LAITONG IN TAWNG UH SI!

(By: Piangte)
Ramdang, a bikin USA ka tleng hnu lawngah kan ttawng le kan hnam dann pawl ih a sunlawi zia hi ka hmu sinsin bakah, a thupih zia ka thei fiang sinsin. Ka tlangval aa deuh lai ah, vawikhat cu Delhi ah hnamlam (cultural show) laimi, kawl le India pawl tin kan nei ih, kawlpawl le India pawl an hnam lam cu a mawi cuang, a cangkang le zoh nuam cuang in ka hmu. Kan Lailam kan lam ve cu, a mawi lo le san a man lo tuk abang ka rak ti ih, ka ning lamlam a zak zik vek in ka rak um. Asinan, a tu hnu ih ka hmuhsuakmi cu kha vek ka rak ruataw mi kha a diklo zia ka hmu sal bakah, kan Laidan te, ttawng le lam pawl hi zo hnam thawn hman bangaw lomi Pathian pekmi le a danglam cuang(unique)zetmi pakhat tin ka hmu suak ih, kan ttawng, kan dann pawl le kan lam pawl hi upat zia ka thiam vivo. Cu tin ka theiaw rualrual in kan ttawng, dann, lam pawl hi kilkhawi tthat a ttul zia ka thei sinsin.
A hlei ce in Laimi um tam lo nak ram, ramdang ih um Laimi pawl hrangah kan ttawng, kan dann te le kan hnam lam pawl hi kan ti thei tawk suah cio in kilkhawi ding hi pakhat cio ih kan ttuanvo a si. Ka lungawi zet mi le a ttha zet ka timi cu USA ih um Laimi pawl in kumkhat vawikhat Lai kumthar puai kan tuah mi hi a si. Himi in hmailam kum tampi ah rahttha a rah tampi lai ding ti cu theicia a si. Himi kan puaipi in ziangmaw zat cu kan fa le USA ih suak pawl Laimi duhdawtnak le Lai nungphun tampi a theih phah tir.
Thil pakhat a cang lai rero micu, kan ttawng hi ram dang ih um nau le fa le hrek khat cun, an hngilh rero zik thlang ih, nu le pa pawl in hna ttuan ding tampi kan nei. Kan ttawng kan thiam nawnlo cun, Laimi kan si nak le Laimi lainat nak thinlung za ah za kan nei nawn lo. Khuivek ram le khua ih kan um khalah mai um nak ram le khua ih ttawng cu va thiam tengteng ding a si ko. Mirang ram a sile mirang ttawng cu thiam tum hrimhrim ding a va si ko nan, mah ttawng hngilh khawp cun ziang ttawng hman thiamlo khal sehla, a ttha sawn ding ti thinlung kan neih a ttul. Culawngah kan ttawng hlolo ding in kan kil khawi thei ding. Calai lam mithiam pawl in leitlunah nitin, ttawng hi a hlo ringring an ti ih, curuangah kan ni Laimi pawl khal a bikin, kan ttawng kan hmanlocun, a hlo leh lo ding ti hi sim theih a si lo.
Tulai USA ih kan Laimi nauhak hrekkhat cu ttawng an hngilh zik rero ih, a pawi zet. Hnam dang tuluk, Korean & Spanish tvp..ttawng hmang pawl tla cu tlawngkai an theh veten an mah ttawng/caa zir nak an nei sal. Ziangah tile an ttawng/caa theihngilh lo nak dingah a si. Hihi cawn tlak ngaingai thil pakhat a si. Kan Laimi hrek khat le, an fa le in mirang ttawng thiam lo ding phangah mirang ttawng vek in an be ciamco ih, an fa le cun an hngilh rero thlang, a pawi zet. Kan fa le biak nak ah mirang ttawng kan hman ding le cu, mirang ttawng lawng silovin, Lai ttawng thawn biak cih sehla, a pahnih in an thiam thotho ding. Nauhak lam sibawi pawl in nauhak pawl hi an nauhak lai ihsin, ttawng tampi zirh le upa hngakin an thiam awl sawn an ti. Keitla fapa kum 5 mi le fanu kum 2 USA ih suakmi ka nei ih, tuni tiang mirang ttawng in kan be hrihlo, ziangah tile kan ttawng an hngilh kan phang. A nu an biak le Mizo ttawng a hmang ih keimah in biak le Falam ttawng a hmang. Halkha le Tidim ttawng khal theiseh tin kathiam tawk in ka be theu ih, mal tete an thei thiam.
Mirang ttawng hmang mi ram ih um mi nauhak hrangah cun, mirang ttawng cu an duh maw duh lo maw an cartoon TV zohnak ah le video game lek nak le tlawngkai nak ah an mah ten an thiamthei thotho. Mirang vekin an ttawng thei sal thotho. Mirang ttawng a thupi lo tinak silovin, mai ttawng hngakin ziang ttawng hman hi thupi ah ret lo ding ti ka duh nak san a si. Mirang ttawng a si ruangah Lai ttawng hngak in a ttha sawn nak le a cangkang nak a um cuanglo. Kan ttawng kan mah in kan khaisang lo ah cun, miphun dang nih cu in khaisang sak lo ding. A cancan ah ka fapa te cun “Dad & Mommy” tin in ko hmanah kha cu kan ttawng a silo, mirang ttawng si kan ti ih,”nunu & papa” tin in ko sal. Sim duhmi cu, an nauhak laiin napin kan sim cia lo ah cun, kan ttawng cu fa le pawl in an hngilh mai ding. Mai ttawng an hngilh cun, mai miphun lainat nak, tampi an nei lem lo ding. Cubakah, kan Laittawng cu mitampi hman mi a si lo ruangah kan inn sungsang rori ah kan hman a ttul. Curuangah maittawng thiam nawn lo khawpih mirang ttawng thiam hngak in mai ttawng khal thiam mirang ttawng khal thiam thotho hi kan tum sawn cio pei.
A si le ziang tin ttan kan lak thei ding. A tawizawng in zoh tlang uh si.

