Wednesday, December 31, 2014

Moral Timi Nuncan Ziaza?


Mi tampi ih theicio vekin, USA le leitlun ih hminthang, milar Bill Cosby, Arnold Schwarzenegger, John Edwards le Bill Clinton pawl cu mai nupi silomi nunau thawn nupa sinak hman ruangah, tar lamah hminsiatnak le thinhar, beidongnak ziangmaw zat an tong. Mi tampi an um nan, himi pali lak ihsin, ziang kan zir ding a um timi kan zoh cio pei.

1)      Bill Cosby: USA ih “sitcom” ihsin milar, milian, hnihsuahsaithiam, cangtupa, canganthiam, producer leh activist mi rinsan mi a si. Sinan, tubai teah, a liamciami kum 30 lenglo ih, nunau a sualpimi (rape) 6,7 lai in an phuarhsuak ciamco ih, Show a neihlai mi, ziangmawzat a cancel ttheh, Temple University ih Board member a sinak ihsin a suak, a cipi midum pawl nun sim ringringtu, pa vekih an zohmi “American Dad” tih tiangih an kohmipa cu tu dinhmun ah mualpho mangbangin a um. Sualpi a puhtu pawl ih simmi pawl cu a dik ttheh le tthehlo theih a si lonan, thuphan hlir cu a silo ti a fiangzo.

2)      John Edwards: 2004 leh 2008 ih USA, Democrat Party ihsin Vice President cuh vetu, North Carolina ih, USA Senator, mi tawkzet pakhat a si. Asinan, a nih khal a campaign nakih mi zuktunu thawn, nupa sinak hmangin fasawn a neihtir ruangah hminsiatnak le case “six felony charges” lai 2011 ah, nei in a hmintthatnak le a sinak pawl a hloral ta bakah, a nupi thawn an tthen aw.

3)      Bill Clinton: USA ih a vei 42 nak President Term hnih rak ttuantu, Arkansas ih Governor a rak si. A nih khal fala White House ih “internship” ttuan rero lai, Monica Lewinsky, kum 22 thawn nupa sinak hmang ruangah, mualphonak nasa zet a inn sungsang le a hnattuannak ah a thleng. Leitlun mipi theihin a mualpho. Nunau dangdang khalin in sualpi an ti.

4)      Arnold Schwarzenegger: Leitlun Film lamih milar maktara a si. Austria ram ihsin a kum 21 ah USA ah daan loin (illegal) ra vaimi a si. A kum 15 ihsin ritcawi (weight-lifting) a lek thawkih kum 20 a si ah, Mr. Universe timi laksawng ngahtu a si. A lar zarah le Kennedy ih tunu, Maria Shriver nupi a neih ruangah, Oct 2003 ah California Governor a ngah thei ih 2011 tiang a ttuan. Sinan, an inn ih hnattuan, kum 50 mi, Guatemala rami, Patricia Baena thawn fasawn a nei rungah, an innsang ah tthen awnak le a hnattuanah harsatnak tampi a thleng. Nunau dangdang khalin in sualpi tin an puh.

Hi pawl nun kan zoh tikah, an rak thoknak cu, a mawizet ttheunan, a cem zawngah a tthalo ttheu. A thok in a cem tiang mawizet le tthazet ih nun ding hi, a bikin zumtu pawlih kan ttuanvo tumpi pakhat a si.  Pathian rawngbawltu cu sim ttullo in, ram hruaitu le mipi rinsanmi si ahcun, sup-aw thei nun hi, mi pangai menmen hnakin a thupibik cuang. Na thuanthu ziang tin na ngan ve? (Lole) mi in ziangtin na thuanthu an ngan ve ding?

 

 

No comments: