zet mi natnak in a khat. Cucu tulai ih zumtu pawl nun a kawh hmuh ve. Jordan tiva ah vawi sarih hnimaw ih dam ding a si. A pek ah cu, hivek tiva bal le fate ih hnim aw cu kan ram ah ti ve tthattha a um tin a tang konan, a tawp nak ah cu tang dawrh nak lungthin thawn a hnim aw tikah, a taksa cu original hngakih no le ttha sawn ah a cang. Cucu tang dawrh nak thinlung ih rah a si.
4) Pawl (Tirhthlah 8-9:15) Hipa hi kan thei cio mi a si. A piangthar hlanah mi sual ngaingai, zumtu pawl a na thei bikih hrem dingin dan suahtu a si ve. Stephen thahtu ah tla a tel. Vawikhat cu zumtu pawl hrem dingih a feh lai Damascus lamzin parah tleu nih a kham ih, a mit nithum sung a caw ta riai. Zo na si tin a sut tikah, “na hrem rero mi Zesu ka si” a ti. Pathian nih nithum sung pawl kha training a pek kan ti thei. A mit a caw tikah, concentration tthaten a tuah thei sawn. Curuangah si thla kan cam tik khalah kan mit kan singih, hnahnawk nak um lo dingin, thla kan cam nak san. A mit a caw ngaingai tikah cu, dann a thiam nak pawl, lalfa ti ih a rak uar aw nak pawl, a puartho nak pawl a hlo viarviar. Tuah theimi ka rak nei uallo ti a thei aw hnuah Pathian mi hman ropi aH a caang. Kan Baibal tiangin Baibal thar cu a ngan tambik tu Pawl a rak si.
5) Kum 12 sung thisen suaknu (Mt. 9:20-21, Mk.5:21-34, Lk.8:40-48) Hinu te ih thuanthu hi ka thin i khawih zet. Nunau pawl ih thla khat vawikhat thi an nei hman khi, tuar har an tiih, hinu te cu kum 12 sung rori thi suak cu, a harsat ziang ding cu sim a ttul lo. A beidong pittawp hnu a nei mi hmuahhmuah thawn Dr pawl a hmuh hnuah Zesu hnenah a pan. A puanzim te ka dai ngah le ka dam tengteng ding timi zumnak a nei a si. A dai ngaingai tikah, Zesu huham a suak ta riai si kha. Zesu kiangkap ah mitampi cu a puanzim cu sim hlah, a taksa daiin an feh ciamco, dungthlun tu pawl khal sun zan in Amah an thlun dan, Zesu huham a suak thei lo. Tangdawrh nakle zumfek nak in damnak a ngah ta riai.
6) Bawi Zesu: Van dinhmun ihsin a niam bik lei ah a rak ttum. Jerusalem ih a netnak ih siangparhrang vekih a lut laiah, ramsa hmuahhmuah lakih, aa bik le tangdawrh bik Laak a hmang. Laak cun, fialmi poh a tuahih, a Bawipa lungawi dingin a tuah ringring. Johan 13:4-10 ih Bawi Zesu ih dungthluntu pawl ke a kholh sak kha, saan tampi a nei mi lakih, pakhat cu Vanbawi fapa cu mi hanttuan fial dingin si sawn loin, amah sawn kha mi ih tirhmi ttuantu a si zia alang tir. Tangdawrhnak nun a lang tir.

Thutawp: Himi pawl kan zoh le Pathian in Baibal sungih a mi hman pawl hi, a hmang nasa ko nan, thil an rak tuah sual mi le an tuah vekin a nung sungah an tuar ve ti a lang. Pawl khal kha Pathian mi hman maksak ah a cang nan, zumtu tamtuk a rak thah vekin, a thih tiang natnak rapthlak a tuar. Moses khal athin a tawi tuk ruangah, ramtiam mi Canaan ram a lut thei lo tvp.
Tanghdawrh ten Pathian kan rian le hlawhtlin nak asi lala fawn. Kan harsat le kan beidong lai caah, Pathian in in hmang duh lai bik can a si ttheu. Tusun ah hnattuan harsat nak ruangah maw, inn sungsang buainak ruangah maw nan thin a har men ding. Asinan na zummi Pathian kha zo a siih, ziangvek thil tuah thei tu Pathian a si tin na thei le cu, himi harsat nak ihsin a lo lak suak thei a si. Harsat can hi Pathian thawn kan nai aw bik can a si ttheu……….