1) A bikin ramdang ih um Laimi pawl in kan tuah thei dingmi pawl cu kan um nak cio ih Laimi biak khawmnak ah Sunday school ttha ten mai ttawng in zirh bakah, Laica zitnak nei phah sehla a thupi bik. USA um mi hrangah cun kum khat vawikhat Lai kumthar puai kan tuah tikah tla, nauhak pawl hrang ah Laica zir nak can tawi te nei tum sehla, ttang kai nak tampi a nei ding.
2) A thupi bik cu nu le pa pawl hi kan si, kan inn sungsang cio ah, kan Laidann, le ttawng thupi zet in kan fa le kan zirh ah cun, tuhnu kum ziang maw zat tal ah cun, kan ttawng rorin ph.D tiang zir ding caa kan nei thei leh ding. Inn sungsang ah kan ttawng kan hman lo ah cun, a lengah va zir hmansehla an thiam thei ngaingai lo ding.
3) Kan Lai hla sak thiam pawl hmang in VCD tthattha Laitlang mawinak lang in tuah sehla. Cu pawl cu hilam ih kan fa le nau le pawl zok tlak zet an si ding. Culawng silovin, kan fa le pawl in an pi/pu le an miphun suahkeh nak an mit in an hmu hrimhrim thei ve kha a ttha. Cu lawngah Laimi hi ziangvek kan si ih, ziangtin ttan ka la ve thei ding ti thinlung an nei vivo ding.
4) Lai caabu pawl, magazine, journal tvp. hi a bikin kawlram ih suahmi pawl, hilam ah (regular) zet in in kuat thei dann um sehla, cuticun kan fa le pawl khal in Laicaa duh nak thinlung an nei vivo thei ding. Calai siar ding hi tampi kan neih a ttul. Cabu lawng si lo in tusan cu IT caan a si vekin internet ah Laica siar tlak tampin ret zuam cio sehla.
A cem nak ah a tanglam ta hi khuitawk kan tleng khal ah hngilh dah hlah uhsi…

Laittawng....kan ttawng
Laihla.......kan hla
Laica........kan ca
Lairam.......Kan ram
Laimiphun....kan miphun

Kan miphun, ram, calai, ttawng khaisang in duhdawt cio uh si…..