Ziang Ruangah Kan Neh Theilo?

 

 

1988 rampi buai ruangah, kei khal dothlennak tuah ve dingin meithal kai in kum 4 sung ramhnuai ah ka rak um ve. KIA ah kum 2 luan lai ralkap training kai le raldo zirin ka rak um. Training instructor ka siih,  ṭum thum lai training ka pe ve manih, ṭum hnih ral do nakah ka tel man.

 

Thulu ih ka ngan vekin abikin ziangruangah tlangparmi hriamhrei kai tampi kan um nan, kum 70 lenglo Kawl ralkap kan neh theilo timi ka hmu ban tawk le KIA ih ka hmuhtonmi thawn tawi theibikin ka ngan duh.

 

Kawlram ih hriamhrei kai, tlangparmi thuanthu kan zoh le KNU (Karen) pawl hmun hnih ih an kuai hlan ahcun an rak cak bik, cu hnuah KIA (Kachin) le tu ahcun AA (Yakhai) pawl mipum ahcun an tambik ding a zum um. KIA hi tlangparmi lawng siloin ABSDF (All Burmese Students’ Democratic Front) timi tlawngta pawl ralkap training rak petu khal an si. 1989 KIA ih kan um laiah, Palawng, ABSDF, Kuki tivek pawl khal KIA ih training rak kai an si.

 

Kachin ram cu ramṭha zet a siih, KIA ralkap cawm awknak dingah paisa an harsa lo lawlaw. Lung man khung, bing (opium) le thil dangdang in an cawm awk thei. KIA senli cin pawl cu bing le lung man khung tivek in sumdawn theinak an nei. Culawng siloin, lo an tuah a sile KIA ralkap pawlin a ṭul dandan in an bawm ṭheh. An bawi hmerhmer ngaingai!

 

KIA ih bokhat (One star) cin tla cu milian an tam ngaingai. Bokhat cin cu KIA ih dawisuak ding an phang sawn lam. Ziang ah tile KIA ram sungah inn ṭha lo ṭha le ei le in nuam zetin an nung thei. Tuluk ram vek khalah bawi upa hrekkhat cu inn le lo nei khal an um. Cucu bawi upa lam pawl nuntu khawsak dan a si.

 

Ral do dan cu a tlangpi in, kum 2 lenglo kan um sungah ka hmuhtonmi cu; Fur caan hi a tlangpi in Kawl ralkap in an rak do/siim ṭheu. Cumi ah hek le chet tiih do awk/ kap awk ciamco a si. Cumi loah, Kawl ralkap pawl KIA ram sungah khual an tlawng ti theih a sile “ambush” in va bawhih kap an si tlangpi. Cucu a tlangpi ih do awk dan phun 2 um sun cu a rak si.

 

Tu hnu ih ka ruat mi cu rampi thleng ding khawp le acozah do neh ding cun, kha ti vekih “formula” maw kan ti ding, a kel deuh ringringih rak do awk men in rampi thleng a theih lo zia in hmusuak tir. Khat lamah, bawi upa cin pawl le nun nuam an cen tuk zoih, an hmui bat ngaingaimi kha thupi in an ruat nawnlo a bang. An duh caan ah tuluk ramah vacation an feh, bing (opium) le zu le sa duhduh in an cen men. Nunnak a liamtu le a ṭuantu ngaingai le ralkap lubawk tete an si….

 

Tlangpar hriamhrei kai miphun dang pawl khal a tlangpi in himi dinhmun an si ve nak tampi a um ding ti ka zum. Kawlram zalennak ngah pekah KNU pawl cun, Rangoon tiang va nawr in rampi thu neihnak an lak ngah zik te ti kha thuanthu ah kan thei cio. Sinan tu ahcun tlangpar hriamhei kai pawl an zate deuh thaw in, an mah le khur, um hmun teah hmun khuarin a khat tawkin Kawl ralkap thawn kapawk tibak lo cu, hmuh ding dang le tuahsuakmi ngaingai a um nawn lo.

 

Kawl ralkap neh duh ngaingai le dothlennak serious zetin tuah duh ngaingai sehla, Naypidaw lamih ralbawi pawl a thup ten that dan, siatsuah dan tampi a um ding. Tuni ih dinhmun ahcun, Kawl ralkap ih an va kap caan, ambush ih kap awk caan le tlangpar ih Kawl ralkap umnak post hrekkhat a caancaan teih an va kap tivek hrawng lawng hmuh ding le theih ding a um sun a si.

 

Himi hnakin step dang le strategy dang tuah theimi an nei tuk ding a zum um nan, an tuah lo hi mangbangnak pakhat cu a si. Curuangah kum 70 lenglo kan do zonan, kan neh theilo timi kha “ziangruangah?” timi zohawksal le thleng awk ṭulmi thleng thiam caan a cu tuk zo.

 

Cu lawng siloin, hi tiih, dothlennak hawltling theilonak pakhat lala cu tlangparmi hriamhrei kai pawl ih luban le bawi upa lam pawl an nun nuam tuk zo ruangah le an corrupt ve tuk ruangah a si. Tlangpar hriamhrei kaimi ih bawi upa hrekkhat tla cu Thailand ram Chiang Mai ah mipi ih harsa zetih sumbur khawmmi hmangin zu le sa, fala thawn nuam cen menih um an tampi.

 

Tusun nitiang tlangpar hriamhrei kaimi hitluk tam ve miin Kawl ralkap kan neh theilo nak sanbik ih tel ve mi cu neh ngaingai dingin an serious taktaklo, bawi upa lam pawl luxury life ih um kha nuam an ti tawk. Hlan san hmanah KNU lawngin Insein tiang a va nor thei ahcun tusan sinsin ahcun thungai suah cio sehla, Kawl ralkap hi neh tuk ding kan si. Tucu hraimhrei kaimi tlangparmi bawi upa pawl nun nuamnak fang men le an pumcawmnak ah tlangparmi ralkap pawl zonzai an tuar men vek khi a si!